Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
ÜLKEMİZDE TRT DIŞINDA BANDROL UYGULAMASI YAPAN KURUM VARMIDIR?
Abdullah ÇAVUŞ/TRT Strateji Uzmanı
Bandrol kelimesi Fransızca “bandrole” kelimesinden gelmektedir. Türkçe dil bilgisinde de bandrol “denetim pulu” olarak tanımlanmıştır.
Bandrol Türkçe’mizde, Devletçe alınan vergilerin alındığını gösteren etiket anlamında kullanılmaktadır
Ülkemizde bandrol uygulaması denilince akla ilk gelen bazı kurumlar aşağıdaki gibidir.
I- TRT TARAFINDAN YAPILAN BANDROL UYGULAMASI:
3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunda sayılan cihazların satışından önce imalatçıları veya ithalatçıları anılan kanunda gösterilen matrah ve nispetler dahilinde hesapladıkları bandrol ücretini TRT’ye yatırmak ve bunun karşılığında tevsik edici belge olarak TRT tarafından bastırılan bandrollerden almak zorundadır.
Bu bandroller matrah ve nispetleri farklı olan cihazlar için farklı şekil ve renklerde bastırılmaktadır.
Keza bu bandrollerin sahtesinin yapılmasının önlenmesi amacıyla çeşitli güvenlik önlemleri bulunmaktadır.
Keza aynı ürünler için yıl bazında farklı renk veya şekillerde bandrol uygulaması yapılmaktadır.
TRT tarafından son yıllarda yapılan düzenlemeler ile kısmen de olsa elektronik bandrol uygulamasına da geçilmiş bulunmaktadır.
Keza bu bandroller kanunda sayılan cihazların satışından önce peşin olarak alınabileceği gibi ilgili yönetmelikte belirtilen esas ve usuller dahilinde TEMİNAT karşılığında da alınabilmektedir.
Bandrollerin zamanında alınıp alınmadığı ve sahte olup olmadığı konularında TRT bünyesinde oluşturulan Mali Denetçilik Birimince zaman zaman piyasa kontrolleri yapılmaktadır.
3093 Sayılı TRT Gelirleri kanunun 4/a maddesinde bandrole tabi cihazlar altı bent halinde sayılmıştır.
Buna göre bandrole tabi cihazlar ve bandrol ücreti oranları aşağıdaki gibidir.
- Renkli televizyon için % 8,
- Siyah – beyaz televizyon için % 8,
- Radyo, portatif radyo-teyp, radyo-pikap % 8,
- Video için % 12,
- Birleşik cihazlar için:
- Video – televizyon-radyo /Video – televizyon / Radyo – televizyon % 12,
- Müzik seti ve benzerler % 10
- Cep telefonları için % 6,
- Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar için % 2,
- Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi hâlinde, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden;
- Kara taşıtları için % 0,4,
- Diğer taşıtlar için % 0,01,
- Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dâhil) için %10,
- Yukarıda sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar %10
II- MÜZİK, KİTAP VB TELİF HAKKI BULUNAN ESERLER İÇİN KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞINCA, BANDROL UYGULAMASI YAPILMAKTADIR.
Buna göre;
Bandrol; fikir ve sanat eserlerinin izinsiz çoğaltılmalarının ve taklit edilmelerinin önlenmesi amacıyla; fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınların üzerine yapıştırılan, sökülmesi halinde parçalanan ve yapıştırıldığı malzemenin özelliğini kaybettiren nitelikte güvenlik şeridi içeren holografik özellikli bir güvenlik etiketini veya dijital olarak üretilen güvenlik etiketini ifade etmektedir.
Sinema ve müzik eserleri, bilgisayar oyunları ile süreli olmayan yayınlar (KİTAPLAR) için bandrol uygulaması zorunludur.
Süreli olmayan yayınlar ile kayıt ve tescili yapılan sinema ve müzik eseri nüshalarına, çoğaltmayı takiben sevkiyattan önce bandrol yapıştırılması zorunludur.
Bandrol zorunluluğu kapsamındaki eser türlerinden birini veya birkaçını içermekle birlikte esas olarak fikir ve sanat eseri taşımaya tahsis edilmemiş olan ve taşıyıcı materyal özelliği göstermeyen cihazlara bandrol verilmez.
III- ALKOL VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ İÇİN GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞINCA BANDROL UYGULAMASI YAPILMAKTADIR
Buna göre;
Seri üretim yapan tütün mamulleri üretim tesisleri ile seri üretim yapan alkollü içki üretim tesislerinde üretilen ürünlere bandrol yapıştırılması, bandrolün ürün üzerinde varlığının ve güvenlik unsurlarının kontrol edilmesi, bandrolün aktive edilmesi ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığınca VUK mükerrer 257. Madde de verilen yetkiden hareketle ikincil mevzuat düzenlemeleri yapılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin 6 numaralı bendinde yer alan hüküm ile Maliye Bakanlığı; vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve sistemler vasıtasıyla bandrol, pul, barkod, halogram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye, uygulamaya ait usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.
Bu maddenin vermiş olduğu yetkiye istinaden, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığınca yetki belgesi verilen firma tarafından tütün mamulleri ve alkollü içkilerde ürün izleme sistemi kurulması ve bu sistem kapsamında;
-Seri üretim yapan tütün mamulleri üretim tesisleri ile seri üretim yapan alkollü içki üretim tesislerinde üretilen ürünlere (bira hariç) bandrol yapıştırılması, bandrolün ürün üzerinde varlığının ve güvenlik unsurlarının kontrol edilmesi, bandrolün aktive edilmesi,
– Bira üretim tesislerinde üretilen ürünlere kod uygulanması,
-Seri üretim yapmayan tesislerde üretilen ürünlere, beyan edilen ürün tipine göre aktif hale getirilmiş bandrollerin kullanılması,
-İthal edilen tütün mamullerine ve alkollü içkilere Gelir İdaresi Başkanlığınca belirlenen yerlerde kurulacak tesislerde bandrol kullanılması veya kod uygulanması,
-Bu işlemlere ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığına veri aktarılması ve kurulan sistemin işletilmesi
Zorunluluğu getirilmiştir.
Gelir idaresi Bandrol Uygulama Sistemi Tebliğine göre;
Bandrol:
Tütün mamulleri ve alkollü içkilerin üzerine yapıştırılacak olan, Gelir İdaresi Başkanlığı ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunun (TAPDK) logolarını içeren, taklit edilemez nitelikteki açık güvenlik unsurları tüketiciler tarafından, gizli güvenlik unsurları özel olarak üretilmiş taşınabilir cihazlarla kamu denetçileri tarafından tespit edilebilir özelliklere sahip olan kıymetli damga niteliğindeki kağıttır.
IV- BU ÜÇ KURUMUN DIŞINDA KALAN BANDROL UYGULAMALARI
Bunların dışında bankalar çeklerin ve bazı kıymetli evraklarının doğruluğunu teyit etmek amacıyla bandrol uygulaması yapmaktadırlar.
Öte yandan bankamatik kartları, kredi kartları, müze ve ören yerleri girişleri gibi kartla giriş yapılan birçok yer içinde bu kartların doğrulukları güvenlik önlemleri artırılmış olan bandroller kullanılmak suretiyle yapılmaktadır.
