Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
ÇOCUK DERNEKLERİNİN FAALİYET ALANLARI NELERDİR?
(100 SORUDA DERNEKLER KANUNU SORU-70)
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi-Bağımsız Denetçi
Çocuk hakları, kanunen veya ahlaki olarak dünya üzerindeki tüm çocukların doğuştan sahip olduğu; eğitim, sağlık, yaşama, barınma; fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma gibi haklarının hepsini birden tanımlamakta kullanılan evrensel kavramdır.
Çocuk hakları, tüm dünyada çocukların sahip olduğu hakları tanımlayan ve çocukların sahip olduğu hakların korunması olarak tanımlanabilir. Her çocuk, doğuştan bazı haklara sahiptir.
Eğitim, sağlık, yaşama, barınma, cinsel ya da psikolojik sömürüye karşı korunma gibi haklara sahip olan çocuklar, yetişkinler ya da diğer çocuklar karşısında savunmasızdır.
Bu nedenle çocuklara bazı hakların verilmesi ve bu hakların korunması, tüm çocuklar için çok önemlidir.
İnsan hakları kavramının içinde düşünülmesi gereken çocuk hakları, günümüzde gelişmiş ülkelerde iyi bir şekilde korunurken, gelişmemiş ülkelerde çocuklar sömürüye uğramaktadır.
Beslenme ve barınma gibi en temel ihtiyaçlardan dahi mahrum bırakılan çocuklar, eğitim hakkından da uzak kalmaktadır.
Çocuk ya da yetişkinlerin sahip olduğu her hak, kanunlar ile belirlenmiştir. Ancak gelişmemiş ülkelerde bu kanunlar yeterli seviyede olmadığı gibi, uygulama açısından da başarısızdır.
Günümüzde farklı ülkelerdeki milyonlarca çocuk; açlık gibi sorunlar ile mücadele etmek zorunda olduğu gibi, cinsel ya da psikolojik sömürüye uğramaktadır. Bunun yanı sıra, savaşlar nedeniyle her yıl yüz binlerce çocuk öldürülmektedir.
Çocuk haklarının ihlali, yalnızca gelişmemiş ülkelerde değil, gelişmekte olan ya da gelişmiş ülkelerde de görülebilmektedir. Çocuk istismarı ya da çocukların kötü şartlarda işçi olarak çalıştırılması, ne yazık ki dünyanın her yerinde rastlanabilen bir durumdur.
Bunun için ÇOCUK HAKLARI DERNEKLERİ,Çocuk Hakları Platformaları, UNICEF, Uluslar arası Af Örgütü gibi toplum kuruluşları çalışmalar yapmakta ve dünyanın her yerinde çocuk haklarını savunmaktadır.
I- ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ
Buradan hareketle Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde Çocuk Hakları ve Çocuk Hakları Sözleşmesinin kabul edilmiştir.
Sözleşmenin 1.maddesi gereğince 18 yaş altındaki herkes çocuktur.
Bütün çocuklar; kim olduğuna, nerede yaşadığına, hangi dili konuştuğuna, hangi dine mensup olduğuna, ne düşündüğüne, neye benzediğine, kız ya da erkek, engeli olan, olmayan, zengin, yoksul olmasına bakılmaksızın, ebeveynleri veya ailesi kim olursa olsun veya aileleri neye inanıyor ya da ne yapıyor olursa olsun. Hiçbir çocuğa, hiçbir nedenle haksız muamele yapılmamalıdır.
Çocuk Hakları ve Çocuk Hakları Sözleşmesinin 4 Temel İlkesi aşağıdaki gibidir.
– Ayrımcılık Yapmama
– Çocuğun Üstün Yararını Gözetme
– Çocuğun Varlığının ve Gelişiminin Sürdürülmesini Sağlama
– Katılım
1954 yılından bu yana her 20 Kasım, Dünya Çocuk Hakları Günü olarak kutlanıyor.
Bu gün aynı zamanda 1959’da yayımlanan Çocuk Hakları Bildirisi’nin ve 1989’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin de yıldönümünü temsil ediyor
II- DERNEKLER KANUNUNDA ÇOCUK DERNEKLERİ
Çocuk Dernekleri konusunda 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile Dernekler Yönetmeliğinde özel düzenlemeler yapılmıştır.
Buna göre çocuk derneklerine üye olabilecek veya üye olamayacak kişiler aşağıdaki gibidir.
1- Onbeş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.
2-Oniki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler ancak yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar.
3-Çocuk derneklerine onsekiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar.
4- Çocuk derneklerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar,
5-Çocuk derneklerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.
III- ÇOCUK DERNEKLERİ FAALİYET ALANLARI
Örnek dernek tüzüğünde belirlenmiş olan çalışma konularının yanında çocuk dernekleri için ilave olarak konulabilecek hükümler aşağıdaki gibidir.
1- Çocukların sosyal gelişimlerini izlemek, bu konuda araştırmalar yapmak, değerlendirmek, ortaya çıkabilecek sorunlara işaret ederek çözümler doğrultusunda etkin müdahale gerçekleştirilmesine olanak yaratmak,
2- Çocukların eğitim ve kültür-sanat seviyelerinin yükseltilmesi yönünde hizmetlere erişimleri için çalışmalar yürütmek,
3- Çocuklarla ilgili konu ve çalışmalarda temelde çocuğun ihtiyaç ve beklentileri ile yer aldığı çocuk merkezli bir bakış açısının oluşması ve gelişmesi doğrultusunda çalışmalar yapmak,
4- Desteğe ihtiyacı olan çocukların eğitim, sağlık, sportif ve kültürel etkinlikler ve sosyal faaliyetler kapsamında ihtiyaç duyacağı faaliyetlerine destek sağlamak, gerektiğinde bu amaçla belirtilen faaliyetler kapsamında ilgili resmi ve özel kurumlar nezdinde girişimlerde bulunmak.
