Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
SİYASİ PARTİLERİN HARCAMALARI
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi
Siyasi partilerin giderleri, giderlerin belgelendirilmesi, alımlar ve sözleşmeler ile bunlardan kaynaklı sorumluluklara ilişkin düzenlemeler 2820 sayılı siyasi partiler kanunun 70-71 ve 72. Maddelerinde yapılmıştır.
Bunların yanında kesin hesap başlıklı 73. Made de 6111 sayılı kanunla 2011 yılında yapılan değişikliklerle harcama usullerine ilişkin ilave düzenlemeler bu maddeye eklenmiştir.
Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz. Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılır.
Beşmilyon liraya kadar harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu değildir.
Ancak, bütün harcamaların yetkili organ veya merciin kararına dayanması şarttır.
Şu kadar ki, yetkili organca onaylanan bütçede öngörülmüş bulunmak kaydıyla beşmilyon lirayı aşmayan harcamalar ile genel tarifeye bağlı giderler için ayrıca karar alınmasına gerek yoktur.
Giderlere ait belgeleri saklama süresi, özel kanunlarda gösterilen daha uzun süreye ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, kesin hesabın Anayasa Mahkemesinin ilk inceleme kararının ilgili partiye bildirilme tarihinden itibaren beş yıldır.
Parti teşkilatı bağlı bulunduğu üst kademeye, gelir ve giderleri hakkında parti tüzüğünde gösterilen sürede hesap vermekle yükümlüdür. Bu süre altı aydan fazla olamaz.
I-PARTİ GİDERLERİNDEN ÖRNEKLER
Partinin, tüzük ve programındaki hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla yasalar çerçevesinde yaptığı bütün çalışmalar siyasi faaliyet; bu faaliyet sırasında yapılan ve aşağıda sayılan tüm harcamalar da parti gideri kabul edilir.
Bazı parti giderleri aşağıdaki gibidir.
- Kira, su, elektrik, ısıtma, aydınlatma, haberleşme vs. gibi tüm bina giderleri
- Seyahat ve ikamet giderler
- Temsil ve ağırlama giderleri
- Seçim ve propaganda giderleri
- Çalışanlar için ödenen ücret, ikramiye, tazminat, zam, aidat, vergi, SSK primi gibi tüm ödemeler
- Basın ve yayın giderleri
- Defter, kırtasiye, makbuz, kimlik kartı vs. için yapılmış tüm alım giderleri
- Bayrak, flama, rozet vs. propaganda malzeme giderleri
- Demirbaş eşya ve malzeme alım bedelleri
- Balo, eğlence, konser ve yemek giderleri
- Taşıt aracı giderleri
- Parti faaliyetleri kapsamında üçüncü kişilerden sözleşme
karşılığı kiralanan her türlü taşıtların kira, akaryakıt, bakım,
ses düzeni vb. giderler, - Araştırma ve geliştirme giderleri
- Büro giderleri (kira, ısınma, aydınlatma, haberleşme, kırtasiye
…), - Temizlik ve güvenlik hizmetleri giderleri,
- Parti görevlilerinin seyahat ve yolculuk giderleri,
- Kurultay, kongre, yardımcı kurullar, danışma toplantıları vb.
faaliyetlerin giderleri, - Parti faaliyetleri kapsamında düzenlenen seçim mitingleri
için yapılan giderler, - Telif ve tercüme giderleri,
- Dava takip ve icra giderleri,
- Avukatlık ve danışmanlık giderleri,
- Mal ve hizmet alım sözleşmelerinden kaynaklanan ve mahkeme kararlarına istinaden ödenen giderler,
- Kadın Kolları ve Gençlik Kollarının Partinin amaçlarına ulaşması için yapacağı her türlü faaliyet giderleri ile dış
temsilciliklerin giderleri, - Uluslararası kuruluş aidat giderleri,
- Ayni veya nakdi sağlık ve sosyal yardım giderleri,
- Eğitim giderleri
- Partinin amacına ulaşmak için yapacağı diğer her türlü giderler,
Siyasi partilerin gerek seçim gerekse normal faaliyet dönemlerinde harcamaları konusunda yasal olarak bir sınırlama bulunmamaktadır. Ancak bu harcamaların belgelendirilmesi, yetkili organların izninin olması ve parti tüzel kişiliği adına yapılmış olmaları gerekmektedir.
Siyasi partilerin yapacakları giderler, sözleşmeler ve girişecekleri yükümlülükler; genel merkezde parti tüzelkişiliği adına, illerde il yönetim kurulu adına ve ilçelerde ilçe yönetim kurulu adına yetkili kılınan kişi veya kurulca yapılır.
