Anasayfa / E-BELEDİYE / TARTIŞMANIN ODAĞINDAKİ BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN YASAL DAYANAKLARI VE SAYILARI/ Abdullah ÇAVUŞ

TARTIŞMANIN ODAĞINDAKİ BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN YASAL DAYANAKLARI VE SAYILARI/ Abdullah ÇAVUŞ

BELEDİYE BAŞKANLARINA UYARI VE ÖNERİLER…! (6)
TARTIŞMANIN ODAĞINDAKİ BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN YASAL DAYANAKLARI VE SAYILARI
Abdullah ÇAVUŞ- BADED Genel Başkanı
Tartışmalı bir yerel seçim sürecini tamamlamış bulunmaktayız. Milletimiz ferasetini göstermiş iktidar bileşenleri Cumhur İttifakına vermiş olduğu %52 ye yakın oy ile ülke yönetimi konusunda güvenini ifade etmiş, Millet ittifakı bileşenlerine ise Büyükşehir Belediyelerini yönetme konusunda görev vermiştir. Keza belediye meclislerinde ise çoğunluk Cumhur İttifakında kalmış olup milletimiz TOPLUMSAL UZLAŞMANIN SİYASAL UZLAŞMAYA da sirayet etmesini istemiştir.
Bununla birlikte Ankara Büyük Şehir Belediye Başkanının Belediye Meclis Toplantısında Belediye Şirketleri ile ilgili sözleri gözleri belediye şirketlerine çevirmiş olup, bu şirketlerin geleceği ve gerekliliği konusunda yeni tartışmalar başlamasına da neden olunmuştur.
Konuya ilişkin araştırma ve değerlendirmelerimiz aşağıda detaylı olarak açıklanmaktadır.
1-BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN YASAL DAYANAĞI:
a- 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanundaki Hükümler:
Belediye şirketleri; kimi yerel hizmetlerin yürütülmesi amacıyla belediyeler tarafından kurulan ya da yönetiminin elde edilmesi koşuluyla belediyelerce ortak olunan, bağımsız bütçeli, özel hukuk tüzel kişileridir.
Büyükşehir belediye şirketlerinin statüsü, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası’nın 26. maddesinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükmü aşağıdaki gibidir.
“Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.”
Kuruluş amaçları başta olmak üzere hemen hemen her şeyi tartışma konusu olabilen belediye şirketleri, ülkemizdeki meri mevzuat hükümleri gereği belediyeler tarafından kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre kurulmakta ve faaliyet göstermektedirler.
Esas itibariyle belediye şirketlerince yürütülmekte olan faaliyet alanları; zaten belediyelerin görevleri arasında yer almaktadır.
Tartışmalarda tam buradan çıkmaktadır.
Belediyeler neden doğrudan ya da diğer mal ve hizmet tedarik yöntemlerini kullanarak değil de, şirketleşme yoluyla kamu hizmetlerini yerine getirmek istemektedirler?
b- 5393 Sayılı Belediye Kanundaki Hükümler
Belediye şirketlerine ilişkin bir diğer düzenleme ise 5393 sayılı kanunda da yapılmıştır.
Şirket kurulması Madde
70- Belediye kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usûllere göre şirket kurabilir.
İşletme tesisi Madde
71- Belediye, özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izniyle bütçe içinde işletme kurarak yapabilir.
2- BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ GEREKÇELERİ:
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası’nın 26. Maddesinin ilk cümlesinden anlaşılacağa üzere mülkiyeti ve işletmesi belediyelere ait olan bir takım faaliyet alanları belediye şirketlerine 2886 sayılı ihale kanuna tabi olmaksızın devredilebilmektedir.
Bedellerini ise belediye meclisleri belirlemektedir. Dolayısıyla bu ücret çoğunlukla piyasa koşullarının altında olmaktadır.
Bu hizmet alanları kanunda şöyle belirlenmiştir.
a- Hafriyat Sahaları
b-Toplu Ulaşım Hizmetleri
c- Sosyal Tesisler
d-Büfe
e-Otopark
f-Çay Bahçeleri
