Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
VAKIFLARDA BAĞIMSIZ DENETİM
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi
Zorunlu Bağımsız denetimin kapsamı Türk Ticaret Kanununun 397 Maddesinde belirtilmiştir.
TTK 397.madde de denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir denilmektedir.
TTK 397. Madde hükmünden görüleceği üzere zorunlu bağımsız denetime tabi olacak kurumlar arasında VAKIF kelimesi geçmemektedir.
Bu madde kapsamında Denetime Tabi olacak şirketlerin de Cumhurbaşkanlığınca belirleneceği ifade edilmiştir. (Madde 397/4)
Bakanlar Kurulu bu yetkisini değişik tarihlerde kullanmıştır.
Keza son olarak Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte zorunlu bağımsız denetim kriterleri belirleme yetkisi Cumhurbaşkanlığınca kullanılmıştır.
Bu karalara göre; Vakıflar Tüzel kişilik olarak bağımsız denetim kapmasında bulunmamaktadır.
Keza vakıf iktisadi işletmeleri de karar kapsamına alınmamıştır. Bakanlar Kurulunun 26.03.2018 tarih ve 2018/11597 sayılık kararı ile Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Vakıf İktisadi İşletmeleri bağımsız denetim kapsamına alınmamıştır.
Daha önce de bahsedildiği gibi iktisadi işletmelerin vakıftan ayrı bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır.
Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun internet sitesinde konu hakkında sorulan bir soruya verdiği cevapta; “Bağımsız denetime tabi olma kriterlerini karşılaması nedeniyle yalnızca ilgili sermaye şirketi iştiraklerinizin bağımsız denetim yaptırması gerekli olup, vakıflar Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında değildir. İlgili mevzuatınız bağımsız denetim öngörebilir.” denilmektedir.
Bununla birlikte VAKIFLAR tarafından kurulmuş olan sermaye şirketlerinden Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş olan eşik değerleri aşanlar zorunlu bağımsız denetime tabi bulunmaktadır.
Bakanlar Kurulunun 26.03.2018 tarih ve 2018/11597 sayılı kararı ile Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karara ekli II sayılı listede Vakıf İştirakleri ile ilgili eşik değerler yayımlanmıştır.
Buna göre aşağıdaki eşik değerleri aşan vakıf iştirakleri ZORUNLU BAĞIMSIZ DENETİME TABİDİR.
Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler için eşik değerler:
i) Aktif toplamı 30 milyon Türk lirası.
ii) Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk lirası.
iii) Çalışan sayısı 125 kişi.
Daha sonra yukardaki karar Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi sonrasında 30.12.2022 tarih ve 6434 sayıl Cumhurbaşkanlığı kararı ile değiştirilmiş olup yeni eşik değerler aşağıdaki gibidir.
Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler için eşik değerler:
i) Aktif toplamı 60 milyon Türk lirası.
ii) Yıllık net satış hasılatı 80 milyon Türk lirası.
iii) Çalışan sayısı 100 kişi.
Öte yandan; Vakıflar 2008 yılına dek Vakıflar Genel Müdürlüğünün yanı sıra duruma göre SMMM, YMM ve bağımsız denetim kuruluşlarının denetimine tabi idi.
2008 yılından itibaren 5737 sayılı Vakıflar Kanununun yürürlüğe girmesiyle zorunlu iç denetim uygulamasına geçilerek, iç denetimin varsa vakfın denetim organına aksi halde bağımsız denetim kuruluşuna yaptırılması zorunluluğu getirilmiştir.(Vakıflar Kanunu madde 43)
Keza vakıflar kanunun iç denetimle ilgili düzenlemelerin yapıldığı bölümdeki 45.ci maddesi de Bağımsız denetim Kuruluşundan Hizmet Alınması başlıklı olup; “Denetimi yapacak bağımsız denetim kuruluşu denetlenen vakfın yetkili karar organlarınca seçilir” hükmü bulunmaktadır
