Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
YARDIM TOPLAMA KANUNA GÖRE YARDIM TOPLAMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-28)
Abdullah ÇAVUŞ7/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Yardım toplama ile ilgili usul ve esaslar 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu ve 27/12/1999 tarihli ve 23919 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yardım Toplama Esas Ve Usulleri Hakkında Yönetmelik’le düzenlenmiştir.
2860 sayılı Yardım Toplama Kanunun amacı; yardım toplamaya yetkili kişi ve kuruluşları ve bunların hangi amaçla yardım toplayabileceklerini belirlemek, yardımın toplanmasına, kullanılmasına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu araştırmamızda 2860 sayılı kanun ve uygulama yönetmeliğine göre yarım toplamamın usul esasları ile şartlarını sizler için araştırdık
I- 2860 SAYILI KANUNA GÖRE YARDIM TOPLAYABİLECEKLER
2860 Sayılı Kanun’a Göre Yardım Toplayabilecekler Kanunun 3. Maddesinde Düzenlenmiştir.
Aşağıdaki madde metnin görüleceği üzere DERNEKLER yardım toplama kanunu hükümlerine tabidir.
Yardım toplayabilecek olanlar
Madde 3 – Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, DERNEKLER, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler.
Madde metnine göre yardım toplayabilecekler kişi ve kuruluşlar.
- Dernekler
- Vakıflar
- Spor kulüpleri
- Gazeteler
- Dergiler
- Kurumlar
- Gerçek Kişiler
II- KANUNUN KAPSAMI
Bu Kanun; yardım toplamaya yetkili kişi ve kuruluşların, amaçlarına ve kamu yararına uygun olarak, yardım toplama faaliyetlerine ait esasları kapsar. (Kanun madde 3)
Türk Silahlı Kuvvetlerinin kendi bünyesi içerisindeki yardım toplama faaliyetleri ile dernekler, sendikalar ve bunların üst kuruluşlarına, spor kulüplerine, mesleki kuruluşlara ve bağış kabulüne yetkili vakıflara kendi statülerine göre üyeleri ve diğer kişiler tarafından yapılacak bağış ve yardımlarla bunların öz kaynaklarından sağlayacakları gelirler, bu Kanunun kapsamı dışındadır.
III- YARDIM TOPLAMA ŞEKİLLERİ
Yardım toplama şekilleri kanunun 5.ci maddesinde sayılmıştır.
Bu Kanuna göre;
- Makbuzla,
- Belirli yerlere kutu koyarak,
- Bankalarda hesap açtırarak,
- Yardım pulu çıkararak,
- Eşya piyangosu düzenleyerek,
- Kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla,
- Spor gösterileri,
- Gezi ve eğlenceler düzenlemek
- Veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tâbi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabilir.
Yardım toplama faaliyetlerinde, yardım toplama şekillerinden bir veya birkaçı kullanılabilir.
Yardım toplama işinde kullanılan makbuz ve biletlerde, yardımın hangi amaç için toplandığının belirtilmesi zorunludur.
Gerçek kişiler tarafından girişilecek yardım toplama faaliyetlerinde, bu iş için hazırlanacak özel makbuz veya biletler kullanılır.
Makbuz ve biletlerin biçimi, bastırılması, kullanılması ve dağıtılması hususlarına ait esaslar yönetmelikte belirtilir.
IV- İZİN ALMA MECBURİYETİ
Kanunun 6 ncı maddesinde kişiler ve kuruluşların yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamayacakları belirtilmiştir
Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, Cumhurbaşkanınca belirlenip ilan edilir.
İzin alınmadan girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.
