Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
DERNEK YÖNETİM VE DENETİM KURULU ÜYELERİNE ÜCRET VERİLEBİLİRMİ?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-67)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur.
Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.
Derneklerin Yönetim ve Denetim Kurulu üyeliklerini yürüten kişilere ücret ödenmesi hususu 5253 sayılı Dernekler Kanununun 13. Maddesinde düzenlenmiştir.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
Dernek görevlileri ve ücretleri
Madde 13- (…) dernek hizmetleri gönüllüler veya yönetim kurulu kararı ile göreve başlatılan ücretliler aracılığıyla yürütülür.
Dernek yönetim ve denetim kurullarının kamu görevlisi olmayan başkan ve üyelerine ücret verilebilir. Verilecek ücret ile her türlü ödenek, yolluk ve tazminatlar genel kurul tarafından tespit olunur. Yönetim ve denetim kurulu üyeleri dışındaki üyelere ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemez.
Dernek hizmetleri için görevlendirilecek üyelere verilecek gündelik ve yolluk miktarları genel kurul tarafından tespit olunur.
Kanunun açık hükmünden de anlaşılacağı üzere Dernek Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerine ücret, ödenek, yolluk ve tazminatlar konusunda tek yetkili makam Dernek Genel Kuruludur.
Yönetim Kurulunun bu konuda genel kurul kararı almadan Denetim Kurulu üyelerine ücret ya da oturum huzur hakkı takdir veya ret işlemi yapması yasal olarak mümkün değildir.
Kanun koyucu maddenin ilk halinde üye sayısı 100 kişiden çok olan dernekler için bu imkanı tanımıştı.
Ancak 100 kişi şartı Anayasa Mahkemesinin 5/4/2007 tarihli ve E.:2004/107, K.:2007/44 sayılı Kararı ile bu fıkrada yer alan “Üye sayısının 100 kişiden çok olması şartıyla …” ibaresi, iptal edilmiştir.
Sonuç olarak Derneklerde yönetim ve denetim kurulu üyelerine ücret ödenmesi GENEL KURUL dan bu yönde yetki alınması ile mümkündür.
Bununla birlikte kanun maddesi bu ödemeyi sadece dernek yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile sınırlandırmış olup derneklerin diğer üyeleri için böyle bir ödeme yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Keza yönetim ve denetim kurulu üyelerinden Devlet memuru olanlara da böyle bir ödeme yapılması yasaklanmıştır.
Konuyla ilgili olarak İçişleri Bakanlığının 07/04/2005 tarih ve2005-35 sayılı genelgesi ile uygulamaya yön verilmiştir.
Buna göre;
1-Derneklerin bünyesinde yönetim ve denetim kurulları haricindeki kişilere üyeliğinden dolayı ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında herhangi bir karşılık ödenemeyecektir.
2- Dernek üyesi olup, dernekte yönetim kurulu kararıyla işçi statülüsünde bir hizmet sözleşmesi ile çalıştırılan kişilere vermiş olduğu hizmet karşılığında ücret ödenmesinde yukarıda adı geçen Kanun maddesindeki hükümlere göre herhangi bir sakınca olmadığı değerlendirilmektedir.
Öte yandan derneklerin huzur hakkı veya ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi hesaplamaları gerekmektedir.
193 sayılı GELİR VERGİSİ KANUNUN Vergi Tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında;
“Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.”
hükmüne yer verilmiş olup derneklerin yapacakları huzur hakkı,ücret ödemleri üzerinden gelir vergisi kanunun 94.cü maddesine göre gelir vergisi stopajı hesaplanacak ve dernek tarafından verilecek muhtasar beyanname ile vergi dairesine ödenecektir.
Öte yandan; Derneğin yönetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemeleri nedeniyle düzenlenen kâğıtların ihtiva ettiği toplam tutar üzerinden 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “IV. Makbuzlar ve diğer kâğıtlar” başlıklı bölümünün 1/b fıkrası uyarınca nispi damga vergisi hesaplanacaktır.
KAYNAK
1-Dernekler Kanunu
2- İçişleri Bakanlığının 07/04/2005 tarih ve2005-35 sayılı genelgesi
