VAKIFLAR MEVZUATI E-KİTAP
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-STK Gönüllüsü
SUNUŞ
Türk İslam Medeniyeti VAKIF MEDENİYETİ olarak adlandırılmaktadır. Vakıf, tarih boyunca süregelmiş yardımlaşma ve dayanışma duygusunun kurumsallaşmış halidir. O halde vakıf tüm insanlığın mutluluğunu amaçlayan bir sistemler bütünüdür.
Vakıf sistemi, tarihsel süreç içerisinde topluma, zamana ve mekâna bağlı olarak değişiklik göstermiş; çeşitli toplumlarda farklı şekillerde uygulanmıştır.
Kur’ân-ı Kerîm’de vakıf kavramını ve kurumunu doğrudan çağrıştıracak bir ifade yer almamakla birlikte Allah yolunda harcama yapmayı, fakir, muhtaç ve kimsesizlere infak ve tasaddukta bulunmayı, iyilik yapmada ve takvâda yardımlaşmayı, hayır ve yararlı işlere yönelmeyi öğütleyen birçok âyet müslüman toplumlarda vakıf anlayış ve uygulamasının temelini oluşturmuştur.
Türklerin de, İslamiyet’i kabul etmeden önce Gök Tengri inançlarına uygun vakıflar oluşturdukları anlaşılmaktadır. Toplumun tüm kesimlerine refahın yayılmasını amaçlayan vakıf kurumlarının kökeni, Türklerde Uygurlara kadar gitmektedir.
Büyük Selçuklular Dönemi’nde vakıf müessesesi devletin yönetim anlayışına uygun olarak kat kat büyüdü. Tuğrul Bey’den itibaren İslâm dünyasının değişik yerlerini cami, medrese, kütüphâne, hastane, imaret, zâviye ve kervansaraylarla dolduran Selçuklular; buralara büyük vakıf gelirleri bağladılar.
Vakıflar, tarihte altın çağını Osmanlı ile yaşamıştır. Öyle ki; Osmanlı İmparatorluğu “Vakıf Cenneti” ya da “Vakıf Devleti” olarak tanımlanmıştır.
Vakıflar kanalıyla, toplumsal servetin önemli bir bölümü, hukuken bir daha geri dönmesi mümkün olmayacak şekilde toplumun en zengin tabakalarından en alt tabakalarına ulaşacak şekilde; bir başka deyişle özel mülkiyete konu olmaktan çıkartılarak toplumsal mülkiyet kategorisine aktarılmıştır.
Üstelik bu aktarımın, açık bir zorlama olmaksızın, gönüllü bir şekilde yapıldığı düşünüldüğünde, vakıf konusundaki şuurun ve duyarlılığın Osmanlı döneminde bütün medeniyetleri geride bırakan bir çıtaya ulaştığı görülebilir.
Bundan dolayıdır ki Osmanlı medeniyeti, “vakıf medeniyeti” olarak nitelendirilmiştir.
Evliya Çelebi, XVII. yüzyıldaki Osmanlı vakıf eserler hakkında, “..ben elli yılda 18 padişahlık ve krallık yere seyahat ettim, hiçbir yerde bu kadar hayrat görmedim” diye yazacaktır.
Günümüzde VAKIFLAR; Türk Medeni Kanunu, Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği ile düzenlenmiş olan mevzuat uyarınca Vakıflar Genel Müdürlüğünün gözetiminde faaliyet göstermektedir.
Demokrasilerde Yasama, Yürütme, Yargı ve Basından sonra 5.ci kuvvet olarak Dernek ve Vakıfların başı çektiği Sivil Toplum Kuruluşları (STK)’lar gelmektedir.
Bununla birlikte DERNEK VE VAKIF yöneticileri mevzuat konusundaki bilgi eksikliklerinden dolayı kamu denetim birimleri tarafından yapılan denetim ve incelemelerde sıklıkla idari para cezası veya adli cezalara muhatap olmaktadırlar.
Bu kapsamda bizde Dernekler Mevzuatı ve Vakıflar Mevzuatı konularında STK yöneticilerini bilgilendirmek amacıyla makaleler yazmaya başlamıştık. Bu makalelerimiz www.abdullahcavus.com.tr isimli web adresimizde ve diğer sosyal medya hesaplarımızda yayınlanmıştır.
Dernekler konusunda yazdığımız 25 makale E- DERNEKLER ismiyle E-KİTAP haline getirilmiştir.
Bu defa VAKIFLAR konusunda yazdığımız 25 adet makale ile Vakıflar Tek Düzen Hesap Planı E-KİTAP olarak ilgililerin bilgilerine ve istifadesine sunulmaktadır.
Bu çalışmamı 8 yaşında kaybettiğim babamdan sonra hiçbir sürekli geliri olmadan bağ bahçeden kazandığı gelirlerle beni ve diğer 6 çocuğunu yetiştiren ve okutan rahmetli Annem DÖNDÜ ÇAVUŞ’a ithaf ediyorum. Allah rahmet eylesin. Mekanı Cennet olsun. Nur içinde yatsın
İÇİNDEKİLER
1- VAKIF NEDİR? KİMLER VAKIF KURABİLİR?
2- VAKIF KÜLTÜRÜMÜZ VE TARİHTE VAKIFLAR
3- VAKIF ÇEŞİTLERİ
4- VAKFİYE NEDİR?
5- VAKIF KURULUŞ İŞLEMLERİ
6- VAKIF KURUCUSU/YÖNETİCİSİ OLMAYACAKLAR
7- VAKIF SENEDİNİN İÇERİĞİNDE BULUNMASI GEREKEN ZORUNLU UNSURLAR NELERDİR?
8- VAKFIN TESCİLİ VE MAHKEME İŞLEMLERİ
9- YABANCI VAKIFLARIN TÜRKİYE’DE ŞUBE/TEMSİLCİLİK AÇMASI
10- VAKFIN KURULUŞUNDAN SONRA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER
11- VAKIFLARIN YÖNETİMİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER
12- VAKIFLAR KANUNUNDA İÇ VE DIŞ DENETİM
13- VAKIFLARIN TUTACAĞI DEFTERLER
14- VAKIFLARDA BEYANNAME VE BİLDİRİMLER
15- VAKIF BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ (VBYS) NEDİR?
16- VAKIFLARA VERGİ MUAFİYETİ TANINMASININ ŞARTLARI VE VERGİSEL AVANTAJLARI
17- AİLE VAKIFLARI
18- ÇALIŞANLARA VE İŞÇİLERE YARDIM VAKIFLARI
19- VAKIF YÖNETİCİLERİ GÖREVDEN ALINABİLİRMİ?
20- VAKFIN KAPATILMASI VEYA GEÇİCİ OLARAK FAALİYETTEN ALIKONULMASI
21- VAKIF YÖNETİCİLERİNİN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLARI NELERDİR?
22- VAKIFLARDA BAĞIMSIZ DENETİM
23- VAKIFLARA ÜYELİK MÜMKÜNMÜDÜR?
24- VAKIFLARDA İKTİSADİ İŞLETME KURMA
25- VAKIFLARDA BAĞIŞ ALMA VE YARDIM TOPLAMA
EK-VAKIFLARDA TEK DÜZEN HESAP PLANI