Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
DANIŞTAY’IN GÜMRÜKLERDE TRT BANDROLÜ TAHSİLİNE İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARININ BAZI MADDELERİNİN YÜRÜTMESİNİ DURDURMA KARARI
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi
10.09.2014 tarih ve 6552 sayılı kanunun 104 ve 105. ci maddeleriyle 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin en başında bandrole tabi cihaz ithalatları ile ilgili olarak VERGİYİ DOĞURAN olay tanımının değişmiş olmasıdır.
Bunun yanında başka düzenlemelerde yapılmış olmakla birlikte iş bu yazımızda sadece GÜMRÜKLERDE BANDROL TAHSİLATI konusuna ilişkin kanun değişiklikleri ve bu değişikliklerin uygulamasını yönelik çıkarılan Bakanlar Kurulu kararı ile bu karar konusunda DANIŞTAY tarafından verilen Yürütmeyi Durdurma Kararı ve sonrasına ilişkin uygulama konusuna değinilecektir.
I- 3093 SAYILI KANUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLER AŞAĞIDAKİ GİBİDİR.
1- Öteden beri bandrole cihazın satışından önce bandrol alma yükümlülüğü İTHALATÇILAR açısından değiştirilmiştir.
Yapılan değişiklik sonucu ithalatçılar bandrole tabi cihazın gümrüklerden yurda giriş anında kanundaki tabirler “SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ ANINDA” bandrol almak zorundadırlar.
2- Bununla birlikte SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ ANINDA BANDROL alacak olan mükelleflere TRT ye verecekleri TEMİNAT MEKTUBU KARŞILIĞI peşin ödeme yapmadan vadeli alabilme imkanı getirilmiştir.
Kanununda vadeli bandrol alan mükelleflerin bandrole tabi cihazın satışını müteakip 3. Ayın onuna kadar bandrol ücreti bildirim beyannamesi vermek ve satılan cihazlara isabet eden bandrol ücretlerini de bu sürede ödeme imkanları bulunmaktadır.
3093 SAYILI KANUNUN 5/b maddesinde konuya ilişkin yapılmış olan düzenleme aynen aşağıdaki gibidir.
“b) (Değişik : 10/9/2014 – 6552/105 md.) Bu maddenin (g) bendi kapsamı dışında kalan bandrol ücretleri; Gümrük idarelerince ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil olunur ve yapılan aylık tahsilat toplamı en geç takip eden ayın on beşinci gününe kadar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirilir. Bu ücretlerin tahsiline, iadesine, teminata bağlanmasına ve tahsil edilen ücretlerin Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna aktarılmasına ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu arasında müştereken belirlenir.”
HÜKMÜ BULUNMAKTADIR.
Bu hükümden hareketle uygulamaya yönelik aşağıda detaylarını vereceğimiz Bakanlar Kurulu kararı çıkarılmıştır.
II- BAKANLAR KURULU KARARI:
6552 Sayılı kanun ile TRT gelirleri kanununda 2014 yılında yapılan değişikliklerden sonra uygulamaya ilişkin olarak 2015 yılında 15.06.2015 tarih ve 2015/7757 sayılı Bakanlar Kurulu kararı çıkarılmıştır.
3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon kurumu gelirleri kanunu uyarınca radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlar ile bunların dışında kalan radyo ve televizyon yayınlarını almaya yarayan her türlü cihazdan alınacak bandrol ücretlerine ilişkin kararda gümrüklerde nispi oranda TRT Bandrolü tahsil edilmesinin UYGULAMA ESASLARI BELİRLENMİŞTİR.
Bakanlar Kurulu Kararında özetle aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.
1- Gümrükler tarafından peşin olarak tahsil edilecek olan bandrol ücretleri takip eden ayın 15.ine kadar TRT ye intikal ettirilecektir.(Md. 7/1)
2- Gümrükler bu tahsilat tutarının %2 sini hizmeti karşılığı alacaktır.(Md 7/2)
3- Teminat mektubu karşılığı vadeli bandrol alımı imkanından yararlanmak isteyen mükellefler ile ilgili belirleme TRT tarafından yapılacaktır.(Md 8)
Bu konuda TRT tarafından önceden beri çıkarılmış olan “TRT Kurumunca Bandrol Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar “ isimli bir yönetmelik bulunmaktadır.