İzinsiz yardım toplama faaliyetinin internet ortamında yapıldığının tespiti hâlinde ilgili valilik veya İçişleri Bakanlığı tarafından içerik ve/veya yer sağlayıcıya, yardım toplama faaliyetine ilişkin içeriğin çıkarılması için internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirimde bulunulur. İçeriğin en geç yirmi dört saat içinde içerik ve/veya yer sağlayıcı tarafından çıkarılmaması veya içerik ve yer sağlayıcıya ilişkin bilgilerin edinilememesi ya da teknik nedenlerle bildirimde bulunulamaması hâlinde ilgili valilik veya İçişleri Bakanlığı internet ortamındaki söz konusu içeriğe ilişkin erişimin engellenmesine karar verilmesi için sulh ceza hâkimliğine başvurur.
Bu karara karşı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir. Bu fıkra kapsamında verilen erişimin engellenmesi kararı, içeriğe erişimin engellenmesi (URL vb.) yöntemiyle verilir.
Konuya ilişkin yardım toplama yönetmeliği 5.ci maddesinde de düzenlemeler yapılmıştır.
Buna göre;
Cumhurbaşkanınca izin almadan yardım toplayabileceği kararlaştırılan kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflar dışındaki kişi ve kuruluşlar, 2860 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile belirlenen makamlardan bu Yönetmelikte belirtilen usule göre izin almak zorundadırlar.
Cumhurbaşkanınca izin almadan yardım toplayabileceği kararlaştırılan dernek, kurum ve vakıflar, bu Yönetmelik kapsamına giren yardım toplama faaliyetlerini 2860 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile tespit edilen usule göre ilgili ve yetkili makamlara faaliyet sonunda Yardım Toplama Sonuç Bildirimi (Ek-4) formu ile bildirmekle yetinirler. Bu form yardım toplama faaliyetinin yıllara sari olması halinde her takvim yılının sonunda verilir.
İzin alınmadan veya ilgili ve yetkili makamlara bilgi verilmeden girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince men edilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.
V- İZİN VERECEK MAKAMLAR
İzin vermeye yetkili makamlar kanunun 7.ci maddesinde sayılmıştır.
Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır.
Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve izni veren valilik tarafından ilgili valiliklere ve İçişleri Bakanlığına bilgi verilir.
Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.
VI- BAŞVURU DİLEKÇESİNDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR
Bu doğrultuda, Kanunun 8 inci maddesi gereği yardım toplayacaklar isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler.
Müracaat dilekçelerinde Yönetmeliğin 6 ncı maddesi gereği;
1-Hangi amaçla ve ne miktarda yardım toplanacağı,
2-Yardım toplama faaliyetlerinin sürdürüleceği il ve ilçeler,
3-Yardım toplama şekillerinden hangilerinin kullanılacağı, (Kanunun 5 inci maddesinde makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya bilgileri otomatik ya da elektronik olarak işleme tâbi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplanabileceği belirtilmiştir.)
4-Kaç kişi çalıştırılacağı,
5-Yardım toplamada kullanılacak makbuz miktarına yer verilir.
Kanunun 8. Maddesinde ve yönetmeliğin 6.cı maddesinde bu konuda detay düzenlemeler yapılmıştır.
Kanun metni ve yönetmelik metinleri aynen aşağıdaki gibidir.
1- 2860 SAYILI KANUN
Başvuru: Madde 8 –
Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler.
Gazete ve dergiler için dilekçeler sorumlu yazı işleri müdürlerince verilir.
Yardım toplama, öğrenim kurumları yararına veya kurum içinde yapılacak ise, başvuru dilekçesine kurum sorumlusunun yazılı izninin eklenmesi zorunludur.
Başvuru dilekçelerinde bulunması gereken hususlar ve eklenecek belgeler yönetmelikte gösterilir.
2- UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
Başvuru
Madde 6- Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini Yardım Toplama Başvuru Formu (Ek-1) ile izin vermeye yetkili makama bildirirler.
Başvuruda hangi amaçla ve ne miktarda yardım toplanacağı, yardım toplama faaliyetlerinin sürdürüleceği il ve ilçeler, yardım toplama şekillerinden hangilerinin uygulanacağı, kaç kişi çalıştırılacağı ve yardım toplamada kullanılacak makbuz miktarı belirtilir.
