Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
ŞİRKETLERDE BORDRO YOLSUZLUKLARI
Abdullah ÇAVUŞ/Hile ve suistimal Denetimleri Uzmanı
Çok çalışanın bulunduğu hizmet ve üretim işletmelerinde ücretlerle ilgili şirket yolsuzlukları da sık görülmektedir. Bu tip işletmelerde çalışan sayısının fazlalığı ve iş gücü sirkülasyonunun çokluğu bu alanda görülen yolsuzlukları da arttırmaktadır. İşletmeler insan kaynakları olmaksızın var olamazlar. Bu sebeple personel, insan kaynakları, muhasebe ve finans birimleri ücret giderlerinin belirli aşamalarında önemli görevler üstlenebilmektedirler.
Bu kadar çok farklı birimin gözetiminde olmasına rağmen şirket yolsuzlukları anlamında olumsuzluklar şirketlerin maaş bordrolarında görülmektedir. Bu alanda çok sık görülen yolsuzluklar şunlardır:
1-Olmayan Çalışanlara Maaş Tahakkuk Ettirilmesi:
Şirkette hiç çalışmamış olan bir kişi sanki şirkette çalışmış gibi gösterilerek maaşı ele geçirilir. Ancak bu yöntem ülkemizde oldukça zor uygulanan bir yöntemdir. Sahte işe giriş evrakları düzenlemek, ücretlerin bankadan ödenmesine ilişkin yasal düzenlemeler doğrultusunda sahte banka hesaplarının düzenlenmesi gereği bu yöntemi zorlaştırmaktadır. Şirketlerin çoğunda var olan otomatik puantaj hesaplayan elektronik sistemlerin giriş ve çıkışlarda fotoğraf çekmesi hiç olmayan birisine maaş hesaplanmasını güçleştirmektedir.
2-İşten Çıkmış Çalışanın Çalışıyor Gibi Gösterilmesi:
Genelde ülkemizde daha sık görülen bir şirket yolsuzluğu türüdür. Şirkette eskiden çalışmış bir personelin çıkışı kayıtlara daha geç intikal ettirilir. Genelde tazminat hakkı olmayan, kendi istifa eden personellerden seçilerek bu kişinin aslında çalışmadığı dönem çalışmış gibi gösterilerek, maaş hesabı değişikliğine yönelik sahte dilekçelerle ücret alınmaya çalışılır. Nispeten daha kolay olan bu yöntem genelde işten ayrılan çalışanın yeni bir sigortalı iş bulmasıyla mükerrer sigorta kayıtları nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
3-Fazla Mesai Ücreti, Prim, İzin Ücreti Yolsuzlukları:
Bu yöntemde genelde işçilerle anlaşılarak çalışma yapmayan bir gruba fazla mesai yazılır ya da gerçekte izin kullanan işçilere izin kullanmamış gibi ücret ödenir.
Bu şekilde normal ücret geliri dışındaki yan veya ek ödemeler fazla ödenerek ödemenin bir kısmı işçilere verilmek şartıyla şirketten haksız olarak alınmış olur. Bu yöntemde işçilerin büyük bir kısmı eline fazladan geçecek tutar için işbirliği yapmakta bir sakınca görmemektedir. Ülkemizde yaşanan hayat pahalılığı, geçim sıkıntısı benzeri sosyal sorunlar bir anlamda işçileri böyle olumsuz eylemlere destek olmaya yöneltmektedir.
Şirket yolsuzluklarının bir türü olan bordro yolsuzlukları şirketlere diğer yöntemler kadar ağır mali zararlar verebilmektedir. Bunun temel nedeni bir çalışan için küçük sayılabilecek rakamların bordrolarda toplanarak ciddi yekün tutmasıdır. Üstelik bu şirket yolsuzluğu genelde sürekli olarak izleyen aylarda da tekrarlandığından yıllık tutarları ciddi boyutlara ulaşabilmektedir.
Vergi Usul Kanunu 359/b göre gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde, bunlar varmış gibi düzenlenen belgeye Sahte Belge denir. Sahte belge olarak tanımlanacak belgelere; fatura, sevk irsaliyesi, ücret bordrosu ve adisyon örnek olarak verilebilir. Kısaca bu tip bordro hileleri vergi kanunları açısından da suçtur.
Gerçekte işten ayrılmış bir personeli sanki çalışıyor gibi göstererek düzenlenen bordro sahte belgeye örnek olarak gösterilebilir. Yanıltıcı belge ise gerçek bir muamele veya işleme dayanmakla beraber bu muamele veya işlemi mahiyet veya miktar açısından doğru yansıtmayan belgedir. Bordrolarda fazla mesailerin gerçekte olduğundan fazla yazılması bu yanıltıcı belgeye örnek gösterilebilir.