5-Engelli, engeli olmayan, muhtaç öksüz, yetim olan çocuklar ve gençlerin sorunlarına kalıcı çözümler üretici her türlü faaliyeti yaparak toplumun dikkatini çekerek farkındalık yaratmak
6-Sosyal Sorumluluk Projesi Kapsamında, desteğe muhtaç aile ve çocuklara gerektiğinde malzeme, gıda, eğitim ve benzeri konularda ayni ve nakdi yardımda bulunmak.
7-Okumak isteyen ancak ailesini maddi yetersizliği nedeniyle okuyamayan ya da çalışmak zorunda kalan çocuklara tüm eğitim hayatları boyunca maddi manevi destek vermek.
8-Korunmaya muhtaç, yetim ve risk altındaki çocuklar için devletin resmi gözetiminde koruyucu aile bulunmasına yardımcı olmak. Bu çocukları topluma kazandırmak için gerektiğinde ve yasal koşullar çerçevesinde çocuk evi, gençlik merkezi, kreş, yuva, bakım evi, meslek edindirme yerleri ve benzeri kurumlar açmak, işletmek.
9-Çocukların, ailelerinin ve diğer bakım verenlerin ruh sağlığına ilişkin soruları, sorunları, bilgileri ve kuramları paylaşıp tartışarak elde edilen sonuçları ilgili özel ve resmi kurum ve kuruluşlarla paylaşmak.
10-Çocuğun ilişkide olduğu kurumlarla (aile, okul, kreş vb) işbirliği içinde çalışmalar yapmak. Çocuğun gelişimsel ve ruhsal bozukluklarının erken tanısı ve tedavisi için anne baba, diğer bakım verenler, öğretmenlerle diyalog halinde ortaklaşa çalışmak.
11-Cezaevindeki çocuk yaştaki mahkumlar ile cezaevinde anne yanında yaşayan cocuklar’a ilişkin çalışmalar yapmak, resmi kurumlarla ve uzmanlarla işbirliği yaparak bu çocuklara psiko-sosyal yönden destek vermek, maddi manevi yardımlarda bulunak.
12-Zihinsel özürlü çocuklara ve özel eğitim ve rehebilitasyon desteğine ihtiyaç duyan çocuklara her türlü desteği vermek, bu konuda çalışan kişi ve kurumlarla işbirliği yaparak toplumda farkındalık yaratmak.
13-Çocuk istismarına karşı aileleri ve toplumu bilinçlendirici her türlü çalışmayı yapmak, konu ile ilgili resmi/özel kişi ve kurumlarla işbirliğinde bulunmak.
14-Kronik bir hastalıkla mücadele eden çocukların kendi dünyalarında yaşattıkları hayallerini ve dileklerinin gerçekleştirilmesine yönelik her türlü çalışmayı yapmak.
15-Okul çağını geçmiş çocukları meslek atölyelerine yönlendirerek bu çocukların sokak ve madde ile tanışmaması için önleyici çalışmalar yapmak.
16-Koruyucu aile ve evlat edinme hizmetlerini yürüten ilgili Bakanlıkla ve diğer Sosyal Hizmetler (Kamu) örgütleriyle yakın işbirliği yaparak hizmetin daha sağlıklı yürütülmesine yardımcı ve aracı olmak.
17-Desteğe ihtiyacı olan çocuklar ile ailelerine psikolojik ve psikiyatrik destek ve sağlık hizmetleri vererek sorunlarına maddi ve manevi destek vermek, Koruyucu ailede olan çocuklar için eğitim öğretim çalışmalarına destek olmak amacıyla her kademedeki okullarda öğrenim gören çocuklara karşılıksız burs vermek,
18-Gerek koruyucu ailelere /evlat edinen ailelere, gerekse çocukların biyolojik ailelerine danışmanlık yapmak.
19-Olumsuz koşullar nedeniyle sokakta çalıştırılan, eğitime ara vermiş ya da kısmı olarak devam eden çocuklara ve ailelerine ulaşarak koşullarını iyileştirici çalışmalar yaparak, sağlık, gıda, eğitim gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak.
20-Öz ailesi olmayan, ya da herhangi bir nedenle ailesi yanına dönemeyen çocukların koruyucu aile bakımından ya da evlat edime sisteminden yararlanmasını sağlayıcı çalışmalar yapmak. Koruyucu aileyi ve evlat edinme ailesini bilgilendirmek, onlara rehberlik etmek,
21-Yasal koşulları yerine getirerek her kademede okul yapmak, sevgi evleri açmak, bu okul ve evlerin gereksinim duyduğu malzeme ve eşyalarını almak.
22-Parçalanmış ailelerin ve devlet himayesi sona ermiş sokaklarda yaşayan, kötü koşullarda çalıştırılan evinden kaçmış madde bağımlısı olan çocuk ve gençleri bu olumsuz davranış ve alışkanlıklardan arındırıp topluma ve ailelerine kazandırma konusunda her türlü çalışmayı yapmak.
23-Üyeler ve çocuklar arasındaki sosyal ilişkilerin geliştirilmesi/güçlendirilmesi için yemekli toplantılar, konser, kermes, balo, piyango, tiyatro, sergi, spor, gezi ve eğlenceli etkinlikler düzenlemek.
KAYNAK
1-Dernekler Kanunu
2-Dernekler Yönetmeliği
3-Çocuk Hakları Sözleşmesi
4-UNİSEF web Sayfası
