Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
TRT BANDROLÜ OLMADAN TELEVİZYON ALAN TÜKETİCİLERE PARA CEZASI VARMI?
Abdullah ÇAVUŞ
3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunu uyarınca Televizyon başta olmak üzere televizyon yayınlarını izleme imkanı ve özelliği bulunan cep telefonları ve bilgisayarlar gibi cihazlar için bu cihazların satıcıları tarafından TRT’ye bandrol ücreti ödenmesi zorunlu olup bu ödemenin belgesi niteliğinde ise TRT’den bandrol alınması gerekmektedir.
TRT Kurumu zaman zaman yeni oluşturduğu Mali Denetçilik birimi veya diğer çalışanları kanalıyla bandrole tabi cihaz satan yerler nezdinde piyasa denetimleri yapmaktadır.
Bu denetimlerde bandrolsüz cihaz satan firmalar nezdinde tutanaklar düzenlenmekte ve bu cihazları aldıkları imalatçı ve/veya ithalatçıya ulaşılmaya çalışılmaktadır.
Keza bu tutanaklardan hareketle TRT tarafından para cezası kesilmektedir.
Öteden beri bu cihazların ilk imalatçısı ve/veya ithalatçısının yanında bu cihazları bandrolsüz satan mağazalara hatta bu cihazları bandrolsüz alan nihai tüketicilere de ceza kesilmesi 3093 sayılı kanunun amir hükmü idi.
TRT tarafından kesilen bu cezalar satıcılar için alınması gereken bandrol ücretine bağlı olmayıp cihazın KDV dahil satış bedeli kadar kullanıcılar için ise yarısı kadar kesilen bu cezalar ALINACAK BANDROL ÜCRETİN ON KATINA KADAR ULAŞMAKTA OLDUĞU İÇİN vergilendirme ilkelerine de aykırılık teşkil etmekteydi.
Nitekim TRT tarafından yapılan piyasa denetimler veya TRT ile kolluk kuvvetlerinin işbirliği ile yapılan büyük operasyonlar sonucu kesilen ve trilyonlara ulaşan bu cezalar yazılı ve görsel basında büyük yer tutmuştu.
Özellikle son kişiye yani nihai tüketiciye kesilecek olan cezanın yasal olsa bile hukukiliği, eşitliliği ve hakkaniyeti konusunda ciddi tartışmalar yaşanmasına sebep olunmuştu.
Keza bu cezaların vergi kanunlarındaki genel kabul görmüş düzenlemeye göre kaçırılan vergi aslının bir veya 3 katı gibi bir düzenlemeye tabi olmayışı sonucu kesilen çok büyük miktarlı cezaların gerek tahsil imkansızlığı ve gerekse hukukiliği, eşitliliği ve hakkaniyeti konusunda ciddi tartışmalar yaşanmıştı.
Hatta bu cezalar için yüzlerce davalar açılmıştı.
Son olarak kesilen bu cezaların cebri takip usulleri ile 5326 sayılı kabahatler kanunu karşısındaki durumu ve TRT’nin mahalli tahsil dairesi olarak bu cezaları tahsil edip edemeceği konusunda da bazı yargı kararları mevcuttu.
İşte bu nedenlerden dolayı 3093 sayılı TRT gelirleri kanunun bandolsüz cihaz satanlara uygulanacak cezalarla ilgili 6. Maddesinde çeşitli değişiklikler yapılarak uygulamaya kolaylıklar getirilmiştir.
Kanunun eski ve yeni hali ile yapılan yeni düzenlemeler aşağıda detaylı olarak açıklanmaktadır.
1- Bandrolsüz Cihaz Satanlara Kesilecek Olan Cezalar:
3093 Sayılı TRT Gelirleri Kanun’un Cihazların imalat ve ithalatı ile gümrük girişi başlıklı 3. maddesinde “ Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal veya ithal edenler satıştan önce; ticari ithalat maksadı dışında yurda getirenler de ithal işlemlerinden önce, bandrol veya etiket almaya mecburdur. Bu bandrol veya etiketler Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu tarafından veya bu Kurumun yetkili kılacağı diğer kurum veya kuruluşlar tarafından verilir.” hükmü yer almaktadır.
3093 sayılı Kanun’un Ceza hükmü başlıklı 6. maddesinde “ Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arz edilen her cihazlar için kesilecek olan cezaya ilişkin hükümler bulunmaktadır.
Bu madde metni üzerinde 2008, 2009 ve son olarak 2017 yılında değişiklik yapılmıştır.
Madde metninin en son hali aynen aşağıdaki gibidir.
Ceza hükmü:
Madde 6 – (Değişik: 23/1/2008-5728/439 md.)
Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında idarî para cezası verilir. (Mülga ikinci cümle: 18/6/2017-7033/28 md.) (…) (Ek cümleler: 16/6/2009-5904/37 md.) Tahakkuku müteakip tebliğ edilen para cezalarını ödemeyenler hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
Metnin eski hali ise aşağıdaki gibidir.
Ceza hükmü:
Madde 6 –
Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arz edilen her cihaz için cihazın satış bedeli kadar idarî para cezası verilir. Bu cihazları bandrolsüz veya etiketsiz satın alan, devralan veya kullananlara bandrolsüz veya etiketsiz her bir cihaz için cihazın rayiç değerinin yarısı kadar idarî para cezası verilir.”
2- Kanunun eski ve Yeni Hali Arasındaki Uygulama Frakları Nelerdir?
Kanununun değişmeden önceki hali ile değiştikten sonraki hali arasında bariz farklar bulunmaktadır.
Bunlar;
a- Kanun değişikliği ile bandrolsüz cihaz satışı yapan imalatçı ve ithalatçıya öteden beri satış faturasındaki KDV dahil satış bedeli kadar ceza kesilmekte iken yeni düzenleme ile bundan vazgeçilmiş ve ceza tutarı ödenmeyen bandrol tutarının 2 katı olarak belirlenmiştir.
b- Bu cihazları bandrolsüz veya etiketsiz satın alan, devralan veya kullananlara bandrolsüz veya etiketsiz her bir cihaz için cihazın rayiç değerinin yarısı kadar idarî para cezası kesilmekte iken bu ceza uygulamasına son verilmiştir. Yani artık bandrolsüz cihaz alanlara, kullananlara para cezası kesilemeyecektir.
c- Kanunun eski halinde imalatçı veya ithalatçıdan bandrolsüz olarak aldığı cihazları nihai tüketiciye veya aracılara satan bayi ve perakendecilere ceza kesilmekte iken yeni düzenleme ile bundan vazgeçilmiştir. Yeni düzenleme ile sadece imalatçı veya ithalatçının kendisine ceza kesilmekte bayi veya aracı diğer firmalara ceza kesilmemektedir.
d- Kanunun eski halinde süresinde ödenmeyen para cezalarının cebri takibi için özel bir düzenleme yapılmadığı için bandrol para cezalarının cebri takipleri 2004 sayılı İcra ve İflas kanuna göre yapılmakta iken yeni halinde özel düzenleme yapılmış ve 6183 sayıl Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanuna göre cebri takip yapılmaya başlanılmıştır.
e- Yapılan yeni düzenleme öncesi bandrol ana para alacağına ilişkin ödenmeyen tutarlar yapılan özel düzenleme gereği 6183 sayılı kanuna göre yapılmakta ferisi konumundaki cezalar ise 2004 sayılı kanuna göre yapılmakta ve birbirinden çok farklı cebri takip usulleri uygulanmaktaydı. Yapılan düzenleme ile bu çelişki ortadan kaldırılmıştır.
