Anasayfa / Manşet / 10 SORUDA TRT BANDROL UYGULAMASI VE CEZALAR Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (12.09.2020)

10 SORUDA TRT BANDROL UYGULAMASI VE CEZALAR Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (12.09.2020)

10 SORUDA TRT BANDROL UYGULAMASI VE CEZALAR
Abdullah ÇAVUŞ/Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı (12.09.2020)
1-Bandrol Nedir?

Bandrol kelimesi Fransızca “bandrole” kelimesinden gelmektedir. Türkçe dil bilgisinde de bandrol “denetim pulu” olarak tanımlanmıştır.

Bandrol Türkçemizde, Devletçe alınan vergilerin alındığını gösteren etiket anlamında kullanılmaktadır

Ülkemizde bandrol uygulaması yapan bazı kurumlar;

1-      Müzik, Kitap vb telif hakkı bulunan eserler için Kültür ve Turizm Bakanlığınca,

2-      Alkol ve Tütün ürünleri için ise Tütün ve Alkol Piyasası ve Denetim Üst Kurulunca bandrol uygulaması yapılmaktadır.

3-      3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda sayılan cihazları satanlar için TRT tarafından

Bandrol uygulaması yapılmaktadır.

Bunların dışında bankalar çeklerin ve bazı kıymetli evraklarının doğruluğunu teyit etmek amacıyla bandrol uygulaması yapmaktadırlar.

Öte yandan bankamatik kartları, kredi kartları, müze ve ören yerleri girişleri gibi kartla giriş yapılan birçok yer içinde bu kartların doğrulukları güvenlik önlemleri artırılmış olan bandroller kullanılmak suretiyle yapılmaktadır.

