Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda sayılı bandrole tabi cihazların imalatçıları veya ithalatçıları bu cihazlar için kanunda gösterilen matrah ve nispetler dahlinde hesapladıkları bandrol ücretlerini bir defaya mahsus olmak üzere TRT Kurumuna ödemek ve bu ödemenin belgesi mahiyetinde TRT den bandrol almak zorundadırlar.
Kanunda sayılı cihazların bütünsel olarak tek başına ithalatında vergilendirme açısından bir sorun bulunmamaktadır. Çünkü kanunda matrah, oran ve ödeme süreleri hiçbir yoruma mahal vermeyecek derecede açık olarak düzenlenmiştir.
Bununla birlikte üzerlerinde bandrole tabi cihazlarla ithal edilmiş olan taşıtlardaki bandrole tabi cihazların matrahı, oranı, ödeme süreleri konusunda öteden beri bazı muğlak durumlardan kaynaklı vergilendirme sıkıntıları yaşanmıştır.
Bilindiği üzere özellikle bazı lük taşıtların bünyesinde her biri ayrı ayrı bandrole tabi birden fazla cihaz bulunabilmektedir.
Bunları aşağıdaki gibi örneklendirmemiz mümkündür.
1- Taşıtların Bünyesindeki TV Ler
2- Taşıtların Bünyesindeki Müzik setleri
3-Taşıtların Bünyesinde koltuk arkalarında bulunan TV oynatıcıları
4- Taşıtların bünyesinde bulunan videolar
5-Taşıtların bünyesinde bulunan uydu cihazları
6-Taşıtların bünyesinde bulunan MP3 veya MP4 cihazları
Uygulamada özellikle ithal edilen lüks araçlarda yukarda sayılı bandrole tabi cihazların birçoğu hep birlikte bulunmaktadır.
Bu cihazların birçoğu bu lüks araçların ayrılmaz parçası yani mütemmim cüzi konumundadırlar.
Bu lüks araçlarla birlikte ithal edilen bandrole tabi cihazların 3093 sayılı kanunda gösterilen matrahlarının araçtan ayrı olarak tevsik edilmesi halinde vergilendirme açısından bir sorun bulunmamaktadır.
Nitekim ülkemizde imal edilen bazı lüks araçlarda da yukarıda sayılan bandrole tabi cihazların hemen hemen hepsi neredeyse standart olarak sunulmaktadır.
İmalatçı otomobil firmaları imalat esansında araçlara eklemek üzere aldıkları bandrole tabi cihazları araçtan ayrı olarak gerek yurt içi piyasadan satın almakta veya gerekse yurt dışından ithal edebilmektedirler.
Bu durumda her bir bandrole tabi cihazın 3093 sayılı kanuna uygun olarak BANDROL ÜCRETİ MATRAHINI kolayca tespit ettikleri için vergilendirme problemi yaşanmaktadır.
Bununla birlikte ithal edilen araçların ithalatları için düzenlenen faturalarda ve devamında gümrük giriş beyannamelerinde araçların bünyelerinde bulunan ve çoğunlukla birden fazla olan bandrole tabi cihazların matrahlarına ilişkin araçtan ayrı bir matrah beyanı bulunmamaktadır.
Bu durumun ticari teamüllere uygun olmadığı otomobil ithalatçıları tarafından da beyan edilmektedir.
Bu durumda öteden beri var olan belirsizlikleri gidermek üzere 3093 sayılı kanunda iki defa değişiklik yapılmıştır.
1- İlk değişiklik 5904 sayılı kanunla yapılan değişikle 3093 sayılı kanunun 4/d fıkrasında yapılmıştır.
2009 yılında 5904 sayılı kanun ile yapılan değişiklik ile Bakanlar Kurulunun yetki maddesi genişletilmiş olup anılan madde hükmü aynen aşağıdaki gibi olmuştur.
d) (Değişik : 16/6/2009-5904/36 md.) Bu maddede belirtilen oranları topluca veya ayrı ayrı iki katına kadar artırmaya veya kanuni oranı sıfıra kadar indirmeye, (a) fıkrasının 10 numaralı bendi kapsamında bandrole tabi olan cihazları türleri ve özellikleri itibarıyla gruplandırmaya ve her bir grup için farklı bandrol oranları belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Bu değişiklikten hareketle ithal edilen taşıtların bünyelerindeki bandrole tabi cihazların vergilendirilmesi (bandrol ücreti alınması) ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu tarafından birden fazla kararname çıkarılmıştır.
Danıştay tarafından yapılan yargılama sonucunda ise, anılan kararnamenin ilgili maddesi konusunda Yürütmeyi Durdurma Kararı verilmiştir. Söz konusu YDK kararında “doğrudan cihaz bedeli üzerinden bandrol ücreti alınması gerekirken araç bedeli üzerinden bandrol ücreti alınmasının yasaya aykırı olduğu” belirtilmesi üzerine, sektör temsilcileriyle de görüşmek ve bandrol ücreti oranlarında %50 indirim yapmak suretiyle yeni bir Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılarak uygulamada aksaklık oluşmasının önüne geçilmiştir.
Bakanlar kurulu kararı ile yapılan düzenlemeler aynen aşağıdaki gibidir.
