Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
BAĞIMSIZ DENETİMDE MEVCUT DURUM VE İSTATİSTİKLER (01.11.2025)
Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçi Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı
TBMM de 31.01.2011 tarihinde Kabul edilen ve 2012 yılında yürürlüğe giren 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Sermaye Şirketlerinin Denetim Kurulları kaldırılmış yerine bu şirketlerin denetimlerini yapmak üzere BAĞIMSIZ DENETÇİLİK Mesleği ihdas edilmiştir.
Daha sonra 26 Eylül 2011 tarih ve 660 sayılı KHK ile Bağımsız Denetime ilişkin düzenlemeleri yapmak ve uygulamaları denetlemek üzere Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kurulmuştur.
660 sayılı KHK ile ülkemizde güçlü bir kamu gözetimi sisteminin tesisi için KGK beş temel fonksiyon yüklenilmiş bulunmaktadır.
- Türkiye Muhasebe Standartlarını belirlemek,
- Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarını belirlemek,
- Türkiye Denetim Standartlarını belirlemek,
- Bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek ve denetlemek,
- Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak.
KGK mevzuat düzenlemeleri anlamında 12 yıl gibi kısa sürede son derece başarılı düzenlemeler gerçekleştirmiştir.
An itibariyle;
- Türkiye Muhasebe Standartları
- Türkiye Denetim Standartları
- Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Denetimi Standartları
Konularında çok sayıda standart yayınlamış durumdadır.
Kısaca mevzuat düzenlemeleri anlamında KGK tarafından çok başarılı çalışmalar yapılmıştır.
Öte yandan zorunlu hizmet içi eğitim yönetmeliği ve uygulama sonuçları da Akademik Meslekler arasında bulunan BAĞIMSIZ DENETÇİLİK MESLEĞİ açısından son derece faydalı sonuçlar doğurmuştur.
Bununla birlikte Bağımsız Denetim Konusunda 6102 sayılı TTK ve 660 sayılı KHK ile getirilmek istenilen düzenlemelere ve bu yasal düzenlemelerin çıkarılış amacına ve hedeflere tam olarak ulaşılabildiğini söylemek mümkün değildir.
Özellikle 2012 yılında çıkarılması gereken zorunlu denetim kapsamı dışında kalan sermaye şirketlerinin denetimine ilişkin yönetmeliğin 13 yıl geçmiş olmasına rağmen hala çıkarılmamış olması bağımsız denetimde ulaşılması gereken hedefler açısından oldukça düşündürücüdür.
Bunun yanında Bağımsız Denetim alanında düzenleyici tek otorite yasalarla KGK olmasına rağmen diğer bazı kurumların hala konu ile ilgili düzenlemeler yapmakta olması da oldukça düşündürücüdür.
Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.
-Futbol Federasyonunca Futbol Kulüplerinin denetimine ilişkin düzenlemeler
-Çalışma Bakanlığınca Sendikaların denetimine ilişkin düzenlemeler
-Ticaret Bakanlığınca Kooperatiflerin Dış denetimine İlişkin yapılan düzenlemede meslek mensubu olmayanlara da denetim yetkisi verilmesi vb.
İş bu çalışmamızda KGK web sitesindeki istatistikler ile KGK Yıllık İnceleme Raporlarındaki tespitlerimize yer vereceğiz.
Bir sonraki çalışmamızda ise Bağımsız Denetim Sektörünün ve Özelinde ise Bağımsız Denetçilerin çözüm bekleyen sorunlarına değinmeye çalışacağız.
1- BAĞIMSIZ DENETÇİ SAYISI
a-Yetkilendirilmiş Bağımsız Denetçi Sayısı : 19.840 Kişi
b- Tescil Edilmiş Bağımsız Denetçi Sayısı : 18.004 Kişi
c-Tescil İşlemleri Devam Eden : 1.836 Kişi
2- YMM ve SMMM Kökenli Bağımsız Denetçi Sayısı
a- SMMM Kökenli Bağımsız Denetçi Sayısı : 16.389 Kişi
b- YMM Kökenli Bağımsız Denetçi Sayısı : 3.451 Kişi
2- BAĞIMSIZ DENETİM ŞİRKETİ SAYISI
31.03.2025 itibariyle Bağımsız Denetim Kuruluşu Resmi Sicilinde 426 Kuruluş yer almakta bu kuruluşların 8 tanesi gayri faal konumda bulunmaktadır.
a- KAYİK Yetkili Şirket Sayısı : 166 Şirket
b- KAYİK Hariç Şirket Sayısı : 252 Şirket
c- Gayri Faal Şirket Sayısı : 8 Şirket
3- SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SINAVINA GİREN SAYISI
a- 2025/2 Dönemde Sınava Başvuran Sayısı : 1.717 Kişi
b- 2025/2 Dönemde Sınava Giren Sayısı : 1.204 Kişi
c-Başvurduğu Halde Sınava Katılmayan Kişi Sayısı : 513 Kişi
d- Sınava Başvuranların Mesleki Dağılımı
-SMMM Sayısı : 909
-YMM Sayısı :330
-Diğer Sayısı :261
4- KAYİK TANIMI KAPSAMINA GİREN ŞİRKET SAYISI
a- Toplam KAYİK kapsamındaki Firma Sayısı : 3.553 Firma
b-SPK Mevzuatı Kapsamındaki KAYİK Firmalar : 3.212 Firma
c- BDDK Kapsamındaki KAYİK’ler : 186 Firma
d-Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve
Denetleme Kurumu Kapsamındaki KAYİK’ler : 63 Firma
e-TCMB kapsamındaki KAYİK’ler : 92 Firma
5- ZORUNLU BAĞIMSIZ DENETİM HADLERİ
6102 Sayılı Türk Ticaret kanunun 397 maddesi uyarınca zorunlu bağımsız denetime tabi olan firmalar ile ilgili eşik değerler Cumhurbaşkanlığı kararı ile tespit edilmektedir.