2-TRT Bandrol Uygulamasının Dayanağı Nedir?
Anayasamızın 133. maddesi ve 2954 sayılı kuruluş kanunuyla Kamu Hizmeti yayıncısı olarak görevlendirilmiş olan, Radyo-Televizyon Kurumuna devamlı ve yeterli gelir kaynağı sağlamak amacıyla, 3093 Sayılı TRT Gelirleri Kanunu hazırlanmış ve TBMM’de 04.12.1984 tarihinde kabul edilerek yasalaşmış olup, 15.12.1984 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
3- TRT Bandrolüne Tabi Cihazlar ve Bandrol Ücreti Oranları Nelerdir?
3093 Sayılı TRT Gelirleri kanunun 4/a maddesinde bandrole tabi cihazlar altı bent halinde sayılmıştır.
Buna göre bandrole tabi cihazlar;
1. Renkli televizyon için % 8,
2. Siyah – beyaz televizyon için % 8,
3. Radyo, portatif radyo-teyp,radyo-pikap % 8,
4. Video için % 12,
5. Birleşik cihazlar için :
a. Video – televizyon-radyo /Video – televizyon / Radyo – televizyon % 12,
b. Müzik seti ve benzerler % 10
6. Cep telefonları için % 6,
7. Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar için % 2,
8. Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi hâlinde, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden;
a. Kara taşıtları için % 0,4,
b. Diğer taşıtlar için % 0,01,
9. Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dâhil) için %10,
10. Yukarıda sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar %10
4-TRT Bandrolü Ne Zaman Alınmalıdır?
3093 sayılı kanunun 3. maddesinde ; “ Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal edenler satıştan önce; ithal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecburdur.
Bu bandrol veya etiketler Türkiye Radyo – Televizyon Kurumu tarafından veya bu Kurumun yetkili kılacağı diğer kurum veya kuruluşlar tarafından verilir.”
Hükmü bulunmaktadır.
Kanunun metninden görüleceği üzere ithalatçılar satılsın satılmasın gümrük giriş esnasında bandrol almak zorunda iken imalatçılar stoklarındaki tüm mallar için bandrol almak zorunda değildir. Satış planlamalarına göre satışa arz edilmesinden önce bandrol almaktadırlar. Bu suretle imalatçılar ithalatçılara göre avantaj elde etmektedirler.
Sonuç olarak; 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunun 3. Maddesi uyarınca kanunda sayılan cihazları
a-İmal edenler satıştan önce;
b-İthal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecburdur.
Madde metninden görüleceği üzere imalatçılar anılan cihazları satmadan önce bandrol almak zorunda iken ithalatçılar gümrük işlemleri anında yani yurt içinde satış ile ilişkilendirilmeksizin bandrol almak zorundadırlar.
Konuya ilişkin TRT Bandrol Yönetmeliğinin 6. Maddesinde yapılan düzenleme aynen aşağıdaki gibidir.
Bandrol Alma Zorunluluğu ve Bandrol Verilmesi
MADDE 6 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/3/2015-29300)
3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununda belirtilen bandrole tabi cihazları imal edenler satıştan önce; ithal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecburdurlar.
Kurumla bandrol dolayısıyla irtibatı devam eden veya bandrol almak için ilk defa müracaat eden gerçek ve hükmî şahısların talep ettikleri bandroller;
a) İthal etmiş oldukları cihazlar için bandrol bedelinin ilgili Gümrük Müdürlüklerine yatırılması üzerine veya 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununda belirtilen vade tarihinde Kuruma ödenmek üzere banka teminat mektubu karşılığında,
b) İmal ettikleri cihazlar için bandrol bedelinin Kuruma doğrudan yatırılması üzerine veya 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununda belirtilen vade tarihinde Kuruma ödenmek üzere banka teminat mektubu karşılığında
Verilir.
5- 3093 sayılı kanundaki ismen sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar cümlesinden ne anlamak gerekiyor?
3093 sayılı kanundaki bu ifadeden anlamamız gereken şey;
Bu Kanundaki cihaz ifadesi asli fonksiyonu farklı olsa dahi dâhili tuner, internet veya başka bir yolla ilave bir yazılım veya donanım desteği olsun veya olmasın her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazın bütününü ifade eder.
6- 3093 sayılı Kanundaki Cihazları Sınıflandırmak Mümkünmüdür?
Esas itibariyle kanunun 4. maddesinde sayılan cihazları kendi aralarında 3 gruba ayırmak mümkündür.
a- Asli fonksiyonları radyo ve/veya televizyon yayınlarını almak olarak belirlenmiş olan ve doğrudan kulağa ve göze hitap eden görüntü itibariyle de birbirinden kolayca ayırt edilebilecek olan Cep Telefonları, Radyolar, Televizyonlar, Bilgisayarlar ve Uydu cihazları gibi cihazlar.
