Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
SMS YOLUYLA YARDIM TOPLAMANIN USUL VE ESASLARI NELERDİR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-30)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Son yıllarda ülkemizde yaşanan depremlerin yaralarını sarmak amacıyla dernek ve vakıfların SMS yoluyla yardım kampanyaları yapmakta olduklarını gördük.
Ülkemizde GAZZE’YE yardım kampanyaları ile kıtlık yaşayan ve açlık çeken AFRİKA ülkelerine yardım yapan birçok dernek veya vakıfta SMS yoluyla yardımsever Türk Milletinden nakdi yardımlar toplamaktadırlar.
Hatta bu yardım kampanyaların bazıları Televizyonlar kanalıyla canlı yayınlanan programlar kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmiştir.
Ülkemiz örneğinde SMS yoluyla yardım toplayan büyük dernek veya vakıflardan bazıları aşağıdaki gibidir.
– KIZILAY DERNEĞİ
– YEŞİLAY DERNEĞİ
– DARÜŞŞAFAKA CEMİYETİ DERNEĞİ
– MEHMETÇİK VAKFI
– LÖSEV
– DİYANET VAKFI
Yardım Toplama Kanunu uyarınca, yalnızca Bakanlar Kurulu’nca belirlenmiş kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflar herhangi bir kurum veya kuruluşun iznine tabi olmaksızın yardım ve bağış toplama faaliyetlerinde bulunabilmektedirler.
Bunlar dışında kalan DERNEKLER ve diğer tüm gerçek ve tüzel kişiler ise, yardım ve/veya bağış toplama olarak nitelendirilebilecek herhangi bir faaliyete girişmeden önce, ilgili makamların iznini almak durumundadırlar.
Yardım Toplama Kanunu’nun “İzin Alma Zorunluluğu” başlıklı 6. maddesi uyarınca; Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım toplayamazlar.
Kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri ise İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca (Yeni Sistemde Cumhurbaşkanlığınca) belirlenip ilan edilir.
İş bu yazımızda DERNEKLERİN SMS yoluyla yardım toplamasının yasal altyapısı hakkında bilgiler verilecek ve SMS yoluyla yardım kampanyalarının uygulama esasları anlatılmaya çalışılacaktır.
I- MEVZUAT
Bilindiği üzere Dernekler aidat ve bağış gelirleri dışında belirli faaliyetlerinin finansmanını temin etmek üzere 2860 sayılı yardım Toplama kanunu ile bu kanunun uygulama esaslarını belirleyen Yardım Toplama Yönetmeliği uyarınca ilgili mülki amirlikten izin almak suretiyle ülke çapında büyük yardım kampanyaları düzenleyebilmektedirler.
SMS yoluyla veya elektronik sistemler kanalıyla yardım toplanmasına ilişkin olarak mevzuattaki hükümler aşağıdaki gibidir.
1- YARDIM TOPLAMA KANUNU
Yardım toplama kanunun 5.ci maddesi Yardım toplama usulleri başlığında olup aynen aşağıdaki gibidir.
Yardım toplama şekilleri:
Madde 5 – Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek veya BİLGİLERİ OTOMATİK YA DA ELEKTRONİK OLARAK İŞLEME TÂBİ TUTMUŞ SİSTEMLER KULLANMAK suretiyle yardım toplanabilir.
Yardım toplama faaliyetlerinde, yardım toplama şekillerinden bir veya birkaçı kullanılabilir.
Yardım toplama işinde kullanılan makbuz ve biletlerde, yardımın hangi amaç için toplandığının belirtilmesi zorunludur.
Gerçek kişiler tarafından girişilecek yardım toplama faaliyetlerinde, bu iş için hazırlanacak özel makbuz veya biletler kullanılır.
Makbuz ve biletlerin biçimi, bastırılması, kullanılması ve dağıtılması hususlarına ait esaslar yönetmelikte belirtilir.
2- YARDIM TOPLAMA ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
2860 sayılı Yardım Toplama Kanununa göre toplanacak her türlü yardımlarda uygulanacak usul ve esasları belirlemek amacıyla çıkarılan yönetmeliğin başvuruların incelenmesi ve izin başlıklı 7.ci maddesine 10.11.2021 tarihinde eklenen fıkralar aynen aşağıdaki gibidir.
Ek fıkra:RG-10/11/2021-31655) Bankada hesap açmak veya elektronik olarak işleme tâbi tutulmuş sistemler kullanmak suretiyle yardım toplama izni verilen kişi ve kuruluşlar, yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere açılacak hesap numaralarını, SMS numaralarını ve benzeri bilgileri izni takip eden otuz gün içinde izin veren makama bildirirler.
