Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
PARTİLERİN MALİ DENETİMLERİ SONUCU ANAYASA MAHKEMESİNCE VERİLEN KARAR ÇEŞİTLERİ
Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi
Siyasi partiler kanunun 74. maddesine göre Anayasa Mahkemesi Siyasi partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesince yapılır.
1982 Anayasasının 69. maddesinde “Siyasî partilerin gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması gereklidir. Bu kuralın uygulanması kanunla düzenlenir. Anayasa Mahkemesince siyasî partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespiti, bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık halinde uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini yerine getirirken Sayıştay’dan yardım sağlar. Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği kararlar kesindir.” hükmü yer almaktadır.
Anayasa Mahkemesi, siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuna uygunluğunu denetlemektedir.
Siyasi partiler demokrasinin vazgeçilmez unsurlarındandır. Siyasi partiler açısından mali saydamlık ve hesap verilebilirlik hem anayasal hem de toplumsal konumları gereği hayati önem taşımaktadır.
Demokrasilerdeki şeffaflık ilkesi, yalnızca pozitif hukuk kurallarına riayet edilmesini değil onunla beraber kamuoyuna açıklamayı, kamuoyunun bilgilendirilmesini de ifade eder.
Siyasi partilerdeki şeffaflık gelir ve giderlerinin düzenli ve sıkı bir denetimi ile mümkündür. Mali denetim olarak adlandırılan bu denetim, siyasi partilerin gelir ve giderlerinin mevzuata uygunluğunu sağlamanın yanında onların demokratik sistemi için “zararlı” olmalarını ya da demokratik sistem için yararsız olmalarını da engelleyebilecektir.
Siyasi partilerin mali denetimi, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde gösterilen usul ve esaslara göre yapılmaktadır. 2820 sayılı Kanunun 74’üncü maddesinde siyasi partilerin mali denetimine ilişkin temel ilkelere yer verilmiştir
1-Anayasa Mahkemesi, siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin Kanuna uygunluğunu denetler.
2- Yapılacak kanuna uygunluk denetimi siyasi partilerin amaçlarına ulaşmak için yapılmasında fayda görülen faaliyetleri daraltacak veya bu faaliyetlerin yerindeliğini içerecek şekilde yapılamaz.
3- Denetimde harcamaların gerçek mahiyeti esas alınır.
4-Şekle ve usule ilişkin eksiklikler harcamaların kabul edilmemesini gerektirmez.
Bu makalemizde Siyasi partilerin mali denetimleri sonucunda Anayasa mahkemesi tarafından verilen karar çeşitlerini inceleyeceğiz.
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanuna göre Anayasa Mahkemesince Mali Denetimlerle ilgili 3 tür karar verilmektedir.
Bunlar;
1- Gelir Ve Giderlerin Doğruluğuna Ve Kanuna Uygunluğuna Karar Verilmesi
2- Gelir Ve Giderlere Hazinece El Koyma Ve Hazineye İrat Kaydedilmesi
3- Parti Yetkilileri Hakkında Suç Duyurusunda Bulunma
Bu kararların dışında Anayasa Mahkemesi Tarafından Siyasi Partilerin Mali Denetimi Sonucunda İçtihadi Olarak Oluşturulan Yeni Bir Karar Türü ortaya çıkmıştır; ”KABUL EDİLMESİNİN MÜMKÜN OLMAMASI”
Sonraki makalelerimizde; parti denetimleri sonucu Anayasa Mahkemesince verilen kararları mahkemenin web sitesinden tarayarak özet bilgiler sunmaya çalışacağız.