Yerel yöneticiler, halkın yerel ihtiyaçlarını daha iyi ve verimli bir şekilde karşılayabilmek için geçmişten günümüze çeşitli hizmet üretim ve dağıtım yöntemleri bulmaya, uygulamaya ve geliştirmeye çalışmaktadırlar.
Bunun yanında yerel yönetimlerin harcama ihtiyacı ve artan yerel mali baskılar, kamu hizmetlerinin finansman kolaylığı veya daha düşük maliyetli kamu hizmetleri sunulmasına yönelik ihtiyaçların artması gibi nedenler BELEDİYE ŞİRKETLERİNİN kurulmasına neden olmuştur.
Keza Belediye Şirketlerini cazip kılan nedenlerin başında ise özel hukuk hükümlerine tabi olması, bir anlamda özerk olması nedeniyle, personel istihdamı, kaynak aktarımı, ihaleler gibi konularda “esnek” ve hareket kabiliyeti olabilmesi gibi hususların varlığı da gelmektedir.
Büyükşehir Belediye Kanunun 26. Maddesine 2012 yılında eklenen son cümleden önce belediye şirketlerinin 3.kişilere yaptığı park, bahçe, büfe, otopark vb. kiralamalar 2886 sayılı kanun kapsamı dışında tutulmuştur. Bu tarihten sonra 2886 sayılı kanun kapsamına alınmıştır.
Öte yandan belediyelerin, personel istihdamı birçok bürokratik prosedüre bağlı olması ve sınırlı sayıda istihdam alanı yaratabilmeleri nedeniyle şirketler aynı zamanda, iktidarı ele geçirenlerin “kadrolaşma alanı” olarak da görülmektedir.
Ayrıca, büyükşehir belediyesi yaptığı ihalelerde, Devlet ihale Yasası hükümlerine tabiyken, belediye şirketlerinde var olan istisna ve muafiyetler nedeniyle birçok ihalede belediye şirketler için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Keza ihale kanunundaki doğrudan temin ve belli istekliler arasındaki ihale yöntemlerine ilişkin paralar sınırların büyükşehirlerde yüksek olmasının yanında bazı ihaleler yasaya karşı hile suretiyle bölünerek yapılmaktadır.
Günümüzde belediye şirketleri ne yazık ki kuruluş gayesinin dışında farklı amaçlara hizmet eden kuruluşlar haline dönüşmüş olup; yerel hizmet aracı olmaktan çok, belediye kaynaklarını kullanan, ilgililerin denetim dışı harcama yapmasına olanak sağlayan teşekküller haline dönüşmüşlerdir.
3- BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE ŞİRKETLERİ SAYILARI:
Ankara Büyük Şehir Belediye Başkanının Belediye Meclis Toplantısında Belediye Şirketleri ile ilgili sözleri gözleri belediye şirketlerine çevirmiş durumdadır.
3 büyükşehrimizin yanında web siteleri üzerinden tespit edebildiğimizi diğer büyükşehirlerin belediye şirketi sayıları aşağıdaki gibidir.
1-Ankara Büyükşehir Belediyesi 15 şirket
2-İstanbul Büyükşehir Belediyesi 30 şirket
3-İzmir Büyükşehir Belediyesi 11 şirket
4-Adana Büyükşehir Belediyesi 5 şirket
5- Erzurum Büyükşehir Belediyesi 9 şirket
6- Bursa Büyükşehir Belediyesi 9 şirket
7- Konya Büyükşehir Belediyesi 9 şirket
8-Antalya Büyükşehir Belediyesi 5 şirket
9- Eskişehir Büyükşehir Belediyesi 10 şirket
10-Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi 1 Şirket
11- Aydın Büyükşehir Belediyesi 4 şirket
12-Kayseri Büyükşehir Belediyesi 10 şirket
13- Malatya Büyükşehir Belediyesi 3 şirket
14-Muğla Büyükşehir Belediyesi 3 şirket
15-Samsun Büyükşehir Belediyesi 6 şirket
16-Balıkesir Büyükşehir Belediyesi 6 şirket
17- Manisa Büyükşehir Belediyesi 3 şirket
18- Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi 2 şirket

Hakkında admin

Check Also

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK / Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü-02.11.2023

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü (02.11.2023) KOOPERATİF; “ortak ekonomik, …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

×