Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
DERNEKLERDE TOPLANAN YARDIM PARALARININ DENETİMİNİ KİM YAPAR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-33)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Dernekler 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu ve yardım Toplama yönetmeliği uyarınca dernekler ilgili mülki amirlikten izin almak suretiyle belirli konularda yardım faaliyetlerine kaynak teşkil etmek üzere kanunda yazılı şekillerde para toplayabilmektedirler.
Önceki yazılarımızda yardım toplama izni ve bu izin başvurusu için gerekli belgeler, yardım toplama usulleri ile YARDIM TOPLAMA SORUMLU KURULU nun görevleri hakkında bilgiler vermiştik
Bu yazımızda ise dernekler tarafından belirlenen amaç doğrultusunda toplanan paraların mülki idare tarafından DENETİMİNE ilişkin yardım toplama kanunu ve yönetmeliğindeki düzenlemeler hakkında bilgiler vereceğiz.
1-Yardım Toplama Faaliyetlerin Denetimi:
Yardım toplama faaliyetleri ile sağlanan net gelirin gerçekleştirilmek istenen amaç doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı izin veren makamın gözetim ve denetimine tabidir.(2860 sayılı kanun Mad 16)
İzin veren makam, gerekli denetlemeyi yaptırmak üzere, memurlar arasından veya dışarıdan yeterli sayıda denetçi görevlendirir ve ilgililere bildirir.
Eski eser ve anıtların onarılması için yardım toplamaya izin verilmiş olan hallerde, Vakıflar Genel Müdürlüğü veya Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ayrıca denetleme yapılabilir.
2- Kesinhesabın Çıkarılması:
Sorumlu kurullar, yardım toplama süresinin bitiminden itibaren on gün içinde toplanan yardımın kesinhesabını çıkarmak ve bir örneğini izin veren makama vermekle yükümlüdürler. Zorunlu hallerde bu süre, izin veren makamca otuz güne kadar uzatılabilir.
İzin veren makam, kesinhesabın bir örneğini denetçilere gönderir.
3-Denetleme raporunun İçeriği:
Yardım toplama kanunun 19.ci maddesinde Denetleme Raporunun içeriğinin aşağıdaki gibi olacağına yönelik düzenlemeler bulunmaktadır.
a) Yardım toplama faaliyetinin brüt gelirini,
b) Yardım toplama faaliyeti için yapılan gideri,
c) Yardım toplama faaliyeti sonunda sağlanan net geliri,
d) Bu gelirin amacı gerçekleştirmede yeterli olup olamayacağı konusundaki bilgiyi,
e) İzin veren makamca incelenmesi istenen hususlarla ilgili açıklamaları,
İçermesi gerekir.
Denetçiler, girmesinde yarar gördükleri hususları da rapora yazarlar.(Madde 19/2)
Anılan maddenin 2. Fıkrasında denetçilere tanınan taktir yetkisi kapsamında; Denetçilerin, girmesinde yarar gördükleri hususları da rapora yazacakları düzenlenmiştir.
Bu düzenlemenin olumlu taraflarını şu şekilde ortaya koyabiliriz.
Brüt gelir, giderler ve net gelir gibi kritik finansal bilgilerin raporda yer alması, denetimin detaylı ve kapsamlı olmasını sağlayacaktır.
Gelirin amacı gerçekleştirmede yeterli olup olmayacağı konusundaki bilginin raporda yer alması, yardımların etkin kullanımını değerlendirmek için önemli olacaktır.
Denetçilerin rapora girmesinde yarar gördükleri hususları ekleyebilmesi, raporun kapsamını genişleterek, ek bilgilerin sunulmasını sağlayacaktır.
4- Denetim Sonucu:
Denetçiler, yardım toplama faaliyetlerinin belgelerini ve kesinhesabını inceleyerek, sonucu bir rapor halinde ve belirlenen süre içinde, görevlendiren makama verirler.
5-Denetçilere Verilecek Ücret:
Denetçilere verilecek ücretin miktarı İçişleri ve Maliye Bakanlıklarınca birlikte tespit olunur ve bu ücret İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
6-Denetçilere İstenilen Bilgi Ve Belgelerin Verilmesi Zorunluluğu
Dernekler Kanunu 19.cu maddesinde “Denetim sırasında görevli memurlar tarafından istenecek her türlü bilgi, belge ve kayıtların, dernek yetkilileri tarafından gösterilmesi veya verilmesi, yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteğinin yerine getirilmesi zorunludur.”
Hükmü bulunmaktadır.
Bunun yanında Yardım Toplama Kanununun cezalar başlıklı 29.cu maddesinde de “Bu Kanunun diğer hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde, bin Türk lirası idari para cezası verilir.”
Hükmü bulunmaktadır.
Bu Kanunun diğer hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde, 2024 yılı yeniden değerleme oranına göre beş bin iki yüz kırk beş Türk lirası (5.245,00-TL )idari para cezası verilir.
Bu hükümlerden hareketle Yardım Toplama Kesin Hesabı üzerinde denetimle görevlendirilmiş olan Denetçilere istedikleri bilgi ve belgelerin verilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
