Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
TRT gelirleri kanununda inceleme ve piyasa denetimleri ayrı ayrı düzenlenmiştir. Piyasada perakendecilerde satılan bandrole tabi cihazlarda bandrol olup olmadığının denetimlerini yapma yetkisi TRT’nin görevlendireceği denetim elamanlarına verilmiş iken imalatçı ve ithalatçı firmalarla ilgili inceleme yetkisi Vergi Usul Kanunu 135. Maddesindeki inceleme elemanlarına verilmiştir.
3093 sayılı kanunun 10. Maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
“Bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak, bandrole tabi cihazları, satın alan, devralan, toptan veya perakende satışını yapan firmalar ile bu cihazları kullananların kontrol ve denetimleri Kurumun görevlendireceği denetim elemanlarınca yapılır ve tespit edilen bandrolsüz her bir cihaz için Kurumca bu Kanunun 6 ncı maddesindeki hükümler uygulanır. İmalatçı, ithalatçı ve ihracatçıların, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. ile bu kuruluşların dışında kanunla elektrik üretimi ile iletimi tesisleri kurmaya ve işletmeye, dağıtım ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan diğer kurum, kuruluş ve işletmelerin denetimleri, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun talebi üzerine 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde belirtilen incelemeye yetkililer tarafından yapılır ve sonuçları Kuruma bildirilir”.
Bununla birlikte Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme Elemanlarının asli işlerinin vergi incelemesi olmasından hareketle, gönderilen inceleme taleplerin sonuçlanmasında ciddi gecikmeler olmakta ve bazı inceleme sonuçları zamanaşımı sürelerinin bitmesine çok yakın sürelerde geldiği için tebligatlarda ciddi sorunlar yaşanmasına neden olunmaktaydı.
Bu tespitten hareketle TRT Kurumu gelir denetimi yapmak üzere Mali Denetçilik ünvanlı yeni bir birim oluşturmuş ve buraya Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme elemanlarından naklen Mali Denetçi almıştır.
Bu birimin oluşturulmasının dayanağı da bizatihi 10. Maddenin kendisi olduğu gibi 2014 yılında 3093 sayılı kanuna eklenen 5. Maddenin (f) bendidir. Bu bent aynen aşağıdaki gibidir.
f) (Ek: 10/9/2014-6552/105 md.) Kurum, bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak firmalar ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilir, ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir, bu yükümlülüklere uymayanlar ile istenilen bilgileri vermeyenler hakkında Genel Müdürlük tarafından 5.000 Türk lirasına kadar idari para cezası verilir. Verilen idari para cezaları tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir ve Kurum bütçesine gelir kaydedilir. Bu cezalar hakkında 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır. Ödeme süresi içinde ödenmeyen idari para cezaları hakkında 6183 sayılı Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
TRT bu madde düzenlemesi ile bandrole tabi mükellefler ve enerji payı ödemekle ilgili mükelleflerden ödemelerin doğruluğunu tevsik edebilmek amacıyla bilgi ve belge isteme yetkisi almış ve bu zorunluluğa uymayan mükelleflere de 5.000 TL idari para cezası kesileceğine yönelik düzenleme yapılmıştır.
Kurumun teşkilat yapısında bu yetkileri halen Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı kullanmaktadır.
Adı geçen Başkanlık ilgili müdürlükler ve Başkana bağlı olarak çalışmakta olan Mali Denetçiler kanalıyla bu denetim yetkisini kullanmaktadır.
Nitekim bandrol yönetmeliğinin “Bandrol Denetimi” başlıklı 13. Madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
MADDE 13. – 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu’nun 6’ıncı maddesinde yer alan hükümlerin yerine getirilmesi ve denetlenmesi Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığınca sağlanır.
Yönetmeliğin 14. Maddesinde ise “Yukarıdaki şartları kısmen veya tamamen yerine getirmeyen gerçek ve hükmî şahıslara eksikliklerini tamamlamadıkları sürece bandrol verilmez.”
Hükmü ile başkanlığa idari para cezasının yanında ikinci bir müeyyide uygulama yetkisi verildiği görülmektedir.
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Mali Denetçileri Çalışma Yönetmeliğinin 32. Maddesinde Mali Denetçilerin Yetkileri düzenlenmiş olup madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
Mali denetçilerin görev ve yetkileri
MADDE 32 – (1) Mali denetçilerin görev ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
a) Kurum gelirlerinin, Kanunda yazılı matrah ve oranlar dâhilinde hesaplanarak Kuruma tam ve zamanında ödenip ödenmediği konularında inceleme ve denetim yapmak, ilave tarhiyat tespit edilmesi halinde gereği ile ilgili rapor düzenlemek.
b) İmalatçı ve ithalatçı mükelleflerin Kuruma ödemeleri gereken bandrol ücretlerini tam ve zamanında ödeyip ödemediklerinin tespiti amacıyla, bandrole tabi cihaz alım satımı ile sınırlı olmak üzere defter ve belgeleri üzerinde sınırlı inceleme yapmak.
c) Kurumun bilgisi dışında kalan bandrole tabi cihaz imalatçısı ya da ithalatçısı firmaların kayıt altına alınmasını temin etmek amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarından istenilen bilgiler üzerinde çalışmalar yapmak.
ç) İmalatçı ve ithalatçı firmalarca satılan ancak, arızalı olduğu veya başka nedenlerle iade alındığı beyan edilen bandrole tabi cihazlar üzerindeki bandrollerin, sökümüne nezaret etmek, sökülen bandrolleri tutanak ile firmadan teslim almak, söz konusu iadelerin doğruluğunu tespit etmek amacıyla, firmalar nezdinde konuyla sınırlı olarak, iade faturaları, KDV düzeltme beyanları, gümrük giriş beyannameleri ve garanti belgeleri üzerinden inceleme yapmak.
d) Denetim Programı gereğince mükelleflere bandrol vermekte olan merkez ve taşra birimlerinin bandrol verilmesi ile ilgili iş ve işlemlerinin mevzuata uygunluğunu denetlemek.
e) Kurum gelirleri ile ilgili denetim ve inceleme sırasında belirlenen aksaklık ve noksanlıkların düzeltilerek tekrarının önlenmesi ile çalışmaların daha verimli düzeye getirilmesi için görüş ve öneri raporu düzenlemek.
f) Bandrolsüz cihaz satışı yapan imalatçı ve ithalatçı firmaların bandrol ücreti ödemelerinin doğruluğunun ve bandrole tabi cihazları bandrolsüz satın alan, devralan veya kullananların tespiti amacıyla piyasa denetimleri yapmak.
