SMMM LERİN KDV İADE RAPORU DÜZENLEME YETKİSİ HİKAYE OLDU?
Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı
Bilindiği üzere TBMM tarafından 29.03.2018 tarihinde kabul edilen 7104 sayılı kanun ile KDV konusunda önemli düzenlemelerin yanında SMMM lere belirli şartlar dahilinde KDV iade raporu düzenleme yetkisi verilmiştir.
7104 sayılı kanun 06 Nisan 2018 Tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bununla birlikte düzenlemenin üzerinden 2 yılı aşkın bir süre geçmiş olmasına rağmen uygulama anlamında hiçbir gelişme olmamıştır.
SMMM odaları ise TBMMM tarafından çıkarılan bir kanun ile verilen bu yetkinin bugüne kadar uygulanmamış olması konusunda mesleki mücadele vermemektedir.
Konuya ilişkin düzenleme 7104 sayılı kanunun 23. Maddesinde yapılmış olup, bu düzenleme ile 3568 sayılı meslek yasamıza 8. Maddeden sonra gelmek üzere8/A maddesi eklenmiştir.
Yürürlük tarihi yayım tarihi olarak belirlenen SMMM KDV İade Raporu düzenleme yetkisi veren madde aşağıdaki gibidir.
MADDE 23- 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 8 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 8/A maddesi eklenmiştir.
MADDE 8/A- Serbest muhasebeci mali müşavirlere rapor düzenlettirme yetkisi ve sorumluluk
Maliye Bakanlığı, bu Kanun kapsamında yetki almış serbest muhasebeci mali müşavirlere, beyannamelerini imzaladıkları dönem ve mükelleflerle sınırlı olmak kaydıyla, 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında yapılacak iadeye dayanak teşkil edecek rapor düzenlettirmeye, bu kapsamda rapor düzenleyecek serbest muhasebeci mali müşavirlerde aranacak nitelik ve şartlar ile rapor düzenlenebilecek iade türlerini ve azami iade tutarlarını tespite, rapor düzenleme yetkisini, belirleyeceği usul ve esaslara göre yapılan eğitimlere katılma ve başarılı olma şartına bağlamaya ve uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Serbest muhasebeci mali müşavirler, iadeye ilişkin düzenledikleri raporların doğru olmasından sorumludurlar. Düzenledikleri raporun doğru olmaması halinde, rapor kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”
Kanun metninden görüleceği üzere uygulamaya yönelik düzenlemeleri yapma yetkisi Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiştir.
Kanun ile Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlere belirli sınırlar dahilinde yapılacak iadeye dayanak teşkil edecek rapor düzenlettirme yetkisi Maliye Bakanlığına verildi. Maliye Bakanlığı SMMM’lerin düzenleyeceği KDV İade raporu yetkisinin yetkinin kapsamı, mükellef, dönem, iade türü ve iade tutarını belirleyecek. Maliye Bakanlığı Rapor düzenlenebilecek iade türlerini ve iade tutarlarını belirlemeye de yetkili olacak. Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Düzenledikleri KDV İade Raporunun doğru olmaması halinde kesilecek cezalardan mükellef ile birlikte sorumlu olacak.
Maliye Bakanlığı KDV İade Raporu düzenleyecek Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerde aranacak nitelik ve şartları belirleyecektir
Keza KDV İade Raporu düzenleyecek Mali Müşavirin Öğrenim şartı, meslekteki kıdemi ve benzeri yetkinlik konularını da Maliye Bakanlığı belirleyecektir.
Maliye bakanlığına madde metninde verilmiş olan yetkinin detayları aşağıdaki gibidir.
1-Rapor düzenleyecek SMMM’ler için nitelik ve şartlar belirleme,
2-Rapor düzenlenebilecek iade türlerini belirleme,
3-Rapor düzenlemede azami iade tutarı tespit etme,
4-Rapor düzenleme yetkisi verilmesinde eğitimlere katılma ve başarılı şartı arayabilme,
5-Uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasları belirleme.
Verilen yetki, sadece KDV iadelerine ilişkindir.
Yetki, SMMM’lerin beyannamelerini imzaladıkları dönem ve mükelleflerle sınırlı tutulmuştur.
Anılan düzenlemeye YMM ler ve YMM odaları şiddetle karşı çıkmışlardır.
Özellikle Ankara YMM odası tarafından konuya ilişkin üyelerine gönderilen yazıda kullanılan üslup SMMM ler tarafından büyük tepki ile karşılanmış olup YMM odası başkanınca kastı konusunda yeni açıklama yapılmak durumunda kalınmıştır.
Anılan yazıda “yeminli mali müşavirliğin özel uzmanlığın yanında yüksek ahlak ve tecrübeyi de gerektirdiği” ifadesi SMMM lerin tepkisine yol açmıştır.
Ankara YMM odası tarafından üyelerine gönderilen yazıda dikkat çeken ifadeler aynen aşağıdaki gibidir.
