Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
VAKIFLARIN TUTACAĞI DEFTERLER
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi
Vakıfların tutacağı defterler ile ilgili birincil mevzuat düzenlemesi vakıflar kanunu ve bu kanunun uygulaması ile ilgili olarak çıkarılan vakıflar yönetmeliği ile yapılmıştır.
Bunun dışında 213 sayılı vergi usul kanununda vergi mükelleflerinin tutacağı defterlere ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Bu düzenlemeler vakıfların kuracağı iktisadi işletmeler ile sermaye şirketlerinin tutacağı defterler ile ilgili hususlar açısından önemlidir.
Konuya ilişkin mevzuat hükümleri ve değerlendirmelerimiz aşağıdaki gibidir
1-VAKIFLAR KANUNU
5737 sayılı vakıflar kanunun 37. Maddesi aynen aşağıdaki gibidir.
Vakıf muhasebesi
MADDE 31 – Vakıflar, muhasebe kayıtlarını Genel Müdürlükçe belirlenecek usûl ve esaslar dahilinde tutmak zorundadırlar. Tutulacak defter ve kayıtlar ile ilgili usûl ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Mazbut vakıfların her birinin gelir ve giderleri ayrı ayrı takip edilir.
Vakıflar, varlıklarını, ekonomik kural ve riskleri gözetmek suretiyle değerlendirirler.
2-VAKIFLAR YÖNETMELİĞİ
27.09.2008 tarih ve 27010 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Vakıflar Yönetmeliğinin Vakıfların Muhasebesi başlıklı Altıncı bölümde konuya açıklık getirilmektedir
Vakıfların muhasebesi
MADDE 50 – (1) Yeni vakıflar ile mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları, muhasebe kayıtlarını Genel Müdürlüğün resmi internet sitesinde yayımlanacak Vakıflar Tek Düzen Hesap Planına uygun olarak tutarlar, bilânço ve gelir tablolarını da bu plan ekindeki örnek tablolara göre düzenlerler.
(2) Yıllık brüt geliri 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan ve her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarının üzerinde bulunan vakıflar ile vergi muafiyeti, işletmesi, iştiraki, şube ve temsilciliği olan vakıfların bilanço esasına göre defter tutmaları zorunludur.
(3) Bilanço esasına göre defter tutmayı gerektirmeyen vakıflar, işletme esasına göre defter tutabilirler.
(4) Vakıflar muhasebe kayıtlarını ve belgelerinin tevsikini 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen hükümlere uygun olarak yaparlar.
(5) Mülhak vakıflar, ayrıca Ek-8’deki yıllık hesap cetvellerini düzenleyerek her takvim yılının ilk altı ayı içerisinde bölge müdürlüğüne vermek zorundadırlar. Mülhak vakıf yöneticisinin ibraz ettiği belgeler ve vakfiyede belirtilen hayır şartları esas alınarak, kesin hesap bölge müdürlüğünce kontrol edildikten sonra onaylanmak üzere Genel Müdürlüğe gönderilir
Tutulacak defterler
MADDE 51 – (1) Vakıflar;
a) İşletme hesabı esasında; karar defteri, işletme hesabı defteri ile bağış makbuzu kayıt defterini,
b) Bilanço esasında ise; karar defteri, yevmiye defteri, büyük defter, envanter defteri ile bağış makbuzu kayıt defterini, tutmak zorundadırlar.
3-VERGİ USUL KANUNU
Vergi Usul kanununda defter tutma açısından tüccarlar 1. Sınıf tüccarlar ve 2.ci sınıf tüccarlar olarak ikiye ayrılmışlardır.
1.sınıf tüccarlar Bilanço Esasında Defter tutmak zorundadırlar
2.Sınıf Tüccarlar ise İletme Hesabı Esasında Defter tutmak zorundadırlar.
Konuya ilişkin maddeler aynen aşağıdaki gibidir.
Defter Tutma Bakımından Tüccarlar;
Tüccar sınıfları:
Madde 176 – Tüccarlar, defter tutma bakımından iki sınıfa ayrılır:
I inci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre;
II nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre; defter tutarlar.
VUK 177 madde de ise Defter Tutma Hadleri belirlenmiş olup her yıl yeniden değerleme oranında bu hadler artmaktadır.
4-SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
1- Vakıf Tüzel Kişiliği kural olarak işletme hesabı esasında defter tutmak durumundadır.(Yönetmelik 50/3)
2-Bununla birlikte VUK 177/2. madde deki defter tutma hadlerini aşan Vakıflar Bilanço Usulünde defter tutmak zorundadırlar.
3- Vakıf İktisadi İşletmeleri Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca Kurumlar vergisi Mükellefi olmak zorunda olup BİLANÇO ESASINDA defter tutmak zorundadırlar.(VUK 177/5)
4-Şube veya temsilciliği olan vakıflar yönetmelik hükümleri gereği her halükarda bilanço usulünde defter tutmak zorundadırlar.(Yönetmelik 50/2.mad)
5-Bakanlar Kurulundan Vakıf Muafiyet belgesi almış olan vakıflarda yönetmelik hükümleri gereği her halükarda bilanço usulünde defter tutmak zorundadırlar (Yönetmelik 50/2)
7- İşletme hesabı esasında tutulacak defterler aşağıdaki gibidir.
a- Karar defteri,
b- İşletme hesabı defteri
c- Bağış makbuzu kayıt defteri,
8-Bilanço esasında tutulacak defterler aşağıdaki gibidir
a- Karar defteri,
b-Yevmiye defteri,
c-Büyük defter,
d-Envanter defteri
d-Bağış makbuzu kayıt defteri