Toplanacak yardım miktarını belirlemeye yarayacak keşif özeti, rapor ve benzeri bilgi ve belgeler de başvuru formuna eklenir.
Tüzel kişiliği haiz kuruluşların müracaatlarında kuruluşun yönetim organlarında görevli olanların, gerçek kişilerin yardım toplaması halinde ise sorumlu kurul üyelerinin ve yardım toplama faaliyetlerinde görev alacakların açık kimlikleri ve adresleri belirtilir. Kamu görevlilerinin çalıştırılmasının düşünülmesi halinde ilgili valilik ve kaymakamlıklardan alınmış izin belgeleri de eklenir.
İzin veren makamca gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler daha sonra tamamlattırılır.
VII-BAŞVURULARIN İNCELENMESİ
İzin vermeye yetkili makamlarca başvuru üzerine; işin önemi, yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri, yapılacak hizmetin amaca ve kamu yararına uygunluğu, yardım toplama faaliyetinin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı ve gerekli görülen diğer konular üzerinde inceleme yapılır ve sonucu en geç iki ay içinde başvuranlara bildirilir. (Kanun madde 9)
Konuya ilişkin detay düzenlemeler ise yönetmeliğin 7.madesinde yapılmış olup aşağıdaki gibidir.
Başvurular izin veren makam tarafından sivil toplumla ilişkiler birimine havale edilir. Sivil toplumla ilişkiler birimlerince her yardım toplama faaliyeti için bir dosya tutulur. Sivil toplumla ilişkiler birimleri başvuru ve eklerini aldıktan sonra varsa eksikliklerini tamamlatır.
Sivil toplumla ilişkiler birimlerince bu bilgi ve belgelere göre işin önemi, yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri, yapılacak hizmetin amaca ve kamu yararına uygunluğu, yardım toplama faaliyetinin başarıya ulaşıp ulaşamayacağı ve gerekli görülen diğer konular üzerinde inceleme yapılır, inceleme sonucunda düzenleyeceği raporu izin vermeye yetkili makama sunar.
Raporda gerekçeli olarak görüş belirtilmesi zorunludur. Yardım toplanmasına izin verilmesi gerektiği görüşüne varılırsa, verilecek iznin süresi hakkında da kanaat belirtilir.
İzin vermeye yetkili makam bu bilgilere göre gerekli incelemeyi yaparak kararını verir ve sonucu en geç iki ay içinde, başvuranlara yazılı olarak bildirir.
Yardım toplama izni verilenlerin, internet ortamı dâhil yardım toplama faaliyetlerinde kullanacakları her türlü materyale Dernekler Bilgi Sistemi (DERBİS) üzerinden verilen yardım toplama izin numarasının yazılması zorunludur. Cumhurbaşkanınca izin almadan yardım toplayabileceği kararlaştırılan dernek, kurum ve vakıflar ise kendilerine verilen izin kararının yılı ve sayısını yazmakla yetinirler.
Bankada hesap açmak veya elektronik olarak işleme tâbi tutulmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplama izni verilen kişi ve kuruluşlar, yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere açılacak hesap numaralarını, SMS numaralarını ve benzeri bilgileri izni takip eden otuz gün içinde izin veren makama bildirirler.
Yardım toplama izni verilenlere ilişkin bilgiler izin veren makam ile Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayımlanabilir.
Yardım toplanması için tanınacak süre 1 yılı geçemez. Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre izin veren makamlarca bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
VIII- YARDIM TOPLAMA SÜRESİ
Yardım toplama süresinin takdiri, izin veren makama aittir.
Bu süre bir yılı geçemez.
Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde verilen süre, izin veren makamca uzatılabilir.
Kaynak
1- 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu
2- Yardım Toplama Yönetmeliği
3- Sivil Toplumla İlişkiler Genel müdürlüğü web sayfası
