Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
BELEDİYE BAŞKANLARINA UYARI VE ÖNERİLER…! (9)
BELEDİYELERE ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİ İÇİN YAPILAN YARDIMLAR
Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı
Çevre Bakanlığınca çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için Bakanlık bütçesinde öngörülen ödenekten belediyelere ve birliklere karşılıksız yardımlar yapılmaktadır.
Söz konusu yardımlara ilişkin usul ve esaslar, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 18 inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanan 3.4.2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Çevre Gelirlerinin Takip ve Tahsili ile Tahsilat Karşılığı Öngörülen Ödeneğin Kullanımı Hakkında Yönetmelik”te düzenlenmiştir.
1-Yönetmeliğin Amacı:
Bu Yönetmeliğin amacı; çevre kirliliğinin önlenmesi, çevrenin iyileştirilmesi ve çevre ile ilgili yatırımların desteklenmesi için bütçeye gelir kaydedilecek çevre katkı payı ve diğer gelirlerin tahsili ile Bakanlık bütçesinde öngörülen ödenekten yapılacak harcamalara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.(md.1)
2- Ödeneğin kullanımı:
Söz konusu ödeneğin kullanım yerleri yönetmeliğin 7. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
a) Atık su arıtımı, atık bertarafı ve katı atık geri kazanım tesislerinin gözetim, fizibilite, etüt, proje ve inşaat işlerinin kredi veya yardım suretiyle desteklenmesi ile çevre düzeni planlarının yapımında,
b) Hava, su ve toprak kalitesinin ölçüm ve izleme ağının oluşturulması için yapılan harcamalarda,
c) Gürültünün önlenmesiyle ilgili etüt ve projelerin desteklenmesi için yapılan harcamalarda,
ç) Acil müdahale planlarının hazırlanması için yapılan harcamalarda,
d) Çevresel etki değerlendirmesi faaliyetleri için yapılan harcamalarda,
e) Havza koruma planı çalışmaları için yapılan harcamalarda,
f) Biyolojik çeşitliliğin korunması için yapılan harcamalarda,
g) Çölleşme ve iklim değişikliğiyle mücadele çalışmaları için yapılan harcamalarda,
ğ) Stratejik çevresel değerlendirme için yapılan harcamalarda,
h) Nesli tehlikede olan bitki ve hayvan türleri ile yaşama ortamlarının korunması için yapılan harcamalarda,
ı) Uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanması için yapılan harcamalarda,
i) Çevre eğitimi ve yayını ile ilgili faaliyetler için yapılan harcamalarda,
j) İhtisas komisyonları için yapılan harcamalarda,
k) Çevre kirliliğinin giderilmesi için yapılan harcamalarda,
kullanılır.
3-Yardım veya kredi başvurularının değerlendirilmesi:
Genel Müdürlükçe; Yönetmeliğin 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işlerde kullanılmak üzere yardım veya kredi talebinde bulunanlardan istenilecek belgeler yönetmeliğin 9. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
a) Bakanlığa hitaben yazılan müracaat yazısı,
b) Proje Gerekçe Raporu,
c) Birlikler, Belediyeler ve il özel idareleri için encümen kararı,
ç) Keşif özeti ve metraj cetveli,
d) Bakanlıkça onaylı proje veya proje uygunluk yazısı,
e) Çevresel Etki Değerlendirme Olumlu Belgesi veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Belgesi, (Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Kapsamında olanlar),
f) Taahhütname,
g) Protokol (Kamu Kurum ve Kuruluşları),
ğ) Diğer belgeler,
istenir.
Yardım veya kredi talep edenlerden, yardım veya kredilerin belirtilen konularda kullanılacağına, başka bir iş için kullanılmayacağına ve başkasına hiçbir suretle devredilmeyeceğine ve Bakanlıkça bildirilecek diğer şartlara uyulacağına dair bir taahhütname önceden alınır.
Yardım veya kredi talebinde bulunanlar gerekli belgeleri usulüne uygun şekilde hazırlayarak ilgili il çevre ve orman müdürlüğüne verir. İl çevre ve orman müdürlüğünce, belgeler üzerinde gerekli incelemeler yapılır, varsa eksikleri tamamlattırılarak projenin gerekliliği ve uygulanabilirliğine ilişkin görüşleriyle birlikte Genel Müdürlüğe gönderilir.
4-Yardım yapılma usulü
Yönetmeliğin 12 . maddesinde yardımların usul ve esaları düzenlenmiştir. 13. Maddesinde ise kredi verilmesi konusunda düzenleme yapılmıştır.
