Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
YEREL EYLEM GRUBU DERNEKLERİ VE HİBE DESTEKLERİ
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi müfettişi (06.06.2024)
Avrupa Birliği tarafından aday veya potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla HİBELER verilmektedir. Bu hibeler başvuru sahiplerince üretilen proje karşılığında verilmektedir.
Bu yazımızda 10.000-50.000 nüfusu bulunan ilçeler için YEREL EYLEM GRUBU DERNEKLERİNE İPARD kanalıyla LEADER YAKLAŞIMI kapsamında verilen hibeler konusunu araştırmış bulunmaktayız.
LEADER yaklaşımı “Yerel Kırsal Kalkınma Stratejilerinin Hazırlanması ve Uygulanması” tedbiri kapsamında Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ve Kırsal Kalkınma Politikasının uygulanması için 2007-2013 Türkiye Programına dahil edilmiş ve Türkiye, LEADER ile IPARD I Programı sayesinde tanışmıştır.
LEADER yaklaşımının öğrenilmesini sağlamak, potansiyel YEG’lerin kurulmasını ve yerel seviyede kalkınma stratejilerinin hazırlanmasını teşvik etmek ve tedbiri uygulamaya hazır olmak için kapasite geliştirme aktiviteleri 2010 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır.
12 IPARD ilinde Yerel Kalkınma Stratejilerini hazırlayan Yerel Eylem Gruplarını desteklemek amacıyla, LEADER Başvuru çağrısı 12 Eylül 2019 tarihinde Bakanlık ve TKDK internet sitelerinde yayımlanmış ve çağrıya 53 adet potansiyel YEG başvurmuştur.
ÜLKEMİZDE 50 adet YEG “Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması – LEADER Yaklaşımı” tedbiri kapsamında desteklenmeye hak kazanmıştır.
1-İPARD NEDİR?
IPARD, Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın (Instrument for Pre-Accession Assistance-IPA) Kırsal Kalkınma bileşenidir.
IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır.
IPARD desteğinin 2014-2020 dönemini içeren çok yıllı “Kırsal Kalkınma Programı” kapsamında uygulanması gerekmektedir.
Bu süreçte Avrupa Komisyonu ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından birlikte finanse edilecek destek programları uygulanacaktır.
2-İPARD DESTEKLERİ İÇİN NEREYE BAŞVURULMASI GEREKMEKTEDİR?
Ülkemizde İPARD destekleri kısa adı TKDK olan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumuna başvuru yapılması gerekmektedir
3- LEADER YAKLAŞIMI NEDİR?
EADER” kelimesi, Fransızca “Liason Entre Actions pour le Developpement de l’Economie Rurale” sözcüklerinin baş harflerinden oluşmaktadır.
İngilizce’de “Links Between Actions for the Development of the Rural Economy”; Türkçe’de “KIRSAL EKONOMİNİN KALKINDIRILMASI İÇİN FAALİYETLER ARASINDAKİ BAĞLANTILAR” anlamına gelmektedir.
LEADER yaklaşımı, kırsal alanlar için sürdürülebilir kalkınma stratejilerinin hazırlanması ve uygulanmasında yerel katılım ve ortaklığı teşvik etmek sureti ile kırsal politikaları geliştirmek için çok değerli bir kaynak olduğu kanıtlanmış bir yaklaşımdır.
Bu yaklaşım, kırsal sorunlar için yenilikçi çözümler üretilmesini teşvik etmekte ve yerel toplulukların ihtiyaçlarını karşılamak için önemli bir görev üstlenmektedir. Aynı zamanda yerel aktörlerin kendi bölgelerinde uygulanacak projeler ve gerçekleştirilecek strateji ile ilgili olarak karar alma süreçlerine katılmaları anlamına gelmektedir.
LEADER yaklaşımı YEREL EYLEM GRUPLARI (YEG) tarafından geliştirilen tabandan tavana yerel kalkınma stratejilerini uygulamaktır.
4- YEREL EYLEM GRUBU DERNEKLERİ NEDİR?
LEADER, yerel toplulukların kendi yerel kalkınma süreçlerine katılmalarını sağlamak amacıyla geliştirilmiş yenilikçi bir yaklaşımdır. Bölgesel veya ulusal düzeyde kararı verilen kalkınma planları, yukarıdan aşağıya yaklaşımla uygulanır.
Buna karşılık alan bazlı ve tabandan tavana yaklaşım olan LEADER ise; kaynakları, paydaşları, farklı kalkınma fikirlerini ve projeleri yerel seviyede “bir araya getirme” uygulaması olarak başlamış ve ideal bir uygulama aracı olduğunu ispatlamıştır.