12 Şubat 2011 tarihli Resmi gazete de yayınlanan 2011/1406 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 3 maddesinde;
“Firmaların ithal ettikleri taşıtların üzerinde monte edilmiş bulunan bandrole tabi cihazlar, her biri ayrı ayrı olmak üzere; 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendinde belirtilen matrah üzerinden birinci fıkrada belirtilen oranlarda bandrol ücretine tabi tutulur” hükmü,
“4. maddesinde ise “Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihaz matrahının, 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri kanunun 4 üncü maddesinin (a) bendinde belirtilen şekilde ayrı ayrı tevsik edilememesi halinde; bandrole tabi cihaz sayısına bakılmaksızın, ithal edilen taşıtların gümrük giriş beyannamesindeki ÖTV hariç KDV Matrahları üzerinden olmak üzere;
a-Kara Taşıtları için binde 4 oranında,
b-Diğer Taşıtlar için ise onbinde bir oranında,
bandrol ücreti tahsil edilir.”
Hükmü bulunmaktadır.
2- İthal edilen taşıtların bünyelerindeki bandrole tabi cihazlardan bandrol ücreti tahsiline yönelik 3093 sayılı kanunda yapılan ikinci düzenleme ise 2017 yılında 7033 sayılı kanunla yapılmıştır.
Bu düzenleme ile daha önce Bakanlar kurulunun yetki maddesinde yapılan genişletmeden hareketle ithal taşıtların bünyelerindeki bandrole tabi cihazlardan bandrol ücreti tahsiline yönelik Bakanlar Kurulu kararları ile yapılan düzenlemeler 3093 sayılı kanuna madde metni olarak eklenmiştir.
2027 yılında 7033 sayılı kanun ile 3093 sayılı kanunun 4. Maddesinin (a) fıkrasına 8. Bent olarak eklenen düzenleme aynen aşağıdaki gibidir.
“8. (Ek: 18/6/2017-7033/27 md.) (1) Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi hâlinde, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden;
a. Kara taşıtları için % 0,4,
b. Diğer taşıtlar için”
3- Uygulama Esasları:
3093 sayılı kanunda alınan yetkiden hareketle daha önce bakanlar kurulu kararı ile yapılan düzenlemeler 2017 yılında kanun metnine de işlenmiş olup öteden beri çok tartışılmıştır.
Tartışmanın özünü ise araçların bütünü üzerinden bandrol ücreti alınmasının yasaya ve anayasa aykırı olup olmadığı hususu oluşturmaktadır.
Bununla birlikte araçların kendilerinin bandrole tabi olmadığı ve olmayacağı açıktır.
Getirilmek istenilen düzenleme bir vergi güvenlik müessesi mahiyetindedir.
Keza getirilmek istenilen düzenleme yerli otomobil üreticilerin ödeyecekleri bandrol ücretleri ile ithalatçıların ödeyecekleri bandrol ücretlerini eşitleme ve bu suretle haksız rekabeti önleme amacı da içermektedir.
Esas olan araçlarla birlikte ithal edilen v3 3093 sayılı kanun ile bandrole tabi kılınan cihazların bizatihi kendileri üzerinden bandrol ücreti almaktır.
Bununla birlikte bu cihazların matrahlarının yasal tevsik edici belgelere dayandırılamaması halinde vergilendirmeye açıklık getirilmek amacıyla bu düzenlemeleri yapmak ELZEM olmuştur.
Bu düzenlemenin uygulama esasları aşağıda maddeler halinde izah edilmektedir
a-İthal edilen araçlara ilişkin olarak düzenlenen gümrük giriş beyannamelerinde araç bedelinin yanında, araçların üzerinde bulunan tüm bandrole tabi cihazların matrahlarının (ÖTV Hariç KDV Matrahlarının) aynı beyannamede ayrıca gösterilmesi halinde bu tutarla üzerinden bandrol ücreti hesaplanması esastır.
b- Araç ithalatına ilişkin Gümrük Giriş Beyannamelerinde araçların üzerlerindeki bandrole tabi cihazların matrahlarının ayrı ayrı tevsik edilememesi ve araçların üzerindeki marka ve modele ait bandrole tabi cihazın yedek parça olarak ithalatının bulunması halinde, içinde bulunduğu yılı geçmemek üzere, garanti kapsamında yedek parça olarak ithalatı yapılan söz konusu cihazlara ilişkin olan Gümrük Giriş beyannamelerindeki ÖTV Hariç KDV matrahlarının tevsik edici belge olarak kabulü ile bu matrahlar üzerinden bandrol ücreti tahsil edilebilecektir.
c- İthal edilen araçların üzerindeki bandrole tabi cihazların bandrol ücreti matrahının, cihaz sayısı ve türü bazında ayrı ayrı tevsik edilememesi halinde ise, kararname doğrultusunda, taşıtlara ait gümrük giriş beyannamelerindeki ÖTV hariç KDV matrahları üzerinden ve aracın üzerindeki bandrole tabi cihaz sayısına bakılmaksızın kara taşıtları için binde 4, diğer taşıtlar için ise onbinde bir oranında bandrol ücreti alınmaktadır.
Abdullah ÇAVUŞ
