Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
DERNEKLERİN HARCAMALARI NELERDİR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-47)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Dernekler tüzüklerinde yazılı amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmek için bir takım harcamalar yapmak zorundadırlar.
Bu harcamaların detayları aşağıda verilecek olmakla birlikte, dernekler bu harcamalarını 213 sayılı Vergi Usul Kanununda sayılan yasal belgeler ile belgelendirmek zorundadırlar.
Dernek tarafından kullanılan alındı belgeleri, HARCAMA BELGELERİ ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak en az 5 yıl süreyle saklanır.
Dernek makbuzlarından herhangi bir cildinin kaybolması durumunda Sulh Hukuk Mahkemesine müracaat edilerek zayi belgesi alınması gerekmektedir.
I- DERNEK KARCAMLARI İÇİN ALINACAK YASAL BELGELER
Bu yasal belgeler; 213 sayılı Vergi Usul Kanununda sayılı belgeler olup bunlar aşağıdaki gibidir.
1- FATURA,
2- PERAKENDE SATIŞ FİŞİ,
3- SERBEST MESLEK MAKBUZU
4- MÜSTAHSİL MAKBUZU
5- ÜCRET BODROLARI
6- GİRİŞ VE YOLCU TAŞIMA BİLETLERİ
7- GİDER PUSULASI
Bunların dışında kalan dernek harcamaları için Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeleri için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası, bu kapsamda da bulunmayan ödemeleri için (Dernekler Yönetmeliği EK-13’te örneği buluna) “Gider Makbuzu ”veya “Banka Dekontu” gibi belgeler harcama belgesi olarak kullanılır.
1- FATURA
Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır. (VUK MAD.230)
Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur (VUK MAD.231)
1. Faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası;
2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
4. Malın veya işin nev’i, miktarı, fiyatı ve tutarı;
5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
1 Ocak 2025’ten itibaren yürürlüğe giren 577 sayılı tebliğe göre Vergi Usul Kanunu’nda yer alan had ve tutarların artırılmasına karar verildi. Tebliğ ile birlikte yayımlanan ekli listeye göre 2024 için 6.900 TL olan fatura kesme sınırı, 2025 için 9.900 TL oldu.
2- PERAKENDE SATIŞ FİŞİ (VUK MAD 233)
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.
1. Perakende satış fişleri;
2. Makineli kasaların kayıt ruloları;
3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri.
Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.
Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir.
3- SERBEST MESLEK MAKBUZU
Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir. (VUK MADDE 236)
Serbest meslek makbuzlarında aşağıdaki huşular yer almak zorundadır. (VUK MADDE 237)
1. Makbuzu verenin soyadı adı veya unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası;
2. Müşterinin soyadı, adı veya unvanı ve adresi;
3. Alınan paranın miktarı;
4. Paranın alındığı tarih;
Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanır.
Serbest meslek makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.
4-MÜSTAHSİL MAKBUZU (VUK MADDE 235)
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalıyarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi adına bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunur.[64]
Çiftçiden avans üzerine yapılan mubayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.
Müstahsil makbuzunun tüccar vaya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer.
Müstahsil makbuzunda en az aşağıda yazılı bilgiler bulunur:
1. Makbuzun tarihi;
2. Malı satın alan tüccar veya çiftçinin soyadı, adı, unvanı ve adresi;
3. Malı satan çiftçinin soyadı, adı ve ikametgahı adresi;
4. Satın alınan malın cinsi, miktarı ve bedeli.
Bu maddede yazılı makbuzlar hiçbir resim ve harca tabi değildir.
Müstahsil makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.
5- ÜCRET BORDROSU (VUK MADDE 238)
İşverenler her ay ödedikleri ücretler için (Ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf olan ücretlerle diğer ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz.
Ücret bordrolarına en az aşağıdaki malumat yazılır.
1. Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü (Ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir
2. Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası;
3. Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti);
4. Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre;
5. Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.
Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafından gösterilir. Bir aya ait bordro ertesi ayın yirminci gününe kadar hazırlanıp tarihlenerek, müessese sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır.
İş verenler ücret bordrolarını, yukarı ki esaslara uymak şartıyla diledikleri şekilde tanzim edebilirler.