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine göre eşik değerler aşağıdaki gibidir.
| 2024/8313 SAYILI KARAR | 2022/6434 SAYILI KARAR | 2018/11597 SAYILI KARAR
|
|
| AKTİF BÜYÜKLÜK | 300.000.000 | 150.000.000 | 35.000.000
|
| YILLIK HASILAT | 600.000.000 | 300.000.000 | 70.000.000
|
| ÇALIŞAN SAYISI | 150 ÇALIŞAN | 150 ÇALIŞAN | 175 ÇALIŞAN
|
6- KGK BAĞIMSIZ DENETİM FİRMASI İNCELEME SAYILARI
| YIL | DOSYA İNCELEMESİ | DİĞER İNCELEMLER |
| 2025 | 70 | 18 |
| 2024 | 68 | 18 |
| 2023 | 74 | 9 |
| 2022 | 71 | 14 |
| 2021 | 97 | 6 |
7- KGK YA BİLDİRİLEN SÖZLEŞME SAYILARI
| YIL | DENETİM KURULUŞUNCA YAPILAN SÖZLEŞMELER | DENETİMİ ÜSTELENEN DENETÇİNİN YAPTIĞI SÖZLEŞMELER |
| 2024 | 25.196 | 277 |
| 2023 | 25.358 | 425 |
| 2022 | 23.901 | 501 |
| 2021 | 20.089 | 430 |
| 2020 | 18.335 | 499 |
8- SÖZLEŞMELERDEKİ BAĞIMSIZ DENETÇİ SAYILARI
| YIL | ASIL
DENETİM EKİBİ |
YEDEK
DENETİM EKİBİ |
| 2024 | 3.478 | 3.310 |
| 2023 | 3.750 | 3.566 |
| 2022 | 3.664 | 3.470 |
| 2021 | 3.555 | 3.365 |
| 2020 | 3.581 | 3.373 |
9- DENETİM YAPTIRAN ŞİRKETLERİN İLLERE GÖRE DAĞILIMI
2024 hesap döneminin denetimini yaptıran şirketlerin illere göre dağılımı aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir
| İL | SAYI |
| İSTANBUL | 13.174 |
| ANKARA | 2.549 |
| İZMİR | 1.404 |
| BURSA | 950 |
| KOCAELİ | 760 |
| ANTALYA | 665 |
| DİĞER | 5.971 |
10- SÖZLEŞMELERİN DENETİM TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI
Bilindiği üzere şirketler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 397’nci maddesi uyarınca denetim yaptırabilecekleri gibi, başka bir mevzuatta yer alan özel hükümler uyarınca veya bir mevzuata dayanmaksızın ihtiyari olarak da bağımsız denetim yaptırabilmektedir.
Bu kapsamda, şirketlerin 2024 hesap döneminin denetimine ilişkin bildirimi yapılan 25.473 sözleşmenin denetim türüne göre dağılımı aşağıdaki gibidir.
| İLGİLİ MEVZUATA GÖRE YAPILAN | 5.386 |
| İHTİYARİ DENETİM | 2.343 |
| ZORUNLU BAĞIMSIZ DENETİM | 17.339 |
11- 2024 YILI DENETİM RAPORLARINDAKİ GÖRÜŞ TÜRLERİ
Şirketlerin 2024 hesap döneminin denetimine ilişkin olarak Kurumumuz Sözleşme Bilgi Girişi Sistemi üzerinden 30.10.2025 tarihi itibarıyla toplam 15.868 denetim raporu bildirimi gerçekleşmiştir.
Bunların görüş türlerine göre dağılımı aşağıdaki gibidir.
| OLUMLU GÖRÜŞ | 14.306 |
| SINIRLI OLUMU GÖRÜŞ | 1.328 |
| GÖRÜŞ VERMEKTEN KAÇINMA | 20 |
| OLUMSUZ GÖRÜŞ | 6 |
12- KGK DENETİM KURULUŞU İNCELEME SAYILARI
| YIL | KAYİK YETKİLİ
FİRMALAR |
DİĞER FİRMALAR | TOPLAM |
| 2024 | 42 | 36 | 78 |
| 2023 | 45 | 26 | 71 |
| 2022 | 59 | 16 | 75 |
| 2021 | 59 | 20 | 79 |
| 2020 | 31 | 41 | 72 |
13-İNCELEME RAPORLARI SONUCUNDA UYGULANAN YAPTIRIMLAR
Yürütülen incelemeler sonucunda tespit edilen eksikliklerin değerlendirilmesi sonucunda yıllar itibarıyla bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler hakkında uygulanan yaptırımlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
| YAPTIRIM TÜRÜ | 2022 | 2023 | 2024 |
| İKAZ | 46 | 44 | 15 |
| UYARI | 111 | 79 | 85 |
| FAALİYET ASKIYA ALMA | 15 | 25 | 33 |
| FAALİYET İZNİ İPTALİ | 1 | 1 | 2 |
| İDARİ PARA CEZASI | 6.234.136 TL | 7.285.597 TL | 52.818.348 TL |
İş bu yazımızın kaleme alındığı 01.11.2025 tarihi itibariyle KGK web sitesinde FAALİYET İZNİ İPTAL EDİLEN şirket sayısı 8 olarak gözükmektedir.
KAYNAK
1-KGK WEB SİTESİNDE YAYINLANMIŞ İSTATİSTİKLER
2-KGK YILLIK İNCELEME RAPORLARI
