DERNEKLERDE TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIR? (SORU-80)-Abdullah ÇAVUŞ

İlgili Yazılar

DERNEKLER VE KOLLUK KUVVETLERİ İLİŞKİSİ NASILDIR? (SORU 78)

6 saat ago

PRODES PROJELERİNDE KAMUSAL ORTAKLAR VE AYNİ KATKILARI NELERDİR?(SORU- 77)

1 gün ago

PRODES PROJELERİNDE GÖRÜNÜRLÜK KURALLARI NELERDİR? (SORU-76)

1 gün ago

DERNEKLERDE TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIR?

(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-80)

Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi

Tüzük, bir derneğin anayasa metni gibidir. Derneğin amacı, üye yapısı, organları, gelir-gider düzeni ve faaliyet çerçevesi gibi tüm işleyiş kuralları bu belgede belirtilir.

Tüzük, Dernekler Kanunu’na ve Türk Medeni Kanunu’na uygun olmalıdır.

Bir dernek kurarken atılacak en önemli adımlardan biri, doğru ve yasalara uygun bir tüzük hazırlamaktır.

Tüzük, derneğin amaçlarını, yapısını ve işleyişini belirleyen temel metindir.

I-DERNEK TÜZÜĞÜNDE OLMASI GEREKEN ZORUNLU UNSURLAR

Dernekler Mevzuatı gereğince derneğin tüzüğünde aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur

1. Derneğin adı ve merkezi. (Derneğinizin adı, daha önce kurulmuş olan bir derneğin adından farklı olmak zorundadır.)
2. Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için dernekçe sürdürülecek çalışma konuları ve çalışma biçimleri ile faaliyet alanı.
3. Derneğe üye olma ve üyelikten çıkmanın şart ve şekilleri.
4. Genel kurulun toplanma şekli ve zamanı.
5. Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri.
6. Yönetim ve denetim kurullarının görev ve yetkileri, ne suretle seçileceği, asıl ve yedek üye sayısı.
7. Derneğin şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceği.
8. Üyelerin ödeyecekleri giriş ve yıllık aidat miktarının belirlenme şekli.
9. Derneğin gelir kaynakları.

10. Derneğin iç denetim şekilleri.
11. Tüzüğün ne şekilde değiştirileceği.
12. Derneğin feshi halinde mal varlığının tasfiye şekli.
13. Dernek geçici yönetim kurulu üyelerinin adı, soyadı, görev ünvanı.
14. Dernek tüzüğünde kanunen belirtilmesi zorunlu hususlar dışında, Kanuna aykırı olmamak kaydıyla tüzükte yer alması istenilen diğer hükümler eklenebilir.

II- TÜZÜK HAZIRLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Tüzük hazırlarken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir.

1. Kanunlara uygunluk (5253 Sayılı Dernekler Kanunu ve Türk Medeni Kanunu)
2. Belirsiz, ucu açık ifadelerden kaçınma
3. Tüm üyelerin hak ve sorumluluklarının net tanımlanması
4. Gerekirse hukuk danışmanından destek alınması
5. DERBİS sistemine yüklenmeye uygun formatta yazılması (Word/PDF

Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü Web sayfasında derneklere yardımcı olmak amacıyla tüzük örnekleri bulunmaktadır.

Bunlar;

1-Şubesiz Dernek Tüzüğü

2-Şubeli Dernek Tüzüğü

3-Federasyon Tüzüğü

Dernek kuruluşlarında genellikle bu tüzük metinlerine bağlı kalınmaktadır.

Bununla birlikte bu metinler kimi zaman ihtiyacı karşılamamaktadır.

Özellikle derneklerin amaçları ve bu amaçlar için yapacağı faaliyetler konusu dernekten derneğe değişmektedir.

Matbu dernek tüzüğü içinde kuruluş sürecinde ilaveler yapmayan dernekler zaman içinde tüzükte değişiklik yapmak ihtiyacı duymaktadırlar.