6- GİRİŞ VE YOLCU BİLETİ:
YOLCU BİLETİ; Yetki belgesi sahibi ile yolcu arasında akdedilen, yolcunun taşınması yükümlülüğünü içeren ve bu Yönetmelikle belirlenen şekil ve şartları ihtiva eden ve yolcuya verilmesi zorunlu olan belgeyi ifade eder.
İLET;B bireyin tiyatro, etkinlik, konser, turnuva veya festival’a kabul edilme hakkı veren belge’dir. Uçak bileti, otobüs bileti veya tren bileti olarak toplu taşıma’da da uygulanır. Biletler kuruluşlar ve organizasyon şirketleri tarafından satışa sunulur. Genellikle kağıt, plastik veya karton kullanılır.
7- GİDER PUSULASI (VUK MADDE 234)
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçiler, bu Kanun kapsamındaki belgeleri düzenleme zorunluluğu bulunmayanlara yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar (gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerden satın aldıkları mallar hariç) için işi yapana veya malı satana imza ettirecekleri gider pusulası düzenlerler. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen gider pusulası, bu kişiler tarafından verilmiş fatura hükmündedir.
Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev’i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana tevdi olunur.
Gider pusulaları, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.
Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır.
İkinci fıkrada belirtilen bilgileri ihtiva etmeleri kaydıyla;
a) Malın veya hizmetin bedelinin, dördüncü fıkrada belirtilen süre dâhilinde satıcıya; 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka, 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları veya 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi halinde, bu kurumlarca düzenlenen belgeler,
b) 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında satın alınan malların gider pusulası düzenlemek zorunda olanlara iade edilmesinde, 6502 sayılı Kanun uyarınca iade edilecek tutarların, (a) bendinde yer alan kurumlar aracılığıyla iadesinde bu kurumlarca düzenlenen belgeler,
c) Bu Kanuna göre belge düzenleme zorunluluğu bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının, tabi oldukları ilgili mevzuat dâhilinde, yaptıkları işler veya sattıkları mallar için düzenledikleri belgeler,
Gider pusulası yerine geçer.
II-DERNEKLERİN HARCAMA TÜRLERİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER
Dernekler tüzüklerinde yazılı amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmek için bir takım harcamalar yapmak zorundadırlar.
Tespitlerimize göre bazı DERNEK giderleri aşağıdaki gibidir.
1. Kira,
2. Su, elektrik, ısıtma, aydınlatma,
3. Haberleşme vs. gibi tüm bina giderleri
4. Seyahat ve ikamet giderleri
5. Temsil ve ağırlama giderleri
6. Çalışanlar için ödenen ücret, ikramiye, tazminattlar
7. Bina aidatı,
8. Vergi Ödemeleri
9. SSK primi ödemeleri
10. Basın ve yayın giderleri
11. Defter, kırtasiye, makbuz, kimlik kartı vs. için yapılmış tüm alım giderleri
12. Bayrak, flama, rozet vs. propaganda malzeme giderleri
13. Demirbaş eşya ve malzeme alım bedelleri
14. Balo, eğlence, konser ve yemek giderleri
15. Taşıt aracı giderleri
16. DERNEK faaliyetleri kapsamında üçüncü kişilerden sözleşme karşılığı kiralanan her türlü taşıtların kira, akaryakıt, bakım, ses düzeni vb. giderler,
17. Temizlik ve güvenlik hizmetleri giderleri,
18. Parti görevlilerinin seyahat ve yolculuk giderleri,
19. Kurultay, kongre, yardımcı kurullar, danışma toplantıları vb. faaliyetlerin giderleri,
20. Telif ve tercüme giderleri,
21. Dava takip ve icra giderleri,
22. Avukatlık giderleri
23. Muhasebe ve Danışmanlık giderleri,
24. Mal ve hizmet alım sözleşmelerinden kaynaklanan ve mahkeme kararlarına istinaden ödenen giderler,
25. DERNEĞİN Kadın Kolları ve Gençlik Kollarının DERNEK amaçlarına ulaşması için yapacağı her türlü faaliyet giderleri ile dış temsilciliklerin giderleri,
26. Uluslararası kuruluş aidat giderleri,
27. Çalışanlara veya üyelere Ayni veya nakdi sağlık ve sosyal yardım giderleri,
28. Eğitim giderleri
29. Yemek, iftar yemeği, yemekli toplantı giderleri
30. DERNEĞİN amacına ulaşmak için yapacağı diğer her türlü giderler,