Siyasi partilerin il ve ilçelerdeki teşkilat kademeleri tarafından parti tüzel kişiliği adına sözleşme yapılmasına ve yükümlülük altına girilmesine ilişkin esaslar, merkez karar ve yönetim kurulunca tespit olunur.
Bu esaslara aykırı olarak yahut siyasi partilerin tüzüklerine göre merkez karar ve yönetim kurulunca önceden yazılı yetki verilmediği veya sonradan bir kararla onaylanmadığı takdirde, partinin teşkilat kademelerinin yaptıkları sözleşme ve giriştikleri yükümlülüklerden dolayı, parti tüzel kişiliği hiçbir suretle sorumlu tutulamaz.
Merkez karar ve yönetim kurulu veya genel başkan veya parti tüzel kişiliği aleyhine takipte bulunulamaz. Bu takdirde sorumluluk, sözleşmeyi yapan veya yükümlülük altına giren kişi veya kişilere ait olur.
Siyasi partiler, üyelerine ve diğer gerçek ve tüzel kişilere hiçbir şekilde borç veremezler.
Siyasi partiler mal ve hizmet alımı ile yapım işlerini, açık ihale, kapalı zarf usulü ve yazılı veya sözlü olmak üzere doğrudan veya pazarlık usullerinden herhangi biri ile yapabilir. Siyasi partiler amaçlarına ulaşmak için gerekli gördükleri siyasi faaliyetleri kapsamında her türlü harcama yapabilirler.
Siyasi partiler harcamalarını fatura, fatura yerine geçen belgeler ile bu belgelerin temin edilmesinin mümkün olmadığı hallerde harcamanın doğruluğunu gösterecek muhtevaya sahip olmak şartıyla diğer belgelerle tevsik ederler. Ancak kaybolma, yırtılma ve yanma gibi mücbir sebeplerle aslının temin edilemediği hallerde, fatura ve fatura yerine geçen belgeler yerine bu belgeleri düzenleyenlerden alınacak tasdikli örnekleri kullanılabilir.
Siyasi partiler, mal ve hizmet alım sözleşmelerinden kaynaklanan mahkeme kararları ile ödedikleri miktarı ve masraflarını gider olarak kaydedebilirler.
Siyasi partiler ücret mukabili geçici veya sürekli olarak çalıştırdıkları kişilere ödedikleri ayni ve nakdi sağlık ve sosyal yardım giderleri ile amaçlarına ulaşmak için görevlendirdikleri kişiler tarafından yapılan yurt içi ve yurt dışı seyahatlere ilişkin konaklama, yol masrafları ve diğer zorunlu harcamaları gider olarak kayıt edebilirler.
II-BÜYÜK PARTİLERDE HARCAMLARIN DAĞILIMLARI
Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan denetim sonuçları mahkemenin web sayfasında yayınlanmaktadır.
AK PARTİ nin en son 2019 yılı denetimleri mahkemenin web sayfasında yayınlanmış olup harcamaların dağılımı ile ilgili tespitler aşağıdaki gibidir.
1-AK PARTİ 2019 YILI
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 366.995.413,53 TL olup bu tutarın 32.453.991,33 TL’si personel giderlerinden, 6.501.298,95 TL’si kira giderlerinden, 1.257.620,38 TL’si haberleşme giderlerinden, 436.487,35 TL’si basılı kâğıt, kırtasiye ve diğer giderlerden, 5.284.186,45 TL’si ısıtma aydınlatma ve temizlik giderlerinden, 1.278.390,06 TL’si temsil ve ağırlama giderlerinden, 102.893.400 TL’si teşkilata yardım giderlerinden, 3.455.044,18 TL’si seyahat giderlerinden, 2.981.534,26 TL’si taşıma vasıta giderlerinden, 12.192.045,58 TL’si basın yayın ve tanıtım giderlerinden, 1.390.984,26 TL’si vergi, sigorta, noter ve mahkeme giderlerinden, 846.288 TL’si gelir getirici malzeme giderlerinden, 166.861.704,69 TL’si seçim giderlerinden ve 29.162.438,04 TL’si sair giderlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2- CUMHURİYET HALK PARTİSİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında CHP nin en son 2017 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre CHP Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 74.192.404,82 TL olup bu tutarın 10.975.668,67 TL’si personel giderleri, 1.055.519,17 TL’si temsil ve ağırlama giderleri, 126.802,48 TL’si kırtasiye ve büro giderleri, 1.292.529,82 TL’si haberleşme giderleri, 621.463,50 TL’si taşıma giderleri, 1.984.945,27 TL’si seyahat giderleri, 6.674.456,55 TL’si kira giderleri, 836.228,04 TL’si bakım ve onarım giderleri, 1.289.001,36 TL’si ısınma, aydınlatma ve temizlik giderleri, 1.080.306,77 TL’si vergi, sigorta ve noter giderleri, 665.432,81 TL’si demirbaş giderleri, 18.976.186,16 TL’si teşkilata yardım giderleri, 23.143.694,63 TL’si seçim tanıtma giderleri, 5.470.169,59 TL’si çeşitli giderlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
3- MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında MHP nin en son 2018 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre MHP Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 88.898.622,94 TL olup bu tutarın 8.562.725,78 TL’si personel giderleri, 318.937,48 TL’si temsil ve ağırlama giderleri, 874.045,10 TL’si kırtasiye ve büro giderleri, 592.831,65 TL’si haberleşme giderleri, 1.242.277,83 TL’si taşıma giderleri, 282.860,21 TL’si seyahat giderleri, 60.950 TL’si kira giderleri, 3.052.169,10 TL’si bakım onarım giderleri, 1.156.594,06 TL’si ısınma aydınlatma ve temizlik giderleri, 619.351,76 TL’si vergi, sigorta, noter giderleri, 6.324.763,08 TL’si demirbaş giderleri, 7.530.500 TL’si teşkilata yardım giderleri, 3.065.222,02 TL’si araştırma, geliştirme ve eğitim giderleri, 1.497.937,66 TL’si toplantı giderleri, 52.867.089,85 TL’si propaganda, tanıtım ve seçim giderleri, 850.367,36 TL’si çeşitli genel giderlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır
4-İYİ PARTİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında İYİ PARTİ’nin en son 2017 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre İYİ PARTİ Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 1.349.538,90 TL olup bu tutarın 72.938,40 TL’si personel giderlerinden, 244.990,71 TL’si yönetim giderlerinden, 100.000,19 TL’si basın ve yayın giderlerinden, 15.955,10 TL’si seçim giderlerinden, 59,20 TL’si vergi giderlerinden ve 915.595,30 TL’si mal varlığı giderlerinden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
5- SAADET PARTİSİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında SAADET PARTİSİ’nin en son 2018 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre SAADET PARTİ Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 8.386.896,50 TL olup bu tutarın 1.043.381,93 TL’si büro giderleri, 1.104.896,27 TL’si personel giderleri, 183.176,31 TL’si seyahat giderleri, 3.357.490,83 TL’si seçim propaganda giderleri, 112.523,80 TL’si konferans, sergi ve benzerleri giderleri, 70.800 TL’si kira giderleri, 1.688.820,62 TL’si demirbaş giderleri, 68,76 TL’si sair giderler, 946 TL’si teşkilata yardım giderleri ve 824.791,98 TL’si geçen yıldan kalan borç ödemelerinden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
6-DEMOKRAT PARTİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında DEMOKRAT PARTİ’nin en son 2019 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre DEMOKRAT PARTİ Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 4.703.622,90 TL olup bu tutarın 167.256,85 TL’si personel giderlerinden, 408,49 TL’si kırtasiye giderlerinden, 31.002,97 TL’si ısıtma ve aydınlatma giderlerinden, 12.467,13 TL’si haberleşme giderlerinden, 1.624,97 TL’si taşıma giderlerinden, 4.632,88 TL’si seyahat giderlerinden, 924,70 TL’si vergi giderlerinden, 4.480.194,53 TL’si devreden borçlardan ve 5.110,38 TL’si çeşitli giderlerden oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
7- BÜYÜK BİRLİK PARTİSİ
Anayasa Mahkemesi web sayfasında BÜYÜK BİRLİK PARTİSİ’nin en son 2018 yılı hesaplarının denetimine ilişkin karar yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre BÜYÜK PARTİSİ Genel Merkezinin Giderlerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Partinin Genel Merkez giderleri toplamı 1.005.906,39 TL olup bu tutarın 40.192,60 TL’si personel giderlerinden, 335.315,48 TL’si büro giderlerinden, 12.987,54 TL’si bayrak giderlerinden, 373.929,71 TL’si yayın giderlerinden, 72.250 TL’si alacak senetlerinden giderlerinden, 59.460,34 TL’si seyahat giderlerinden, 15.315,88 TL’si verilen depozito ve teminatlardan, 58.500,26 TL’si diğer giderlerden ve 37.954,58 TL’si verilen sipariş avanslarından oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme neticesinde giderlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