Bu yaklaşım, yerel aktörlerin kendi yerel bölgelerinde uygulanacak projeler ve gerçekleştirilecek strateji ile ilgili olarak karar alma süreçlerine katılmaları anlamına gelmektedir.
Bu çerçevede; kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin bir araya gelmesiyle, YEREL EYLEM GRUBU (YEG) olarak adlandırılan ortaklıkların kurulması teşvik edilmektedir.
Kamu- özel ortaklığı ve Yerel Kalkınma Stratejilerinin uygulanması bölgesel uyumu güçlendirebilmekte ve bir bölgenin uzun dönemli sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunabilmektedir.
YEG, Yerel Kalkınma Stratejisinin (YKS) hazırlanması için bir araya gelen ve kırsal alanda yaşayan paydaşlardan oluşan dernek statüsü taşıyan bir gruptur.
Yerel eylem grubu, yerelde yaşayan/faaliyet gösteren kamu kuruluşları, özel sektör temsilcileri ve sivil toplum kuruluşlarının bulundukları yöreye ilişkin ortak bir stratejiyi uygulamak üzere DERNEK STATÜSÜNDE bir araya gelerek oluşturdukları yerel topluluklardır.
YEG; kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşu ortaklığıdır.
YEREL EYLEM GRUBU DERNEĞİ bileşenleri aşağıdaki gruplardan oluşmalıdır.
Aşağıdaki 3 farklı sektördeki temsilciler genel kurul üyesi olabilirler.
A-Kamu Sektörü;
• Belediyeler,
• Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ya da Köylere Hizmet Sağlama Birlikleri,
• Ziraat Odası, Zanaatkârlar Odası vb. gibi kamu tüzel kişiliğini haiz meslek odaları,
B-Özel Sektör;
• Üretici birlikleri,
• Kooperatifler,
• Ticari faaliyette bulunabilen tüzel kişiler,
• Çiftçiler,
• Vergi kimlik numarası bulunan gerçek kişiler,
C-Sivil Toplum Kuruluşları;
• Dernekler,
• Vakıflar,
• En az bir oda/birlik/kooperatif ile bir dernek/vakıf tarafından referans gösterilen/tavsiye edilen bir gerçek kişi
5- YEG YÖNETİM KURULU NASIL OLMALIDIR?
YEG Yönetim Kurulunda, ekonomik ve sosyal ortaklar ve çiftçiler, kırsal alanda yaşayan kadınlar, gençler ve bunların dernekleri gibi sivil toplumun diğer temsilcileri yönetim kurulunun %50’den fazlasını oluşturmalıdırlar.
YEG Yönetim Kurulunun minimum %20’lik kesimi yerel kamu kuruluşları temsilcilerinden oluşmalıdır.
YEG Yönetim Kurulunda, ulusal kanunlara uygun olarak tanımlanan kamu kurumu temsilcileri veya tek bir çıkar grubunun oy hakkı %50’den fazla olmayacaktır.
YEG Yönetim Kurulunda mutlaka bir kadın üye yer almalıdır.
YEG Yönetim Kurulunda mutlaka bir genç üye yer almalıdır.
Genç ve kadın farklı kişiler tarafından temsil edilmelidir.
Ayrıca, genç olarak 25 yaş ve altı olma kriteri başvuru çağrı ilanına çıkıldığı tarih itibari ile sağlanmalıdır
6-YEREL KALKINMA STRATEJİLERİNDE HANGİ TEMALAR OLMALIDIR?
LEADER Yaklaşımı tedbiri için hazırlanan YKS’de tüm faaliyetler aşağıdaki altı tematik öncelik ile bağlantılı olmalıdır.
TEMA 1: Kırsal ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesine yönelik olarak kaliteli ürünlerin, el sanatlarının ve diğer faaliyetleri de dahil olmak üzere kısa tedarik zincirlerinin ve katma değerli ürünlerin geliştirilmesi,
TEMA 2: Yerel, doğal ve kültürel kaynakların kullanımına dayalı kırsal turizm ürünlerinin geliştirilmesi,
TEMA 3: Topluluğun kültürel ve sosyal yaşamının canlandırılması ve kolektif yerel örgütlerin, derneklerin ve STK’ların (kadın grupları dahil) desteklenmesi
TEMA 4: Köylerde kamusal alanların iyileştirilmesi, T
EMA 5: Alandaki çevre standartlarının iyileştirilmesi ve toplum tarafından yenilenebilir enerji kullanımının teşvik edilmesi
TEMA 6: Yerel Eylem Grupları Ağı, örnek uygulamaların paylaşımı, IPARD programının yaygınlaştırılması ve kırsal kalkınmaya yönelik yeni yaklaşımların öğrenilmesi
Aşağıda yer alan iki tema zorunlu öncelikler olup mutlaka stratejide yer almalıdır. Kalan diğer dört temadan ise en fazla ikisi YEG’ler tarafından seçilebilir.
