Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
HİLE NEDİR?
Hile, iş ve diğer ticari faaliyetler de dahil olmak üzere tüm hayatımızı kapsayan çok genel bir kavramdır.
Türk Dil Kurumu sözlüğünde hile; birini aldatmak, yanıltmak için yapılan düzen, dolap ve oyun ya da çıkar sağlamak için bir şeye değersiz bir şey katma şeklinde tanımlanmıştır.
Hile, herhangi bir çıkar veya avantaj elde etmek için gerçekleştirilen, adil veya dürüstçe olmayan davranıştır.
Hile, insanlığın var olduğu ilk günden bugüne süregelmiş olan ve her daim işletmelerin ciddi tutarlarda zarar görmesine ve hatta iflas etmelerine neden olan ahlak dışı eylemlerdir.
Hilenin farklı pek çok tanımını yapmak mümkün olsa da kelime anlamı olarak hile çeşitli anlamlar içerir ve kapsamı oldukça geniştir.
Bir kişinin insani becerileri ile başka biri/birileri üzerinden yarar sağlamaya yönelik yaptığı her türlü ahlaki olmayan davranışlar bu kapsamda görülebilir.
Hile içeriğinde dalavere, üçkâğıtçılık, dürüst olmama, kurnazlık ve açıkgözlülük gibi yollarla birini aldatmak yatar.
Ayrıca hile; rüşvet, haraç alma, hırsızlık, zimmet, varlıkları kötüye kullanma, komplo, önemli gerçekleri gizleme, bozulma ve yozlaşma gibi anlamlara da gelmektedir
Hile kelimesi “bir kişiyi kandırmak veya aldatmak için gerçekleştirilen kasıtlı davranış” için kullanılan genel bir ifadedir. Bu nedenle hilenin tek ve kapsayıcı bir tanımını yapmak oldukça güçtür. Bu kasti yanlış davranış, çeşitli şekillerde tanımlanabilir.
Hile; sahtekârlık, yolsuzluk, usulsüzlük gibi düzensizlikler, kasıtlı olarak yapılan yanlışlıklardır. Hile; işletme personeli, yönetimden sorumlu kişiler ya da üçüncü kişilerin bilinçli olarak menfaat sağlamak amacıyla aldatma içeren davranışlarda bulunmasıdır.
İşletmelerde haksız kazanç sağlamayı amaçlayan hileli hareket biçimleri yaygın bir çeşitlilik içermektedir. Bir kişinin başka bir kişi üzerinden yarar sağlayacağı her türlü düzenleme hile kapsamına girer.
Bunların bir kısmını, varlıkların haksız olarak edinimi, rüşvet alma, sahte belge ve raporlar düzenleme, zimmete para geçirme, hırsızlık, giderleri ve maliyeti şişirme, işletme varlıklarının haksız kullanımı oluşturmaktadır. Sağlanan bu haksız kazançlar, işletmenin parasını veya malını doğrudan elde etme şeklinde olabileceği gibi, ödüllendirme, ikramiye alma, güç sağlama gibi dolaylı yollarla da olabilmektedir.
240 numaralı Bağımsız Denetim Standardı’nda hile; “Yönetici, çalışan veya üçüncü kişilerin haksız veya yasa dışı avantaj sağlamak amacı ile kasıtlı olarak aldatıcı davranışlarda bulunması” olarak tanımlanmıştır.
Sertifikalı Hile Denetçileri Birliği’ne (ACFE) göre hile; bir kişinin işletmenin kaynak ve varlıklarını kasıtlı yanlış uygulama veya yanlış kullanım yolu ile kişisel menfaat sağlamak için mesleğini kullanmasıdır.
Sertifikalı Hile Denetçileri Birliği’ne (ACFE) göre hilenin dört unsuru vardır:
1-Hile, gizli olarak gerçekleştirilir,
2-Hile yapan kişi, işletmeye karsı olan görevlerini ihlal etmektedir,
3-Hile, direkt veya endirekt finansal fayda sağlamak amacı ile gerçekleştirilir,
4-Hile, işletmenin varlıklarını veya gelirini azaltıcı eylemler içerir.
İşletmelerin hazırladığı mali tablolarda yanlışların olması büyük bir olasılıktır. Bu yanlışlar, kasıtlı da yapılabilir, kasıtsız da yapılabilir.
Kasıtlı olarak yapılan yanlışlar hile olarak adlandırılır.
Kasıtsız olarak yapılan yanlışlar ise hata olarak adlandırılır.
Hata ve hileyi ayıran temel unsur, finansal tablolarda yanlış beyana sebep olan hareketin kasıtlı veya kasıtsız olarak yapılmış olmasıdır. Muhasebe hataları bilgisizlik ve dikkatsizlikten dolayı kasti olmayan nedenler ile meydana gelirken, hileler bilinçli olarak ve kasten gerçekleştirilmektedir. Muhasebe hataları, genellikle kayıtlarla sınırlı iken muhasebe hileleri hem kayıtlar hem de yapılan yanlış kayıtların gizlenmesi amacı ile belgeler üzerinde yapılmaktadır. Hatalarda herhangi bir kasıt ve gizleme amacı bulunmadığı için ortaya çıkartılması ve düzeltilmesi daha kolay iken hileleri ortaya çıkartmak ve ispat etmek hatalara göre çok daha zordur. Dürüst kişiler belgeleri değiştirme, kanıtları saklama veya zarar verme gibi davranışlarda bulunmazlar.