(Ek fıkra:RG-10/11/2021-31655) Yardım toplama izni verilenlere ilişkin bilgiler izin veren makam ile Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayımlanabilir.
Yardım toplanması için tanınacak süre 1 yılı geçemez. Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre izin veren makamlarca bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden açıkça görüleceği üzere DERNEKLER ÖNCEDEN İZİN ALMAK şartıyla SMS yoluyla yardım toplama imkanına sahiptirler.
II- SMS YOLUYLA BAĞIŞ SİSTEMİNİN İŞLEYİŞ ESASLARI
1- SMS BAĞIŞ SİSTEMİ NEDİR ?
Vakıf, dernek ve sivil toplum kuruluşları tarafından sosyal sorumluluk, doğal afet ve benzer durumlarda ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmak üzere mobil servis sağlayıcılar tarafından tanımlanan kısa SMS numarasına SMS gönderilmesi suretiyle toplanan bağışlardır.
Bağış sistemi tamamen mobil operatörler üzerinden yapılmaktadır.
Ülkemizde CEP telefonu hizmet sağlayıcıları aşağıdaki gibidir.
-VADOFONE
-TÜRKCEL
-TÜRK TELEKOM
Cep Telefonu hizmet sağlayıcısı bu 3 kuruluşumuzda SMS yoluyla yardım kampanyaları düzenlemektedirler.
Bu kuruluşların web sayfalarında SMS yoluyla yardım toplamada belirlemiş oldukları ücret tarifesi ve diğer şartları yer almaktadır.
Kurumlara ve SMS göndererek bağış yapan hayırseverlere büyük kolaylık getiren sistem sayesinde kurumların toplayabildikleri bağış miktarı artarken süreler kısalmıştır.
SMS bağış sistemi birçok dernek ve kuruluş tarafından verimliliği artırmak adına kullanılır.
Sistem yalnızca derneklerin iş süreçlerini kolaylaştırmaz. Bunun yanı sıra üyelerin bağış yapma süreçlerinin de kolaylaşmasını sağlar.
2- KİMLER SMS BAĞIŞ SİSTEMİ KULLANILIR?
SMS bağış sistemi, yasal izinlere sahip tüm vakıf, dernek ve sivil toplum kuruluşları tarafından kullanılabilir.
Ancak bu sistemden yararlanabilmek için ilgili kurumların yardım toplama izni almış olması gerekir.
Bunun dışında kamu yararına çalışan bazı kuruluşlar, afet durumlarında devlet destekli yardım faaliyetleri yürüten resmi kurumlar da SMS bağış sistemini kullanabilir.
Ayrıca dini vakıflar, sağlıkla ilgili sivil toplum kuruluşları, çevre ve eğitim alanında faaliyet gösteren dernekler de SMS ile bağış toplama yönteminden sıklıkla yararlanır.
3- SMS BAĞIŞ SİSTEMİ ÜCRETLİ MİDİR?
Evet, SMS bağış sistemi belirli bir maliyetle çalışır. Bu sistemde mobil operatörler tarafından sunulan kısa numara hizmetleri, kurumlarla yapılan sözleşmeler doğrultusunda ücretlendirilir.
Ayrıca, gönderilen her SMS için bağışçının ödediği tutarın bir kısmı mobil operatör tarafından işlem bedeli olarak kesilebilir.
Kalan tutar ise belirli dönemlerde ilgili kuruluşa aktarılır.
Bu ücretlendirme koşulları, operatöre ve kampanyanın türüne göre farklılık gösterebilir.
Kurumların bu süreci iyi yönetebilmesi için detaylı bir sözleşme yapılması önerilir.
4- SMS BAĞIŞ SİSTEMİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
SMS bağış sistemi, teknolojinin yardımlaşma kültürüne entegre edilmesi açısından oldukça önemlidir.
Özellikle acil yardım çağrılarında, afet ve kriz dönemlerinde hızlı bir şekilde bağış toplanmasını sağlar. Klasik bağış toplama yöntemlerine kıyasla daha ulaşılabilir ve pratik olan bu sistem, bağışçı kitlesinin genişlemesine katkıda bulunur.
SMS yoluyla yapılan bağışların kayıt altında olması ve şeffaflık sağlaması da güven duygusunu artırır.