Tema 3: Topluluğun kültürel ve sosyal yaşamının canlandırılması ve kolektif yerel örgütlerin, derneklerin ve STK’ların (kadın grupları dahil) desteklenmesi (zorunlu öncelik),
TEMA 6: Yerel Eylem Grupları Ağı, örnek uygulamaların paylaşımı, IPARD programının yaygınlaştırılması ve kırsal kalkınmaya yönelik yeni yaklaşımların öğrenilmesi (zorunlu öncelik)
7- DERNEKLERE VERİLEN HİBE TUTARLARI NE KADARDIR?
Faydalanıcılara sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, AB ve Türkiye Cumhuriyeti eş-finansmanından oluşan IPARD Program fonudur.
Bu destek “Kamu Katkısı” olarak adlandırılmaktadır. Kamu katkısı, program çerçevesinde gerçekleşmiş taahhütler için geri ödemesiz olarak kullandırılacaktır.
Destek oranı (kamu katkısı), toplam uygun harcamaların %100’ünü karşılayacaktır ve bunun %90’ı AB katkısı, %10’u T.C katkısı olacaktır.
Destek miktarı programda belirlenen uygun harcamalar kapsamında bütçe sınırları dikkate alınarak her bir YEG için yıllık olarak belirlenmektedir.
Küçük YEG ler için Yıllık 100.000 EURO
Orta Büyüklükteki YEG ler için Yıllık 120.000 EURO
Büyük YEG ler için Yıllık 140.000 EURO
Tutarında hibe verilmektedir.
8- ANKARA İLİNDE KURULU DERNEKLER VE LEADER HİBE TUTARLARI
Ankara ilimizde LEADER kapsamında kurulmuş olan 6 adet Yerel Eylem Grubu Derneği Bulunmaktadır.
Bunların isimleri ve aldıkları hibe tutarları aşağıdaki gibidir.
a- AYAŞ YEREL EYLEM DERNEĞİ
AYAŞ Yerel Eylem Derneği Ahmet Erdinç POLATATEŞ başkanlığında kurulmuş olup AYAŞ ilçesinde faaliyet göstermektedir.
Toplam bütçesi 1.899.000,00 TL dır.
b-ÇAMLIDERE YEREL EYLEM DERNEĞİ
ÇAMLIDERE Yerel Eylem Derneği AHMET ÇİÇEKÇİ başkanlığında kurulmuş olup ÇAMLIDERE ilçesinde faaliyet göstermektedir.
YEG’in Toplam Bütçesi : 309.539,553 EURO-1.919.300,00 TL dır
c-BALA YEREL EYLEM GRUBU DERNEĞİ
BALA Yerel Eylem Derneği RAMAZAN YILDIRIM başkanlığında kurulmuş olup BALA ilçesinde faaliyet göstermektedir.
YEG’in Toplam Bütçesi : 2.232.000,00 TL dır.
d-GÜDÜL YEREL EYLEM DERNEĞİ
GÜDÜL Yerel Eylem Derneği Adnan KARAMAN başkanlığında kurulmuş olup GÜDÜL ilçesinde faaliyet göstermektedir.
YEG’in Toplam Bütçesi : 1.982.000,00 TL dır.
e-KIZILCAHAMAM YEREL EYLEM GRUBU DERNEĞİ
Kızılcahamam Yerel Eylem Derneği YILMAZ ÖZBEK başkanlığında kurulmuş olup Kızılcahamam ilçesinde faaliyet göstermektedir.
YEG’in Toplam Bütçesi : 2.103.810,00 TL / 339.296,831 EURO dur.
f-NALLIHAN YEREL EYLEM DERNEĞİ
NALLIHAN Yerel Eylem Derneği İbrahim ELAGÖZ başkanlığında kurulmuş olup NALLIHAN ilçesinde faaliyet göstermektedir.
YEG’in Toplam Bütçesi : 1.917.927,25 TL dır.
9-ANKARANIN İLÇELERİ VE NÜFUSLARINA GÖRE (YEG) KURULABİLECEK İLÇELER
Ankara valiliği web sitesindeki verilere göre Ankara İlçeleri aşağıdaki gibi olup nüfusu 50.000 kişinin altında ve 10.000 kişinin üzerinde olan aşağıdaki ilçelerinde de YEREL EYLEM DERNEĞİ kurulabilir.
1- AKYURT nüfusu 40.625
2- Beypazarı nüfusu 48.357
3- Elmadağ nüfüsu 44.379
4- Haymana Nüfusu 26.016 kişi
5- Kalecik Nüfusu 12.794 kişi
6- Şereflikoçhisar Nüfusu 33.140
