Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
VAKIFLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi
Yeni vakıfların yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur. Yöneticilerin çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması zorunludur.
Bu vakıfların organlarında ölüm, istifa ya da herhangi bir nedenle eksilme olduğu takdirde vakıf senedindeki hükümlere göre eksiklik tamamlanır.
Vakıf senedinde hüküm bulunmaması halinde; öncelikle senet değişikliği yapılmak suretiyle eksiklik giderilir.
Yeni vakıfların yönetimine ilişkin vakıflar yönetmeliğinin 13. Maddesinde detaylı düzenlemeler yapılmıştır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir
Yeni vakıfların yönetimi
MADDE 13 – (1) Yeni vakıfların yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur. Yöneticilerin çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması zorunludur.
(2) Bu vakıfların organlarında ölüm, istifa ya da herhangi bir nedenle eksilme olduğu takdirde vakıf senedindeki hükümlere göre eksiklik tamamlanır. Vakıf senedinde hüküm bulunmaması halinde; öncelikle senet değişikliği yapılmak suretiyle eksiklik giderilir. Ancak;
a) Vakıf senedi değişikliğine yetkili organında eksilmeler nedeniyle karar yeter sayısının sağlanamaması halinde vakıf senedi değişikliğine yetkili organın karar yeter sayısı gözetilmeden aldığı karar,
b) Vakıf senedi değişikliğine yetkili organın bulunmaması veya hiçbir üyesinin kalmaması halinde ise icraya yetkili organın kararı,
c) İcraya yetkili organdaki eksilmeler nedeniyle karar yeter sayısının sağlanamaması halinde ise karar yeter sayısı gözetilmeden alınan karar,
ile mahkemeye başvurulur. Mahkemece, Genel Müdürlüğün yazılı görüşü alınarak organlardaki eksiklik tamamlanır.
(3) Mahkeme kararını müteakip, organlardaki eksilmelerin tamamlanması hususunda gerekli senet değişikliği yapılır.
I-VAKIF ORGANLARI
Yeni Vakıflara ilişkin Vakıflar Genel Müdürlüğü web sitesinde bulunan örnek vakıf senedine göre ülkemizdeki yeni vakıfların yönetim yapısında aşağıdaki organlar bulunmaktadır.
1) Mütevelli Heyet
2) Yönetim Kurulu
3) Denetim Kurulu
1-MÜTEVELLİ HEYETİ:
Vakfın mütevelli heyeti, işbu vakıf senedi altında imzaları bulunan gerçek kişiler ile (varsa) tüzel kişilik temsilcilerinden oluşan kişilerdir
Mütevelli heyet üyeleri, kendilerinden sonra görev yapmak üzere yerlerini almasını istedikleri üç kişinin adını önceden belirleyerek yazılı olarak mütevelli heyete verirler. Ölüm, istifa ya da başka bir nedenle üyeliklerde eksilme olduğunda, mütevelli heyet üyeliği listedeki sıraya göre ilk sıradan başlamak üzere adaylara teklif edilir.
Mütevelli heyet üyelerinin aday bırakmamaları veya adaylardan hiçbirinin görevi kabul etmemeleri halinde, boşalan mütevelli heyet üyeliğine seçim, kalan mütevelli heyet üyelerinin ortak kararı ile yapılır.
Mütevelli heyet vakfın en yüksek karar organıdır. Mütevelli heyetin yetkileri aşağıda gösterilmiştir:
a) Yönetim kurulunu seçmek,
b) Denetim kurulunu seçmek,
c) Vakıf yönetim kurulunca hazırlanan faaliyet raporu ile denetim kurulu raporlarını
görüşüp incelemek, yönetim kurulunun ibrası konusunda karar vermek,
d) Yönetim kurulunca hazırlanacak vakıf iç mevzuat tasarılarını aynen veya değiştirerek kabul etmek,
e) Yönetim kurulunca hazırlanacak yıllık bütçe tasarılarını aynen veya değiştirerek kabul etmek,
f) Kamu görevlileri dışındaki yönetim ve denetim kurulu üyelerine huzur hakkı verilip verilmeyeceğini, verilecekse miktarını belirlemek,
g) Gerektiğinde vakıf senedinde ilave ve değişiklikler yapmak,
h) Vakıf faaliyetleri konusunda genel politikaları belirlemek.
