DERNEKLERİN PLATFORM KURMASININ ŞARTLARI NELERDİR? (100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-20)-Abdullah ÇAVUŞ

İlgili Yazılar

Dernek ve Vakıfların Vergilendirilmesi Rehberi Yayımlandı (2025)

10 saat ago

YARDIM TOPLAMA KANUNUNA AYKIRI OLARAK PARA TOPLAMANIN CEZALARI (100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-34)  Abdullah ÇAVUŞ

1 gün ago

DERNEKLERDE TOPLANAN YARDIM PARALARININ DENETİMİNİ KİM YAPAR? (100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-33) Abdullah ÇAVUŞ

1 gün ago

DERNEKLERİN PLATFORM KURMASININ ŞARTLARI NELERDİR?

(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-20)

Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi

Platform: Derneklerin, amaçları ile ilgisi olan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere girişim, hareket ve benzeri adlarla oluşturdukları tüzel kişiliği bulunmayan geçici nitelikteki birlikteliklerdir.

Sosyal Bilimler alanında ki tarifi ile “bir amaca ulaşmak adına izlenecek siyasete esas teşkil eden düşünce veya düşünce biçimlerinin tümü” olan Platform, Sivil Toplum Hukukunda ise “belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek adına bir araya gelen sivil toplum kuruluşlarının oluşturdukları geçici birliktelikler” olarak adlandırılmaktadır.

Örneğin “Kadın Dayanışma Platformu” veya “Çiftçi Sorunları Platformu” gibi. Derneklerin ve diğer sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelerek oluşturduğu platform sayesinde amaca yönelik ortak bir zeminde buluşulmuş olur, platformun kuruluşuna sebep olan sorunlar güçlü bir şekilde dile getirilir.

Tüzel kişiliği bulunmayan geçici birliktelikler olan platformlar hakkında Türk Medeni Kanununda herhangi bir hüküm bulunmayıp, kuruluş ve işleyişe ilişkin hususlar, Dernekler mevzuatında düzenlenmiştir.

Dernekler Kanunu 2. maddesi nde “Platform” tanımı yapılmıştır.

Buna göre derneklerin kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere girişim, hareket ve benzeri adlarla oluşturdukları tüzel kişiliği bulunmayan geçici nitelikteki birlikteliklere PLATFORM adı verilmektedir.

Platformlara ilişkin düzenleme dernekler mevzuatında bulunmakla birlikte, platformun herhangi bir tüzel kişiliği yoktur.

Dernekler gibi kurucu bir tüzüğü bulunmamaktadır.

Platformlar kanunların dernekler için yasakladığı amaç ve faaliyet konuları doğrultusunda kurulamazlar ve bu yasağa aykırı hareket edenler hakkında ilgili kanunların cezai hükümleri uygulanır.

I-DERNEKLER MEVZUATINDA PLATFORMLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER

Dernekler mevzuatında PLATFORM ile ilgili hükümler aşağıdaki gibidir.

5253 sayılı Dernekler Kanunu

Tanımlar

Madde 2–

Bu Kanunun uygulanmasında;

Plâtform: Derneklerin kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere girişim, hareket ve benzeri adlarla oluşturdukları tüzel kişiliği bulunmayan geçici nitelikteki birliktelikleri,

Plâtform oluşturma

Dernekler Kanunu Madde 25–

Dernekler, amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, kendi aralarında veya vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere ve yetkili organlarının kararı ile plâtformlar oluşturabilirler.

Plâtformlar, kanunların dernekler için yasakladığı amaç ve faaliyet konuları doğrultusunda kurulamazlar ve faaliyet gösteremezler. Bu yasağa aykırı hareket edenler hakkında, bu Kanun ve ilgili kanunların cezaî hükümleri uygulanır.

II-DERNEKLER YÖNETMELİĞİNDE PLATFORM HÜKÜMLERİ

Dernekler Yönetmeliği 

Platformlar

Madde 94 – 

Dernekler, amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer dernek, vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere platformlar oluşturabilirler.

Platformların oluşturulabilmesi için derneklerin yetkili organlarınca alınacak kararlarda, derneği temsille görevlendirilecek kişi veya kişiler belirlenir.

Bir platformun faaliyete başlayabilmesi için, temsilciler tarafından bir mutabakat tutanağı düzenlenir. Bu tutanakta, platformun oluşturulma amacı, çalışmaların yürütüleceği yerleşim yeri ile yönetim grubu üyeleri ve koordinatörünün isimleri belirtilir.

III- PLATFORM KURMAK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR

Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü web sayfasında PLATFORM kurmak için gerekli şartlar aynen aşağıdaki gibidir.

Platform kurulabilmesi için gerekli ilk koşul, platformu oluşturacak tüzel kişiliklerin varlığıdır.

Gerçek kişilerin birleşmiş iradesi ile Platform kurulamaz, gerçek kişiler platformlara kurucu veya katılımcı olamaz.

Bir diğer asgari koşul ise platformu oluşturan tüzel kişiliklerin birden fazla olmasıdır.

 Platformun kurulabilmesi için gerekli yasal zorunlulukları aşağıdaki gibidir.

1. Belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek maksadı ile bir araya gelecek tüzel kişilikler,
2. Platform kurmak amacı ile bir araya gelen tüzel kişiliklerin yetkili organları tarafından platform kurulmasına veya katılımına yönelik alınacak karar, (örneğin derneklerde Tüzükte aksine bir hüküm yok ise Yönetim kurulunca verilen karar)
3. Platform kurmak amacı ile bir araya gelen tüzel kişiliklerin yetkili organları tarafından, Platformda tüzel kişiliği temsil edecek kişinin belirlenmesi,
4. Platform amacının, Platformu oluşturan STK’ların amacı ile örtüşmesi, (örneğin derneklerde, tüzükte belirlenen amaçlar ile platform amaçlarının aynı veya benzer olması)
5. Platformun kuruluş amacının ve faaliyetlerinin, kanunlarca dernekler için yasaklanan amaç ve faaliyet konular kapsamında olmaması.

IV- PLATFORM NASIL KURULUR?

Yukarıdaki şartların tamamını karşılayan Sivil Toplum Kuruluşlarının Platformun kuruluşunu gerçekleştirebilmeleri için PLATFORM MUTABAKAT TUTANAĞI hazırlamaları ve hazırlanan bu metnin geçerli olabilmesi için ise katılan tüm STK temsilcilerince imzalanması şarttır.

Bir platformun kuruluşu için gerekli asli metin olan Platform Mutabakat Tutanağında aşağıda ki hususların yazılı olarak imza altına alınması zorunludur.

1. Platformun oluşturulma amacı,
2. Platform çalışmalarının yürütüleceği yerleşim yerinin adresi,
3. Platform yönetim gurubu üyeleri, (kurucu veya katılımcı STK’lar)
4. Platform Koordinatörü,

Platform Mutabakat Tutanağında yukarıdaki hususların bulunması zorunlu olup, bu hususların dışında tarafların ortak mutabakatı ile belirtilmesini istediği diğer hususlarda (örneğin mali hususlar) metne yazılabilir.

V- PLATFORMLAR PARA TAHSİL EDEBİLİR Mİ? BORÇLANABİLİR Mİ?

Platformun tüzel kişiliği olmadığından, bizzat platform adına gelir tahsilatı yapılamaz, ayni veya nakdi bağış alınamaz, hangi nedenle olursa olsun borç taahhüdü altına girilemez.

Herhangi bir nedenle tahsil edilmesi gereken bağış veya yardımlar, kendi mevzuatlarına uygun olmak koşuluyla Koordinasyonu yürüten tüzel kişilik veya katılımcı diğer tüzel kişiliklerce alınır ve belgenin açıklama kısmına tahsilatın platform faaliyetleri kapsamında yapıldığı açıkça izah edilir.

Yine platform adına yapılacak harcamaların belgeleri de koordinasyonu yürüten tüzel kişilik veya katılımcı diğer tüzel kişilikler adına kesilir, kesilen bu fatura veya fatura yerine geçen harcama belgelerinin açıklama kısmına, harcamanın Platform faaliyetleri kapsamında yapıldığı yazılması tavsiye olunmaktadır.

VI- PLATFORMLARIN TUTMASI GEREKEN DEFTERLER NELERDİR?

Platformların “Mutabakat Tutanağı” dışında muhafaza etmesi gereken yasal belgesi bulunmamaktadır. Platformlar tüzel kişilikleri bulunmaması itibari ile gelir veya gider kaydı yapamadıklarından, tutmaları gereken herhangi defter de bulunmamaktadır.

VII-PLATFORMLARIN TAHSİL VE TEDİYE İŞLEMLERİ NASIL KAYDEDİLİR?

İçişleri Bakanlığı Dernekler Daire Başkanlığında yayınlanan 2005/102 sayılı Genelgede de açıkça belirtildiği üzere Platformların düzenleyecekleri etkinliklerin giderleri platforma katılan tüzel kişiliklerce karşılanacaktır.

Dolayısı ile platform faaliyetlerinden kaynaklanan giderler Platformu oluşturan Dernek, Vakıf, Sendika ve benzeri tüzel kişiliklerce Mutabakat Tutanağında belirtilen esaslar dâhilinde karşılanacak ve kendi kayıt sistemlerine göre defter kayıtları yapılacaktır.

Yine Platform faaliyetleri kapsamında tahsil edilen gelirlerde, koordinasyonu yürüten tüzel kişilik veya katılımcı diğer tüzel kişiliklerce kendi mevzuatlarına uygun olarak tahsil edilecek ve tahsil hesaplarına kaydedilecektir.

VIII- PLATFORMLARIN BEYAN VE BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR MIDIR?

İçişleri Bakanlığı Dernekler Daire Başkanlığında yayınlanan 2005/102 sayılı Genelgeye göre platformların mülki amirliğe bildirilme zorunluluğu bulunmamakta olup, mülki amirlikçe de bu hususta herhangi bir işlem yapılmasına gerek yoktur.

Ancak Platformu oluşturan, Dernek, Dernek Şubesi, Federasyon veya Konfederasyon tarafından, her yılın Nisan ayı Sonuna kadar verilmesi gereken Dernek Beyannamesinin 2. Bölümünde, katılımcı oldukları platforma ilişkin bilgileri beyan etmeleri gerekmektedir.

Kaynak

1- Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü web sayfası (https://www.siviltoplum.gov.tr/ankara/platform-kurulus-islemleri)

2- Dernekler Kanunu

3- Dernekler Yönetmeliği

4- Bir Sivil Örgütlenme Modeli Olan Platformların Kuruluş ve İşleyişine İlişkin Hususlar – Mintez ŞİMŞEK

5- www.sivildunya.com