b- Asli fonksiyonu radyo ve/veya televizyon yayınlarının almak olarak belirlenmiş olan ve yukarıdakiler gibi doğrudan göze ve kulağa hitap eden ancak, görüntü itibariyle kolayca ismen ayırt edilemeyen, televizyon, radyo ve videonun kendi aralarındaki birleşiminden meydana gelen ve bu nedenle kanundaki ifadesiyle “birleşik cihaz” olarak nitelendirilen cihazlar.
c- Son olarak bu iki grubun dışında kalan radyo ve televizyon yayınlarını almaya yarayan her türlü cihazlar ki bu cihazlar gelişen teknoloji ile birlikte her geçen gün çeşitlenmekte olan cihazlardır.
6- Bandrol Ücretleri Peşinmi Ödenmektedir? Teminat Karşılığı Vadeli Bandrol Almak Mümkünmüdür?
3093 sayılı kanunun lafzı ve ruhunun birlikte incelenmesinden açıkça görüleceği üzere bandroller bandrole tabi cihazın satılmasından önce alınmak zorundadır. Bununla birlikte ithalatçı firmalar için gümrüklerde alınma mecburiyeti bir vergi güvenlik müessesidir.
Bu firmalara teminat mektubu karşılığı vadeli olarak bandrol almaları imkanı sağlanmak suretiyle bandrolün satıştan önce alınacağına ilişkin 3093 sayılı kanundaki çatı düzenlemede imalatçı veya ithalatçılar açısından eşitlik sağlanmak istenilmiştir.
Buna ilişkin düzenlemeler ilk önce sadece TRT bandrol yönetmeliğinde yapılmış ve 3093 sayılı kanunda yapılmamıştı.
3093 sayılı kanunda 2014 yılında 6552 sayılı kanunla yapılan düzenleme ile teminat karşılığı bandrol alımı müessesi 3093 sayılı kanuna da eklenmiştir.
Buna göre 3093 sayılı kanunun 5/g maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
g) (Ek: 10/9/2014-6552/105 md.) Bandrol ücretlerine ilişkin ödemeleri bu maddenin (a) bendinde belirtilen sürenin sonunda yapmak isteyen imalatçı ya da ithalatçı firmalara bandroller teminat mektubu karşılığı verilir.
TRT bandrol yönetmeliğinin 7. Maddesi ise aynen aşağıdaki gibidir.
Teminat Mektubu
MADDE 7 –(Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/3/2015-29300)
İmal ettikleri veya ithal etmiş oldukları bandrole tabi cihazların bandrollerini teminat mektubu karşılığı almak isteyen gerçek ve hükmî şahıslardan; talep ettikleri bandrol bedeli kadar, kesin ve süresiz banka teminat mektubu istenir.
Bu açıklamalardan görüleceği üzere; 3093 sayılı kanun ve Bandrol Verilmesine ilişkin yönetmelik hükümleri gereği TRT den bandrol almak zorunda olan imalatçı veya ithalatçı firmalar; kanunda gösterilen süreler, matrah ve oranlar dahilinde hesapladıkları bandrol ücretlerini ;
a-Peşin olarak nakten ödeyebildikleri gibi
b- Teminat Mektubu karşılığı vadeli olarak
Alabilmektedirler.
7-Bandrol ücreti Bildirim Beyannamesi Nedir? Ne zaman Verilir? Ödeme Süreleri Nedir?
3093 sayılı kanunun Tahsilat Başlıklı 5/a Maddesi hükmü aynen aşağıdaki gibidir.
“Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal ve ithal edenler bir ay içinde sattıkları cihazlardan 4 üncü maddenin (a) bendine göre tahsil ettikleri ücretleri en geç müteakip üçüncü ayın onuna kadar Türkiye Radyo – Televizyon Kurumuna bir beyanname ile bildirerek ve aynı süre içerisinde ödemekle yükümlüdürler. Aksi takdirde her geçen gün için yürürlükteki en yüksek ticari kredi faizi oranı üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz miktarı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (gecikme cezası hariç) hükümlerince tahsil olunur.”
Görüleceği üzere imalatçı veya ithalatçı ayrımı yapılmaksızın bandrole tabi cihaz satan tüm firmalar cihazların satışını takip eden 3. Ayın 10’una kadar TRT’ye bandrol ücreti bildirim beyannamesi vermek zorundadırlar.
TRT bu beyannameler üzerinde yapmış olduğu denetimlerde firmaların bandrol alımları ve stoklarını karşılaştırmak suretiyle piyasaya bandrolsüz cihaz satılıp satılmadığını denetlemektedir.
Keza teminat karşılığı bandrol alan firmaların teminat mektubu tutarları ile ellerindeki bandrol miktarları ve satış dengesi de kontrol edilerek satıştan önce bandrol alınma zorunluluğu ve piyasaya bandrolsüz cihaz satıp satmadıkları bandrol ücreti bildirim beyannamesindeki verilerle karşılaştırılmak suretiyle denetlenmektedir.
Bandrolleri peşin alan ve denetim sonucunda bandrolsüz cihaz tespit ide Yapılmayan mükellefler için anılan beyanname sadece bildirim yerine geçmektedir. Özetle söylemek gerekirse peşin alan mükellefler maliyeye verilen vergi beyannamelerindeki gibi damga vergisi vb. bir vergi ödememekteler. Anılan beyannameler alış satış dengesinin doğruluğunu teyit eden belge konumunda kalmaktadır.
Sonuç olarak bandrol ücreti bildirim beyannameleri teminat karşılığı bandrol alan mükelleflerin ödeme ve bandrol stok durumlarının teminat mektubu ile karşılaştırılmasına yarayan en önemli belgedir.