Yardım Usulüne ilişkin esaslar;
(1) İnceleme Komisyonunca uygun bulunan ve Bakan tarafından onaylanan, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birliklere ait atıksu altyapı, atıksu arıtma, katı atık düzenli depolama, bertaraf ve geri kazanım tesislerinin proje sahibi tarafından projelendirilmesi veya yapımı için ihale edilmesi halinde proje ihale sözleşme bedelinin en çok yüzde kırkbeşine kadar, Bakanlık tarafından hazırlanan tip projelerde ise keşif özetinde Bakanlıkça belirlenen miktarın en çok yüzde ellisine kadar yardım verilebilir. Çevre ve toplum sağlığı açısından önem ve aciliyet gösteren yatırımlarda, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri veya bunların oluşturdukları birlik bütçelerinin, yatırımların acilen tamamlanmasında yetersiz kalması halinde bu oran Bakan Onayı ile yükseltilebilir.
(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birliklere ait, keşif özetinde yer alan bedel veya ihale bedeli 5.000.000 Türk Lirasını geçen atıksu altyapı, atıksu arıtma, katı atık düzenli depolama, bertaraf ve geri kazanım tesisi yapım projeler için Bakanlıkça yapılan yardımlar üç bölümde verilir.
a) İlk aşamada; söz konusu projeye ilişkin onaylı keşif özeti veya ihale bedelinde yer alan tutarın %10’una kadar, proje inşaatı başlamadan, ihale öncesinde,
b) İkinci aşamada; Bakanlıkça yapılabilecek toplam yardım tutarından ilk aşamada yapılan yardım tutarı düşülerek kalan yardım tutarlarının yarısı, proje inşaatının %50 gerçekleşme oranına geldiği zaman,
c) Üçüncü aşamada; Bakanlıkça yapılabilecek toplam yardım tutarından ilk aşamada yapılan yardım tutarı düşülerek kalan yardım tutarlarının ikinci aşamada ödenmeyen diğer yarısı proje inşaatının sonlandırıldığı zaman ödenir.
(3) Bakanlıkça, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birliklere yardım yapılabilmesi için;
a) Bakanlık bütçesinde bu amaçla ödenek tefrik edilmiş olması,
b) Yardımlarda kamu yararı gözetilmesi, yardımların öncelikle toplumun ihtiyaç ve sorunlarına çözüm sağlaması ile toplumsal gelişmeye katkıda bulunulmasına yönelik olması,
c) Yardım yapılacak, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birliklerin, 7 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen konularda faaliyet göstermesi,
ç) Bakanlık ile yardım yapılacak, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birlikler arasında protokol yapılması,
gereklidir.
(4) Yardım yapılan genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlar tarafından oluşturulan birliklerin Bakanlık’ça desteklenen ve yapım işlerini ihtiva eden projeleri için proje başlangıç ve bitiş tarihleri arasında 6 ayda bir olmak üzere yılda iki defa proje gelişme-ilerleme raporunu hazırlayarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sunmaları gereklidir.
5- Kredi verilme usulü:
İnceleme Komisyonunca uygun bulunan ve Bakan tarafından onaylanan; atık su arıtma, katı atık bertaraf ve geri kazanım tesisleri ile çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesine yönelik faaliyet ve tesislerin projelendirilmesi ve yapımı için gerçek veya tüzel kişilere sözleşme hükümleri doğrultusunda proje bedelinin yüzde kırkbeşine kadar defaten veya dilimler hâlinde kredi verilebilir.(mad 13)
Atık su arıtma, katı atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinin projelendirilmesi ve yapımı için verilecek kredinin vadesi en çok on yıl olup, üç yıla kadar ödemesiz devre tanınabilir. Geri ödeme, ödemesiz devreyi takip eden yıldan başlamak üzere yıllık eşit taksitler hâlinde yapılır.
Çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesine yönelik diğer faaliyet ve tesislerin projelendirilmesi ve yapımı için verilecek kredinin vadesi ise en çok beş yıl olup, iki yıla kadar ödemesiz devre tanınabilir.
Geri ödeme, ödemesiz devreyi takip eden yıldan başlamak üzere yıllık eşit taksitler hâlinde yapılır.
Karşılıksız yardımlar veya kredilere ilişkin tutarlar, gerekli şartları yerine getiren genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile gerçek veya tüzel kişilerin hesaplarına aktarılır.
Bakanlıkça yapılacak yardım veya kredilerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bunlar tarafından oluşturulan birlikler ile gerçek veya tüzel kişilerin hesaplarına aktarılabilmesi için; 15 inci maddede belirtilen kontrol ve denetim faaliyetinin tamamlanması ve bu faaliyet sonucunda tutulan tespit tutanağında “Bakanlıkça yapılacak ödemeye esas iş ve hizmetler ile alınan mallara yönelik hak ediş ve faturalarda yer alan tutarların yapılan işle uyumlu olduğu yerinde tespit edilmiştir” ifadesinin yer alması gerekir. (mad 14)