4- Teminat Mektubu karşılığı nakit ödemeden vadeli olarak bandrol almak isteyen mükelleflerin SERBEST DOLAIMA GİRİŞ İŞLEMLERİNİN TAMAMLANMASI İÇİN ilgili gümrük idaresine TRT’den alınmış olan bir yazı verme mecburiyeti getirilmiştir.
Konuya ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının 9/2. Maddesindeki hüküm aynen aşağıdaki gibidir.
“(2) Bandrol ücretlerine ilişkin ödemeleri 3093 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendine göre yapmak isteyenlerin ithal edecekleri eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri, Kurum tarafından gümrük idarelerine bildirimde bulunulmasından sonra tamamlanır.”
5–Bunların dışında ödenecek olan bandrol ücreti ithalatta ÖTV ve KDV ninde matrahlarını oluşturacağı için mükelleflerin olası eksik bandrol ücreti ödemeleri halinde bu vergilerde de VERGİ KAYBI/VERGİ KAÇAĞI yaşanacağı için Bakanlar Kurlu kararının 10. Maddesiyle bu gibi durumlara ilişkin yapılması gereken huşulara açıklık getirildiği görülmüştür. Bakanlar Kurulu Kararının konuya ilişkin 10. Maddesi aynen aşağıdaki gibidir.
Bandrol ücretlerinin takip ve tahsili
MADDE 10- (1) Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulan eşyanın bandrol ücretinin hiç alınmadığı veya noksan alındığının tespiti halinde 4458 sayılı Kanunda yer alan usul ve esaslara göre takip ve tahsil edilir. İthal edilecek eşyaya ilişkin beyan üzerinden hesaplanan bandrol ücreti ile gümrük idarelerince veya sonradan kontrolü sonucunda tespit edilen bandrol ücreti arasındaki farklarda, 4458 sayılı Kanun uyarınca ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre idari para cezası kesilir.
(2) Gümrük idarelerince yapılan tespit sonucunda belirlenen farklılıklara ilişkin tebliğ edilen bandrol ücretleri ile cezalar hakkında, 4458 sayılı Kanunun 244 üncü maddesi uyarınca uzlaşma talebinde bulunulabilir. Uzlaşmanın vaki olması halinde uzlaşılan tutara ilişkin tahsil edilen bandrol ücreti Kuruma aktarılır 3093 sayılı kanunun 5 inci maddesinde (g) bendi uyarınca Kurum tarafından tahsil edilen bandrol ücretleri uzlaşmaya konu edilemez.
6- Bandroller İster Peşin Olsun İster Teminat Mukabili Vadeli Olsun TRT Tarafından Verilecektir.
III- BAKANLAR KURULU KARARINA KARŞI DANIŞTAY NEZDİNDE AÇILAN DAVA
Yukarda bahsedilen BAKANLAR KURULU KARARININ 9. Maddesinin 2 fıkrası ile 10. Maddesinin iptali amacıyla bir gümrük müşavirliği firmasınca Danıştay 10. Dairesi nezdinde 2016/11681 esas dosya sayısı ile dava açılmıştır.
Konuya ilişkin yargılama sonucunda Danıştay 10. Dairesince verilen 20.02.2018 tarihli karar ile; bu maddelerin YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA hükmedilmiştir.
Danıştay tarafından verilen kararın gerekçesinde özetle iki önemli hususa değinildiği görülmektedir.
