10 SORUDA TRT BANDROL UYGULAMASI VE CEZALAR Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (12.09.2020)

3093 sayılı kanunun Tahsilat Başlıklı 5/a Maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

“Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal ve ithal edenler bir ay içinde sattıkları cihazlardan 4 üncü maddenin (a) bendine göre tahsil ettikleri ücretleri en geç müteakip üçüncü ayın onuna kadar Türkiye Radyo – Televizyon Kurumuna bir beyanname ile bildirerek ve aynı süre içerisinde ödemekle yükümlüdürler. Aksi takdirde her geçen gün için yürürlükteki en yüksek ticari kredi faizi oranı üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz miktarı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (gecikme cezası hariç) hükümlerince tahsil olunur.”

Görüleceği üzere imalatçı veya ithalatçı ayrımı yapılmaksızın bandrole tabi cihaz satan tüm firmalar cihazların satışını takip eden 3. Ayın 10’una kadar TRT’ye bandrol ücreti bildirim beyannamesi vermek zorundadırlar.

TRT bu beyannameler üzerinde yapmış olduğu denetimlerde firmaların bandrol alımları ve stoklarını karşılaştırmak suretiyle piyasaya bandrolsüz cihaz satılıp satılmadığını denetlemektedir.

Keza teminat karşılığı bandrol alan firmaların teminat mektubu tutarları ile ellerindeki bandrol miktarları ve satış dengesi de kontrol edilerek satıştan önce bandrol alınma zorunluluğu ve piyasaya bandrolsüz cihaz satıp satmadıkları bandrol ücreti bildirim beyannamesindeki verilerle karşılaştırılmak suretiyle denetlenmektedir.

Bandrolleri peşin alan ve denetim sonucunda bandrolsüz cihaz tespit ide Yapılmayan mükellefler için anılan beyanname sadece bildirim yerine geçmektedir. Özetle söylemek gerekirse peşin alan mükellefler maliyeye verilen vergi beyannamelerindeki gibi damga vergisi vb. bir vergi ödememekteler. Anılan beyannameler alış satış dengesinin doğruluğunu teyit eden belge konumunda kalmaktadır.

Sonuç olarak bandrol ücreti bildirim beyannameleri teminat karşılığı bandrol alan mükelleflerin ödeme ve bandrol stok durumlarının teminat mektubu ile karşılaştırılmasına yarayan en önemli belgedir.

8-Bandrol Ücreti Beyannamesi Vermemenin Cezası Varmıdır?

3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda ve Bandrol Yönetmeliğinde münhasıran vergi kanunlarındaki gibi beyanname vermemenin usulsüzlük cezası, özel usulsüzlük cezası veya diğer bir para cezası bulunmamaktadır.

Bununla birlikte Bandrol yönetmeliğinin 14. Maddesi gereği yönetmelikteki şartları yerine getirmeyen bandrol mükelleflerine bu şartları yerine getirinceye kadar bandrol verilmeyeceğine yönelik düzenleme ile bandrolsüz cihaz satanlara kesilecek ve eskiden satılan cihazın KDV dahil satış bedeli olarak kesilen sonra indirilen idari para cezası ile birlikte değerlendirildiğinde beyanname vermeye zorlama ve bandrol dengesini bu suretle gözetme ve denetleme yoluna gidilmek istenilmiştir.

Öte yandan 2014 yılında 6552 sayılı kanunun 105. Maddesiyle 3093 sayılı kanunun 5. Maddesine eklenen (f) bendi ile TRT tarafından istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen şirketlere 5.000 TL idari para cezası kesileceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

“Kurum, bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak firmalar ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilir, ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir, bu yükümlülüklere uymayanlar ile istenilen bilgileri vermeyenler hakkında Genel Müdürlük tarafından 5.000 Türk lirasına kadar idari para cezası verilir.”

9- Bandrolsüz Cihaz Satanlara Uygulanacak Cezalar nelerdir?

3093 sayılı Kanun’un Ceza hükmü başlıklı 6. maddesinde ; Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arz edilen her cihazlar için kesilecek olan cezaya ilişkin hükümler bulunmaktadır.

Bu madde metni üzerinde 2008, 2009 ve son olarak 2017 yılında değişiklik yapılmıştır.

Madde metninin en son hali aynen aşağıdaki gibidir.

Ceza hükmü:

Madde 6 – (Değişik: 23/1/2008-5728/439 md.)

Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında idarî para cezası verilir. (Mülga ikinci cümle: 18/6/2017-7033/28 md.) (…) (Ek cümleler: 16/6/2009-5904/37 md.) Tahakkuku müteakip tebliğ edilen para cezalarını ödemeyenler hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.

10-Bandrol Denetimleri ve İnceleme Yapma Yetkisi Kimlerdedir?

3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunun 10. maddesi gereği TRT Kurumundan Bandrol almak zorunda olan mükelleflerin ve nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı üzerinden TRT’ye pay yatırmakta olan mükelleflerin denetimlerinin Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun talebi üzerine 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde belirtilen incelemeye yetkililer tarafından yapılır ve sonuçları Kuruma bildirileceğine dair düzenleme bulunmaktadır.

Bununla birlikte Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme Elemanlarının asli işlerinin vergi incelemesi olmasından hareketle gönderilen inceleme taleplerinde ciddi gecikmeler olmakta ve bazı inceleme sonuçları zamanaşımı sürelerinin bitmesine çok yakın sürelerde geldiği için tebligatlarda ciddi sorunlar yaşanmasına neden olunmaktaydı.

Bu zorunluluktan hareketle TRT Kurumu gelir denetimi yapmak üzere Mali Denetçilik ünvanlı yeni bir birim oluşturmuş ve buraya Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme elemanlarından naklen Mali Denetçi almıştır.

Bu birimin oluşturulmasının dayanağı da bizatihi 10. Maddenin kendisi olduğu gibi 2014 yılında 3093 sayılı kanuna eklenen 3. Maddenin (f) bendidir.

TRT bu madde düzenlemesi ile bandrole tabi mükellefler ve enerji payı ödemekle ilgili mükelleflerden ödemelerin doğruluğunu tevsik edebilmek amacıyla bilgi ve belge isteme yetkisi almış ve bu zorunluluğa uymayan mükelleflere de 5.000 TL idari para cezası kesileceğine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Kurumun teşkilat yapısında bu yetkileri halen Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı kullanmaktadır.

Adı geçen Başkanlık ilgili müdürlükler ve Başkana bağlı olarak çalışmakta olan Mali Denetçiler kanalıyla bu denetim yetkisini kullanmaktadır.

Nitekim bandrol yönetmeliğinin “Bandrol Denetimi” başlıklı 13. Madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

MADDE 13. – 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu’nun 6’ıncı maddesinde yer alan hükümlerin yerine getirilmesi ve denetlenmesi Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığınca sağlanır.

Yönetmeliğin 14. Maddesinde ise “Yukarıdaki şartları kısmen veya tamamen yerine getirmeyen gerçek ve hükmî şahıslara eksikliklerini tamamlamadıkları sürece bandrol verilmez.” Hükmü ile başkanlığa idari para cezasının yanında ikinci bir müeyyide uygulama yetkisi verildiği görülmektedir.