2-YÖNETİM KURULU:
Vakıf yönetim kurulu, mütevelli heyetçe iki yıllığına seçilecek asil ve yedek üyelerden oluşur. Yönetim kurulu üyelerinden çoğunluğunun mütevelli heyet üyesi olması zorunludur. Çoğunluk oluşturmamak şartıyla vakıf dışından kişilerin seçilmesi mümkündür. Yönetim kurulunun ilk toplantısında başkan, başkan yardımcısı ve muhasip üye seçilerek görev taksimi yapılır. Görev süresi bitmeden herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliği sona eren üyenin yerine, sırasına göre yedek üyelerden biri göreve çağrılır. Yönetim kurulu ayda en az bir kere toplanır.
Kararlar mevcudun çoğunluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde başkanın oyu iki oy sayılır. Alınan kararlar noter tasdikli karar defterine yazılarak imzalanır.
Yönetim Kurulunun Görev, Yetki Ve Sorumlulukları Aşağıdaki Hibidir.
Yönetim kurulu, vakfın idare ve icra organıdır.
Bu sıfatla yönetim kurulu:
a) Vakıf gayesi doğrultusunda her türlü kararı alır ve uygular.
b)Mütevelli heyetçe belirlenen genel politikalar ışığında, vakıf faaliyetlerinin düzenli ve verimli olarak yürütülmesini sağlar. Bu bağlamda gerekli iç mevzuat tasarılarını hazırlar ve mütevelli heyetin onayına sunar.
c)Vakıf malvarlığının değerlendirilmesi ve yeni mali kaynaklara kavuşturulması hususunda gereken çalışmaları yapar.
d) Vakıf tüzel kişiliği adına, bütün gerçek ve tüzel kişilerle hukuki, mali ve sair konularda gerekli girişimlerde bulunur ve işlemler yapar.
e) Görev, yetki ve sorumlulukları açıkça önceden belirlenmek kaydıyla vakfa müdür atar, vakıf genel sekreterliği veya benzeri yardımcı birimler oluşturabilir, gerektiğinde görevlerine son verir.
f) Vakıfta istihdam edilecek personeli belirler, atamasını yapar, ücretlerini tayin eder, gerektiğinde işlerine son verir.
g) İlgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, yurtiçinde ve yurtdışında şube ve temsilcilik açılmasına ve kapatılmasına karar verir, bu hususta gereken işlemleri yapar.
h) Vakfın muhasebe işlerini takip ve kontrol eder, hesap dönemi sonunda gelir-gider cetveli ve bilançoların düzenlenerek ilgili idareye gönderilmesini ve ilanını sağlar.
i) Mütevelli heyetin kabul ettiği yıllık bütçeyi uygular.
j) Mütevelli heyet toplantıları ile ilgili hazırlık işlemlerini yerine getirir.
k) Mütevelli heyet toplantılarında, döneme ait vakıf faaliyet raporunu ibraya sunar.
I) İlgili mevzuat ile vakıf senedi ve vakıf iç mevzuatının gerektirdiği diğer görevleri yapar.
Vakfı yönetim kurulu temsil eder. Yönetim kurulu bu temsil yetkisini yönetim kurulu başkanı ve başkan yardımcısına devredebilir. Yönetim kurulu, genel veya belli hal ve konularda, belirteceği esaslar dahilinde kendi üyelerinden bir veya birkaçını, yetkili memur ve memurlarından herhangi bir veya birkaçını, temsilci veya temsilciliklerini, herhangi bir sözleşmeyi akdetmeye, mukavele, hukuki belge veya senedi vakıf nam ve hesabına tanzim ve devretmeye de yetkili kılabilir.
3-DENETİM KURULU:
Denetim kurulu mütevelli heyet adına vakfın faaliyet ve hesaplarını denetlemek için kurulmuş bir organdır. Denetim kurulu, mütevelli heyetçe kendi içinden veya çoğunluk oluşturmamak üzere dışarıdan iki yıl için seçilecek 3 İLA 5 kişiden oluşur.
Ayrıca tüzükte yazılan sayıda yedek üye seçilir. Herhangi bir sebeple ayrılan asıl üye yerine yedek üye göreve çağrılır.
Denetim kurulu, incelemelerini tüm defter, kayıt ve belgeler üzerinde yapar.
Hesap dönemi itibari ile düzenlenecek rapor, mütevelli heyet toplantısından en az 15 (on beş) gün önce mütevelli heyete gönderilmek üzere yönetim kuruluna verilir.
II-YÖNETİMDE EKSİLME OLDUĞUNDA VAKIF SENET DEĞİŞİKLİĞİ
Vakıf senedi değişikliğine yetkili organında eksilmeler nedeniyle karar yeter sayısının sağlanamaması halinde vakıf senedi değişikliğine yetkili organın karar yeter sayısı gözetilmeden aldığı karar,
Vakıf senedi değişikliğine yetkili organın bulunmaması veya hiçbir üyesinin kalmaması halinde ise icraya yetkili organın kararı,
İcraya yetkili organdaki eksilmeler nedeniyle karar yeter sayısının sağlanamaması halinde ise karar yeter sayısı gözetilmeden alınan karar,
İle mahkemeye başvurulur. Mahkemece, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı görüşü alınarak organlardaki eksiklik tamamlanır.
III-VAKIF İDARE ŞEKLİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Haklı sebepler varsa mahkeme, vakfın yönetim organı veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün istemi üzerine diğerinin yazılı görüşünü aldıktan sonra vakfın örgütünü, yönetimini ve işleyişini değiştirebilir.
İstihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıflarında, vakıf senedinin, faydalananların vakıftan faydalanma şartlarına ve idareye iştiraklerine dair hükümlerinde yapılacak değişikliklerin vakıf senedinde bu hususta yetkili olduğu belirtilen organın kararı üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı düşüncesi alındıktan sonra mahkeme tarafından kararlaştırılır.
Konuya ilişkin detaylı düzenleme vakıflar yönetmeliği 14. Maddesinde yapılmıştır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
İdare şeklinin değiştirilmesi
MADDE 14 – (1) Haklı sebepler varsa mahkeme, vakfın yönetim organı veya Genel Müdürlüğün istemi üzerine diğerinin yazılı görüşünü aldıktan sonra vakfın örgütünü, yönetimini ve işleyişini değiştirebilir.
(2) İstihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıflarında, vakıf senedinin, faydalananların vakıftan faydalanma şartlarına ve idareye iştiraklerine dair hükümlerinde yapılacak değişikliklerin vakıf senedinde bu hususta yetkili olduğu belirtilen organın kararı üzerine, Genel Müdürlüğün yazılı düşüncesi alındıktan sonra mahkeme tarafından kararlaştırılır.
(3) Türk Ticaret Kanununun 468 inci maddesi gereğince kurulan vakıflardan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi hükümlerine tabi olanların vakıf senetlerinde yapılacak değişiklik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının uygun görüşünden sonra, Genel Müdürlüğün yazılı görüşü alınarak yerleşim yeri mahkemesi tarafından kararlaştırılır.
Türk Ticaret Kanununun 468 inci maddesi gereğince kurulan vakıflardan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi hükümlerine tabi olanların vakıf senetlerinde yapılacak değişiklik, Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının uygun görüşünden sonra, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı görüşü alınarak yerleşim yeri mahkemesi tarafından kararlaştırılır.
IV-ADRES VE VAKIF YÖNETİCİLERİNİN DEĞİŞİKLİĞİ
Vakıflar; Senet değişikliğini gerektirmeyen aynı yerleşim yeri içerisinde yapacakları adres değişikliklerini, değişiklik tarihinden itibaren Ek-23’teki formu doldurarak 15 gün içinde,
Yönetim organına seçilenlerin isimleri ile tebligata esas adreslerini, seçim tarihinden itibaren Ek-24’teki formu doldurarak 15 gün içinde,
İlgili Vakıflar Bölge Müdürlüğüne vermek zorundadırlar. Konuya ilişkin detaylı düzenleme vakıflar yönetmeliği 14. Maddesinde yapılmıştır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir
Adres ve vakıf yöneticilerinin değişikliği
MADDE 15 –
(1) Vakıflar; senet değişikliğini gerektirmeyen aynı yerleşim yeri içerisinde yapacakları adres değişikliklerini, değişiklik tarihinden itibaren Ek-23’teki formu doldurarak 15 gün içinde ilgili bölge müdürlüğüne vermek zorundadırlar.
(2)Vakıflar; yönetim organına seçilenlerin isimleri ile tebligata esas adreslerini, seçim tarihinden itibaren Ek-24’teki formu doldurarak 15 gün içinde ilgili bölge müdürlüğüne vermek zorundadırlar.
VI-VAKIF VARLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Vakıflar, varlıklarını, ekonomik kural ve riskleri gözetmek suretiyle değerlendirirler, paralarını Türkiye’de kurulu bankalara yatırırlar. İlgili Vakıflar Bölge Müdürlüğüne vermek zorundadırlar. Konuya ilişkin detaylı düzenleme vakıflar yönetmeliği 14. Maddesinde yapılmıştır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir
Vakıf varlıklarının değerlendirilmesi
MADDE 16 – (1) Vakıflar, varlıklarını, ekonomik kural ve riskleri gözetmek suretiyle değerlendirirler, paralarını Türkiye’de kurulu bankalara yatırırlar.