A- İKİNCİL DÜZENLEME YAPMA YETKİSİ KONUSU:
1- Teminat mektubu karşılığı bandrol alımları ile ilgili olarak 3093 sayılı kanunun 5. Maddesinin (b) bendi ile TRT ve Gümrük İdaresine verilen belirleme yetkisi ile,
2- Anılan kanunun 5. Maddenin (d) bentlerinde münhasıran verilmiş olan TRT ye verilmiş olan düzenleme yetkisinin
3- Son olarak 3093 sayılı kanunun 10 . maddesinde Bakanlar Kuruluna verilmiş Olan düzenleme yetkilerinin;
– 4458 sayılı Gümrük Kanunu KAPSAMADIĞI
-4458 sayılı kanunun 10. Maddesinde mevcut bulunan yetkinin de Bakanlar Kuruluna bu konuda düzenleme yetkisi vermediği
Detaylı olarak açıklanmış ve hüküm cümlesinde ise;
“ Uyuşmazlıkta kanunla sınırları çizilen konular haricinde düzenleme yetkisi bulunmadığı halde Bakanlar Kurulu kararının 9/2 ve 10. maddelerinde düzenlenen konuların yeni bir hukuk kuralı koyma şeklinde düzenleme yapılması hukuka açıkça aykırılık teşkil etmektedir.
Denildiği görülmektedir.
B- BANDROLSÜZ YADA EKSİK BANDROL ÖDEME KONUSUNDA 3093 SAYILI KANUN VE 4458 SAYILI KANUNA GÖRE İKİ AYRI CEZA KESİLMESİNE YOL AÇACAK DÜZENLEMENİN HUKUKA AYKIRILIĞI KONUSU:
Danıştay kararında;
1-Bakanlar Kurulu kararının 10/2 maddesinde;
İthal edilecek eşyaya ilişkin beyan üzerinden hesaplanan bandrol ücreti ile gümrük idarelerince veya sonradan kontrolü sonucunda tespit edilen bandrol ücreti arasındaki farklarda, 4458 sayılı Kanun uyarınca ithalat vergileri noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre idari para cezası kesilir hükmü
Bulunduğu
2- Bandrolsüz cihaz satan mükellefler için ise 3093 sayılı kanunun 6. Maddesinde aynı konuda idari para cezası kesme yetkisinin bulunduğu,
Eksik ödenen bandrol ücretleri için ise 3093 sayılı kanunun tahsilat başlıklı 5. Maddesine göre faiz tahakkuk ettirileceğine dair hüküm bulunduğu
Hususlarına dikkat çekilerek,
“ aynı konuda hem 3093 sayılı kanun hükümlerinin hem de Bakanlar Kurulu Kararındaki 10/2 madde hükümlerinin uygulanması hukuki belirlilik ve eşitlik ilkesine aykırılık oluşturacaktır.” DENİLMEKTEDİR.
IV- MAHKEME KARARI SONRASI UYGULAMA
Mahkeme kararı sonucunda gümrükler de TEMİNAT MEKTUBU karşılığı vadeli bandrol alımı uygulamasından vazgeçilmiş TRT tarafından gümrüklere yazılan yazı ve bu yazıdan hareketle Gümrükler tarafından 14.03.2019 tarih ve 42513799 sayılı genelge çıkarılmıştır.
An itibariyle bu genelgeye göre aşağıda açıklanan şekilde işlem tesis edilmeye devam edilmektedir.
1- GÜMRÜKLERDE NİSPİ ORANDA BANDROL TAHSİL İŞLEMLERİ SADECE PEŞİN OLARAK gerçekleştirilmektedir.
2- Mahkeme karar tarihi olan 20.02.2018 tarihinden sonra ise ithal edilecek eşyaya ilişkin beyan üzerinden hesaplanan bandrol ücreti ile gümrük idarelerince veya sonradan kontrol sonucunda tespit edilen bandrol ücreti arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca TRT bandrolü noksanlığına ilişkin ek tahakkuk kararı ve idari para cezası kararı düzenlenmemektedir.
3- Bu neviden bandrol ücreti farklarının tespiti halinde 3093 sayılı kanuna göre işlem yapılması için konu Gümrükler Genel Müdürlüğünce TRT’ye intikal ettirilmektedir.
4- Gümrük idaresince takip ve tahsil edilmeyen bir alacak olan TRT bandrolünün uzlaşmaya konu edilmemektedir.
4- Bununla birlikte gümrüklerde ödenen bandrol ücreti ÖTV ve KDV’nin matrahına dahil olacağı ve eksik ödenen bandrol ücretine isabet eden oranda ÖTV veya KDV tarhiyatı yapılması durumunda bu ilave farklardan kaynaklı cezalar gümrüklerdeki UZLAŞMA hükümlerinden yararlanmaktadır.