Ayrıca dijitalleşme çağında SMS bağış sistemi, kurumların modern bağış toplama kanallarına entegre olmasını destekler.
5- SMS İLE BAĞIŞ TOPLAMAK İÇİN NE YAPILMALIDIR?
SMS bağış sistemi ile bağış toplamak için öncelikle mülki amirlikten izin alınması zorunluluğu bulunmaktadır.
Yardım toplama faaliyeti bir il ile sınırlıysa o ilin valisinden, faaliyet ilçe sınırları içerisinde ise kaymakamlıktan izin alınmalıdır.
Daha geniş kapsamlı bir yardım kampanyası düzenlenecekse, öncelikle tüzel kişinin ikamet ettiği ilin valilik makamına gerekli başvuru yapılır. Valilik diğer valiliklere ve İçişleri Bakanlığı’na bilgi verir.
Gerekli izne sahip olan kurumlara mobil operatör (Turkcell, Vodafone, Türk Telekom) tarafından sözleşmeye binaen kısa bir numara tanımlanır.
Bu numara kurum tarafından üye ve bağışçılarla paylaşılarak sms atmaları istenir.
İlgili numaraya gönderilen sms miktarı karşılığı gelen tutar mobil operatör tarafından kontrol edilerek, belirlenen dönemin sonunda kurumun hesabına yatırılır.
III- SMS OPERATÖRLERİ SMS YOLUYLA BAĞIŞ BAŞVURUSUNDA NELER TALEP ETMEKTEDİR
VADOFONE firmasının web sitesinde SMS yoluyla bağış için istenilen belgeler aşağıdaki gibidir.
1- Valilik İzni (Valilik izin belgesinde iletişim operatörleri aracılığıyla SMS kanalından bağış toplanabileceğine dair bir ibare bulunmalıdır.)
2- Dernek ve vakıflar için imza sirküleri, sorumlu kurullar (örn. SMA’lı bebek velileri) için sorumlu kurulda yer alan üç kişinin imza beyannameleri
3- Dernek ve vakıflar için satıcı bilgi formu antetli kağıda kaşeli ve imzalı olarak, sorumlu kurullar (örn. SMA’lı bebek velileri) için satıcı bilgi formu imzalı olarak
4-Satıcı bilgi formunun hesap sahibi bilgilerine göre doldurulması ve hesap sahibi tarafından imzalanması (hesap bebeğe aitse onaylayan ibaresinin altına bebeğin ismi ve adına yazılarak sorumlu kurul üyesi tarafından imzalanması)
5- Satıcı Bilgi Formu
6- Bankanızdan alacağınız IBAN teyit belgesi veya hesap cüzdanı
IV- ÖRNEK SMS UYGULAMALARI
1-KIZILAY DERNEĞİ: 3 CEP TELEFONU OPORATÖR FİMASIYLADA ANLAŞMASI BULUNMAKTADIR.
Kişiler kullandıkları cep telefonlarına “BAĞIŞ” yazıp 2868’e göndererek de (20 TL) katkıda bulunmaktadırlar.
2-YEŞİLAY DERNEĞİ: 3 CEP TELEFONU OPORATÖR FİMASIYLADA ANLAŞMASI BULUNMAKTADIR.
Kişiler kullandıkları cep telefonlarına “BAĞIŞ” yazıp 2423 ’e göndererek de (50 TL) katkıda bulunmaktadırlar.
3- LÖSEV : TURKCELL, TÜRK TELEKOM veya VODAFONE faturalı hatlarınızdan,
BAĞIŞ YAZIP 3406’ya SMS göndererek bağış yapabilirsiniz.
Her bir mesaj bedeli 380 TL’dir.
Türk Telekom ve Vodafone abonelerinden +2 SMS mesaj gönderim ücreti alınmaktadır.
4- MEHMETÇİK VAKFI: VATANDAŞLAR TÜRK TELEKOM, TURKCELL veya VODAFONE GSM’ operatörlerine ait faturalı telefonlardan 2582’ye MEHMETÇİK yazıp kısa mesaj (SMS) aracılığıyla 50 TL tutarında bağışta bulunabilirler.
5- DARÜŞŞAFAKA: Tüm operatörlerden “bağış”, “eğitim”, “Daçka”, “umut” veya “okul” yazıp 1863’e SMS atarak 75 TL değerinde bağış yapılmaktadır.
KAYNAK
1-Yardım Toplama Kanunu
2-Yardım Toplama Yönetmeliği
3-Mobil Operatörlerin web siteleri
4-İnternet medyası