Dernekler gerekli gördükleri zaman tüzük değişikliği yapabilirler. Tüzük değişikliğine sebep olarak yönetim kurulu sayısını değiştirmek veya derneğin ismini değiştirmek olabilir.

Derneğin üyeliğe giriş şartlarında değişiklik yapmak ya da derneğin fesih olması durumunda mal varlığının nereye devredileceğinin belirlenmesi/ değiştirilmesi için yine tüzük değişikliği yapmak gerekir.

İş bu yazımızda dernek tüzük değişikliği konusundaki mevzuat hükümlerine yer verilecektir.

III-TÜZÜK DEĞİŞİKLİK SÜRECİ

Dernekler tüzük değişikliği yapmak için tüzük değişikliği gündemi ile genel kurul yapmalıdır.

Bunun için öncelikle genel kuruldan en az 15 gün önce yönetim kurulu kararı alınır ve üyelere duyuru yapılır:

Dernekler olağan genel kurul yada olağan üstü genel kurul ile tüzük değişikliğine gidebilirler.

Ancak tüzük değişikliğinin bulunduğu toplantılarda toplantı yeter sayısı, üye tam sayınının üçte ikisi (2/3) , toplantı karar sayısı da toplantı yeter sayısının üçte ikisi (2/3) olmalıdır.

ilk toplantıda çoğunluk sağlanamaz ile ikinci toplantıda aranacak yeteri sayısı yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olmamalıdır.

Tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, 45 gün içinde ve bir yazı ekinde mülki idare amirliğine verilir.

IV- TÜZÜK DEĞİŞİLİĞİ KONUSUNDA MEVZUAT HÜKÜMLERİ NELERDİR?

Tüzük değişikliği konusunda mevzuat hükümleri ÖZETLE aşağıdaki gibidir

1. Dernek tüzüklerinde yapılan değişiklikler de tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen kırk beş gün içinde, mülki idare amirliğine bildirilir. (Dernekler Yönetmeliği 92. Md.)
2. Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, 45 gün içinde mülki idare amirliğine verilir. (Dernekler Yönetmeliği 17. Md.)
3. Tüzük Değişikliği için ilk oturumda (2/3) üçte iki çoğunlukla toplanılmış olması gerekmektedir. (4721 TMK 78. ve 81. Md.)
4. Toplantı çoğunluğun sağlanamaması halinde ertelenirse yönetim ve denetim kurulu asıl üyelerinin iki katının toplanması ile tüzük değişikliği yapılabilir. (4721 TMK 78. Md.)

 V- 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU

Toplantı yeri ve toplantı yeter sayısı

Madde 78- Genel kurul toplantıları, tüzükte aksine hüküm olmadıkça, dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır. Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hâllerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz. Genel kurul toplantısı, bir defadan fazla geri bırakılamaz.

Genel kurul kararları

Karar yeter sayısı

Madde 81- Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.

VI- DERNEKLER YÖNETMELİĞİ;

Genel kurul sonuç bildirimi

Madde 17 –

Olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen (Değişik ibare:RG-21/10/2021- 31635) kırk beş gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren ve Ek-3’te yer alan Genel Kurul Sonuç Bildirimi mülki idare amirliğine verilir. Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, bu fıkrada belirtilen süre içinde (Mülga ibare:RG-9/7/2020-31180) (…) mülki idare amirliğine verilir.

Değişikliklerin bildirilmesi

Madde 92 –

Dernekler, yerleşim yerlerinde meydana gelen değişiklikleri Yerleşim Yeri Değişiklik Bildirimini EK- 24; genel kurul toplantıları dışında dernek organlarında meydana gelen değişiklikleri Dernek Organlarındaki Değişiklik Bildirimini EK- 25 doldurmak suretiyle, değişikliği izleyen (Değişik ibare:RG-21/10/2021-31635) kırk beş gün içinde mülki idare amirliğine bildirmekle yükümlüdürler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011- 28100) (…) Dernek tüzüklerinde yapılan değişiklikler de tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen kırk beş gün içinde, genel kurul sonuç bildirimi ekinde mülki idare amirliğine bildirilir.