DERNEKLERDE İDARİ PARA CEZASI GEREKTİREN FİİLLER VE CEZA TUTARLARI NELERDİR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-45)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Dernek kurma ve daha önceden kurulmuş olan bir derneğe üye olmak gibi durumlar, medeni kanun dahilinde ve kapsamında her vatandaşın sahip olduğu haklardır.
Derneklere uygulanan dernek cezaları da, bu amaç ile bir araya gelen insanların kurduğu bu tüzel nitelikli kişiliğin, sahip olduğu hak ve ayrıcalıkları usulüne uygun bir şekilde kullanılmaması durumunda uygulanmaktadır.
5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun “Ceza hükümleri” başlıklı 32. maddesinde bu Kanun hükümlerine aykırı davrananlara uygulanacak para cezalarına yer verilmiştir.
Anılan Kanun’da yer alan idarî para cezaları ile Dernekler Yönetmeliği’nin 18’inci ve 101’inci maddelerinde belirtilen parasal hadler her takvim yılı başından geçerli olmak üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
2022 yılı için uygulanacak olan idari para cezaları aşağıdaki gibidir.
1-Dernek kurma hakkına sahip olmadıkları halde dernek kuranlar veya derneklere üye olmaları kanunlarla yasaklandığı halde dernek üyesi olanlar ile derneklere üye olması kanunlarla yasaklanmış kişileri bilerek dernek üyeliğine kabul eden veya kaydını silmeyen veya dernek üyesi iken derneklere üye olma hakkını kaybeden kişileri dernek üyeliğinden silmeyen dernek yöneticilerine 2.356 Türk Lirası idarî para cezası verilir.
2-Genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan, genel kurul toplantılarını kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak veya dernek merkezinin bulunduğu veya tüzüğünde belirtilen yer dışında yapan dernek yöneticilerine 2.356 Türk Lirası idarî para cezası verilir. Mahkemece, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılan genel kurul toplantılarının iptaline de karar verilebilir.
3- Yurt dışı yardımı bankalar aracılığıyla almayan dernek yöneticilerine, bu şekilde alınan paranın yüzde yirmi beşi oranında idarî para cezası verilir.
4-Derneğe ait tutulması gereken defter veya kayıtları tutmayan veya tasdiksiz defter tutan dernek yöneticileri üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu defter ve kayıtların usulüne uygun tutulmaması halinde dernek yöneticilerine ve defterleri tutmakla sorumlu kişilere 2.356 Türk Lirası idarî para cezası verilir. Adına yetki belgesi düzenlenmediği halde gelir toplayanlar ile bilerek bu şekilde gelir toplanmasına izin veren yönetim kurulu üyelerine 4.724 Türk Lirası idarî para cezası verilir.
5- Genel kurul ve diğer dernek organlarında yapılan seçimler ve oylamalar ile oyların sayım ve dökümüne hile karıştıranlar ve defter veya kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde ALTI AYDAN İKİ YILA kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
6- Her ne suretle olursa olsun kendisine tevdi olunan derneğe ait para veya para hükmündeki evrak, senet veya sair malları kendisinin veya başkasının menfaatine olarak sarf veya istihlâk veya rehneden veya satan, gizleyen, imha, inkâr, tahrif veya tağyir eden yönetim kurulu başkanı ve üyeleri veya denetçiler ile derneğin diğer personeli TÜRK CEZA KANUNUNUN GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNA ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır. Ayrıca, mahkeme yargılama sırasında sanıkların, organlardaki görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılmasına da karar verebilir.
7- Yetkili mercilerin izni olmaksızın yabancı dernekler ve merkezi yurt dışında bulunan kâr amacı gütmeyen kuruluşların Türkiye’de temsilciliklerini veya şubelerini açanlar, faaliyetlerini yürütenler, bunlarla işbirliğinde bulunanlar veya bunları üye kabul edenlere 4.724 TÜRK LİRASI idarî para cezası verilir ve izinsiz açılan şube veya temsilciliğin de kapatılmasına karar verilir.
8- 16 ncı maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen basımevi yöneticilerine 2.356 TÜRK LİRASI idarî para cezası verilir.
9- 17 nci maddede yer alan zorunluluğa uymayanlara 457,00 TÜRK LİRASI idarî para cezası verilir.
10- 19 uncu maddede belirtilen beyannameyi bilerek gerçeğe aykırı olarak verenler yüz günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır.