“Ancak, söz konusu Tasarı ile 3568 sayılı Meslek Yasamıza eklenen 8/A maddesi ile serbest muhasebeci mali müşavirlere de katma değer vergisi iadesi raporu düzenleme yetkisi verilmektedir. Tasarıda, serbest muhasebeci mali müşavirler beyannamesini imzaladıkları mükellefler hakkında KDV iadesi raporu düzenleyebileceklerdir. Bu kapsamda rapor düzenleyecek serbest muhasebeci mali müşavirlerde aranacak nitelik ve şartlar ile rapor düzenlenebilecek iade türü ve iade tutarı Maliye Bakanlığınca belirlenecektir.
Bu düzenleme defter tutma ve denetim fonksiyonunu birbirinden ayıran ve bu görevleri farklı meslek mensuplarına tahsis eden meslek yasasının özüne aykırıdır. Rapor düzenleme işi bir denetim faaliyetidir. Kural olarak, defteri tutan ve beyannameyi düzenleyen kendi tuttuğu defteri ve kendi düzenlediği beyannameyi denetleyemez. Tasarı bu yönüyle uluslararası denetim ilkesini (standardını) ihlal etmektedir.
Serbest muhasebeci mali müşavirlere verilmesi öngörülen rapor düzenleme yetkisi, kuşkusuz yeminli mali müşavirlerin iş alanını olumsuz etkileyecektir. Bugüne kadar Maliye Bakanlığınca iade edilen KDV’nin yaklaşık yarısı yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen tasdik raporlarıyla yerine getirilmektedir. Bu yönüyle yeminli mali müşavirler Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. KDV iadelerinin yerine getirilmesinde YMM’lerden kaynaklanan bir gecikme söz konusu değildir. Eğer bir gecikme söz konusu ise İdarenin kendi prosedürlerinden kaynaklanmaktadır.
Söz konusu değişikliğin gerekçesi Tasarıda tam olarak açıklanmamış olmakla birlikte, yetkililerin beyan ve ifadelerinden; önerinin gerekçesinin KDV tasdik ücretlerinin yüksek olduğu yönündedir. Söz konusu düzenlemenin esas amacının ücret rekabeti yaratmak olduğu açıktır. Bu yöndeki iddia ve söylemler gerçeği yansıtmamaktadır. Şöyle ki, 2018 yılı asgari ücret tarifesinde bütün itirazlarımıza rağmen Maliye Bakanlığınca yapılan %35’e, üst dilimlerde %50’ye varan indirim ile ücret/iade oranı binde beşin altına çekilmiştir. Yüksek tutarlı iade işlemlerinde bölgelere göre ücretin yapılan iadeye oranı binde 2-3’lere kadar gerilemiştir. Bu ücretlerle kaliteli hizmet sunma imkanı ortadan kalkmıştır. Olası ücret rekabetinden Devletin zarar göreceği uzun olmayan bir zaman dilimi içinde görülecektir. Bu rekabetten serbest muhasebeci mali müşavirler de zarar görecektir.
Yeminli mali müşavirlik, özel uzmanlığın yanında yüksek ahlak ve tecrübe sahibi olmayı da gerektirmektedir. Bilindiği gibi yeminli mali müşavir olabilmek için 10 yıl serbest muhasebeci mali müşavirlik yapmış olmak ve zorlu bir sınavı başarmak gerekmektedir. Kanun Tasarısında rapor düzenleyecek mali müşavirlerin niteliklerini belirleme konusunda Maliye Bakanlığına bazı yetkiler tanınmış olmakla birlikte, Kanunda açıkça yer almayan niteliklerin belirlenmesinin idarenin inisiyatifine bırakılması ilerde hukuksal tartışmalara ve anlaşmazlıklara neden olacaktır.”
Ankara YMM odasının bu paylaşımına diğer odalarda benzer bildiriler yayınlayarak karşı çıkmışlardır.
YMM lerin bu muhalefetine rağmen TBMM tarafından çıkarılan kanun SMMM lere iade yetkisi verildi.
Bununla birlikte bakanlık bugüne kadar bu konuda hiçbir düzenleme yapmamış durumdadır.
Bu durum YMM lerin ve TÜRMOB çatısını birlikte kullandığımız YMM Odalarının Bakanlık nezdindeki Lobi gücünün bir göstergesidir.
Acı olan taraf ise SMMM Odalarının üyelerine kanunen verilmiş olan bir yekinin neden uygulanmadığına ilişkin siyasi iradeyi ve bürokrasiyi harekete geçirecek görünür bir çalışmasının olmayışıdır.
Sonuç olarak SMMM ler kendilerine TBMM tarafından çıkarılan bir kanun ile verilmiş bulunan yasal bir yetkinin uygulanmasını temin edememiş iken bakanlıktan idari kararlarla çözülebilecek diğer birçok sorunun çözümü konusunda icraat beklentisinde bulunmamalıdır.
(19.09.2020)