8-Bandrol Ücreti Beyannamesi Vermemenin Cezası Varmıdır?

3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda ve Bandrol Yönetmeliğinde münhasıran vergi kanunlarındaki gibi beyanname vermemenin usulsüzlük cezası, özel usulsüzlük cezası veya diğer bir para cezası bulunmamaktadır.

Bununla birlikte Bandrol yönetmeliğinin 14. Maddesi gereği yönetmelikteki şartları yerine getirmeyen bandrol mükelleflerine bu şartları yerine getirinceye kadar bandrol verilmeyeceğine yönelik düzenleme ile bandrolsüz cihaz satanlara kesilecek ve eskiden satılan cihazın KDV dahil satış bedeli olarak kesilen sonra indirilen idari para cezası ile birlikte değerlendirildiğinde beyanname vermeye zorlama ve bandrol dengesini bu suretle gözetme ve denetleme yoluna gidilmek istenilmiştir.

Öte yandan 2014 yılında 6552 sayılı kanunun 105. Maddesiyle 3093 sayılı kanunun 5. Maddesine eklenen (f) bendi ile TRT tarafından istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen şirketlere 5.000 TL idari para cezası kesileceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

“Kurum, bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak firmalar ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilir, ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir, bu yükümlülüklere uymayanlar ile istenilen bilgileri vermeyenler hakkında Genel Müdürlük tarafından 5.000 Türk lirasına kadar idari para cezası verilir.”

9- Bandrolsüz Cihaz Satanlara Uygulanacak Cezalar nelerdir?

3093 sayılı Kanun’un Ceza hükmü başlıklı 6. maddesinde ; Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arz edilen her cihazlar için kesilecek olan cezaya ilişkin hükümler bulunmaktadır.

Bu madde metni üzerinde 2008, 2009 ve son olarak 2017 yılında değişiklik yapılmıştır.

Madde metninin en son hali aynen aşağıdaki gibidir.

Ceza hükmü:

Madde 6 – (Değişik: 23/1/2008-5728/439 md.)

Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında idarî para cezası verilir. (Mülga ikinci cümle: 18/6/2017-7033/28 md.) (…) (Ek cümleler: 16/6/2009-5904/37 md.) Tahakkuku müteakip tebliğ edilen para cezalarını ödemeyenler hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.

10-Bandrol Denetimleri ve İnceleme Yapma Yetkisi Kimlerdedir?

3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunun 10. maddesi gereği TRT Kurumundan Bandrol almak zorunda olan mükelleflerin ve nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı üzerinden TRT’ye pay yatırmakta olan mükelleflerin denetimlerinin Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun talebi üzerine 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 135 inci maddesinde belirtilen incelemeye yetkililer tarafından yapılır ve sonuçları Kuruma bildirileceğine dair düzenleme bulunmaktadır.

Bununla birlikte Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme Elemanlarının asli işlerinin vergi incelemesi olmasından hareketle gönderilen inceleme taleplerinde ciddi gecikmeler olmakta ve bazı inceleme sonuçları zamanaşımı sürelerinin bitmesine çok yakın sürelerde geldiği için tebligatlarda ciddi sorunlar yaşanmasına neden olunmaktaydı.

Bu zorunluluktan hareketle TRT Kurumu gelir denetimi yapmak üzere Mali Denetçilik ünvanlı yeni bir birim oluşturmuş ve buraya Maliye Bakanlığı Vergi İnceleme elemanlarından naklen Mali Denetçi almıştır.

Bu birimin oluşturulmasının dayanağı da bizatihi 10. Maddenin kendisi olduğu gibi 2014 yılında 3093 sayılı kanuna eklenen 3. Maddenin (f) bendidir.

TRT bu madde düzenlemesi ile bandrole tabi mükellefler ve enerji payı ödemekle ilgili mükelleflerden ödemelerin doğruluğunu tevsik edebilmek amacıyla bilgi ve belge isteme yetkisi almış ve bu zorunluluğa uymayan mükelleflere de 5.000 TL idari para cezası kesileceğine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Kurumun teşkilat yapısında bu yetkileri halen Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığı kullanmaktadır.

Adı geçen Başkanlık ilgili müdürlükler ve Başkana bağlı olarak çalışmakta olan Mali Denetçiler kanalıyla bu denetim yetkisini kullanmaktadır.

Nitekim bandrol yönetmeliğinin “Bandrol Denetimi” başlıklı 13. Madde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

MADDE 13. – 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu’nun 6’ıncı maddesinde yer alan hükümlerin yerine getirilmesi ve denetlenmesi Muhasebe ve Finansman Dairesi Başkanlığınca sağlanır.

Yönetmeliğin 14. Maddesinde ise “Yukarıdaki şartları kısmen veya tamamen yerine getirmeyen gerçek ve hükmî şahıslara eksikliklerini tamamlamadıkları sürece bandrol verilmez.” Hükmü ile başkanlığa idari para cezasının yanında ikinci bir müeyyide uygulama yetkisi verildiği görülmektedir.

Hakkında admin

Check Also

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK / Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü-02.11.2023

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü (02.11.2023) KOOPERATİF; “ortak ekonomik, …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

×