11- Dernekler kanunun 9 ve 19 uncu maddelerinin üçüncü fıkralarındaki zorunluluğa uymayanlar ile tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin, gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hâle gelmesi veya kaybolması hâlinde, öğrenme tarihinden itibaren on beş gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesine zayi belgesi almak için başvurmayan veya bu belgeyi denetim sırasında ibraz edemeyenler ÜÇ AYDAN BİR YILA KADAR HAPİS VEYA ADLÎ PARA CEZASI İLE cezalandırılır.
21 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarındaki yükümlülüklere aykırı hareket edenlere 7.429 Türk Lirasından 148.607 Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.
12- Kanunun 22 ve 24 üncü maddelerde belirtilen bildirim yükümlülüğünü, 19 uncu maddede belirtilen beyanname verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen dernek yöneticilerine ve 24 üncü maddede belirtilen temsilcilere 2.356 TÜRK Lirası idarî para cezası verilir.
13- Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen tesisleri izinsiz açan dernek yöneticilerine 2.356 TÜRK Lirası idarî para cezası verilir ve tesisin kapatılmasına da karar verilebilir.
14- 28 inci maddede belirtilen kelimeleri izinsiz kullanan veya 29 uncu maddede belirtilen yasaklara, yazılı olarak uyarılmalarına rağmen, aykırı hareket eden dernek yöneticileri, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, YÜZ GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLÎ PARA CEZASI ile cezalandırılır ve derneğin feshine de karar verilir.
15- 30 uncu maddenin (a) bendinde belirtilen yasağa aykırı hareket eden dernek yöneticileri elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır. Aynı maddenin (c) bendine aykırı faaliyette bulunan dernek yöneticileri, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, BİR YILDAN ÜÇ YILA KADAR HAPİS cezası ile cezalandırılır ve tesisin kapatılmasına da karar verilir.
16- 30 uncu maddenin (b) bendinde belirtilen kurulması yasak dernekleri kuranlar ile bu bende aykırı harekette bulunan dernek yöneticileri fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde BİR YILDAN ÜÇ YILA KADAR HAPİS VE ELLİ GÜNDEN AZ OLMAMAK ÜZERE ADLÎ PARA cezası ile cezalandırılır ve derneğin feshine de karar verilir.
17- 31 inci maddede öngörülen zorunluluğa uymayanlara 4.724TÜRK LİRASI idarî para cezası verilir.
18- 23 üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen dernek yöneticilerine 742 TÜRK LİRASI idarî para cezası verilir.
19- Dernekler kanunun 19 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına aykırı hareket edenlere 7.429 TÜRK LİRASINDAN 29.741 TÜRK LİRASINA KADAR İDARİ PARA CEZASI verilir. Ancak bu aykırılığın kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde gerçekleşmesi hâlinde, 33 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca yetkilendirilen makamın yapacağı bildirim üzerine, ilgili kamu kurum ve kuruluşunda çalıştırılma biçimine bakılmaksızın görev yapanlar hakkında disiplin hükümlerine göre işlem yapılır ve sonucu yetkili makama bildirilir.
20- Yedi bin Türk lirasını aşan her türlü gelir, tahsilat, gider ve ödemelerini bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapmayan dernek yöneticilerine HER BİR İŞLEM İÇİN İŞLEME KONU TUTARIN %10’UNA KADAR İDARİ para cezası verilir. Bu bentte öngörülen parasal sınır; her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırın, o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırların hesabında bir Türk lirasının küsuru dikkate alınmaz.
21- Bu Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı olarak dernek organlarında görev alanlara ve bu kişilerin görevlerini yazılı uyarıya rağmen yedi gün içerisinde sonlandırmayan dernek yöneticilerine 2.228 Türk lirası idari para cezası verilir. Mülki idare amirince yapılan ikinci yazılı uyarıya rağmen otuz gün içinde bu kişilerin organlardaki görevlerinin sonlandırılmaması hâlinde Türk Medenî Kanununun 89 uncu maddesine göre işlem tesis edilir
Bu Kanunda belirtilen cezalar çocuk dernekleri hakkında, yazılı olarak uyarılmasına rağmen tekrar edilmesi halinde uygulanır.
Bu Kanunun 32 nci maddesinde geçen “dernek yöneticileri” ibareleri dernek yönetim kurulu başkanını ifade eder.
Bu Kanunda yazılı olan idarî yaptırımlara karar vermeye mahalli mülki amir yetkilidir.
İdari Para Cezaları; her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırın, o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanır.
Bu şekilde belirlenen sınırların hesabında bir Türk lirasının küsuru dikkate alınmaz.
İDARİ PARA CEZALARINA İLİŞKİN 2025 YILI GÜNCELLENMİŞ TUTARLAR AŞAĞIDAKİ PDF DOSYASINDADIR.
GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ
2025 YILI İDARİ PARA CEZASI TUTARLARI.PDF

Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs