Anasayfa / KOOPERATİFÇİLİK / ORTAKLIKTAN ÇIKMAK İSTEYENLER HAKKINDA NASIL İŞLEM YAPILIR?

ORTAKLIKTAN ÇIKMAK İSTEYENLER HAKKINDA NASIL İŞLEM YAPILIR?

Kooperatifçilikteki açık kapı ilkesinin bir gereği olarak, her ortağın kooperatiften çıkma hakkı vardır. Ortaklıktan çıkmak isteyenler bu taleplerini belirten bir yazı ile yönetim kuruluna başvuruda bulunurlar ve yönetim kurulunca bu hususta karar alınarak ortağa bildirilir. Ortaklıktan çıkma hakkının kullanılması, ana sözleşmeyle en çok 5 yıl için sınırlandırılabilir. Ortağa tanınmış olan bu hak, yönetim kurulu veya genel kurul kararıyla ya da ana sözleşmeye konulacak bir hükümle ortadan kaldırılamaz.

Çıkış, ancak bir hesap yılı sonu için ve en az 6 ay önceden (1 Ocak -31 Aralık dönemini kullanan kooperatiflerde haziran ayı sonuna kadar) haber verilerek yapılır. Ancak, ana sözleşmede öngörülmüş ise, daha kısa bir sürede ve hesap senesi içinde çıkışa müsaade edilebilir. Yönetim kurulu, ana sözleşmeye uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, bir ortağın kooperatiften istifasını kabulden kaçınacak olursa, ortak çıkma dileğini noter aracılığı ile kooperatife bildirir. Bildirim tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.

Ortağa çıkma hakkı tanınırken, bir diğer taraftan da kooperatifin menfaati de düşünülerek, çıkma sonucunda kooperatifin mevcudiyeti, mali durumu tehlikeye düşecekse ayrılmak isteyen ortaktan kooperatifin belli bir miktarda tazminat istemesi imkânı tanınmıştır. Kooperatifin ayrılmak isteyen ortaktan böyle bir tazminat isteyebilmesi için, ana sözleşmede çıkmak isteyen ortağın tazminat ödemesine ilişkin bir hüküm bulunması ve ayrıca çıkma keyfiyeti ile kooperatif varlığının tehlikeye girmesi gerekir.

ORTAKLIKTAN ÇIKARILMA ESASLARI NELERDİR?

Kooperatif ortaklığından çıkarılmayı gerektiren sebepler ana sözleşmede açıkça gösterilir. Bu durumda, yönetim kurulu, kooperatif ana sözleşmesinde ortaklıktan çıkarılma ile ilgili sebeplere bakacaktır. Eğer bu şart ve/veya şartlar gerçekleşmiş ise çıkarma kararı verilecektir.

Ortaklar ana sözleşmede açıkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkartılamazlar. O nedenle, çıkarılma sebeplerinin açık ve net bir şekilde ana sözleşmede tek tek sayılması gerekmektedir.

Sayılan bu nedenlerin dışında, çıkarılma kararı alan yönetim kurulu üyeleri için de cezai sorumluluk getirilmiştir. Haksız olarak çıkarılan ortağın da kanun ve ana sözleşmeye aykırı olarak alınan bu çıkarma kararı aleyhine itiraz davası açma hakkı bulunmakta ve mahkemeler de haksız çıkarılma kararını iptal etmektedir.

ÇIKARILACAK ORTAKLAR HAKKINDA İZLENECEK PROSEDÜR NEDİR?

Ortaklıktan çıkarılma kararı gerekçeleri ile birlikte yönetim kurulu karar defterine ve ortaklar defterine yazılır. Kararın yönetim kurulunca imzalanmış örneği çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere on gün içinde notere tevdi edilir.

Bu ortak tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davası açabilir veya aynı süre içinde genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulur. Ortağın genel kurulca verilen karara karşı itiraz hakkı mevcuttur. Üç aylık süre içinde itiraz ve dava edilmeyen çıkarılma kararları kesinleşir.

ORTAK HAKKINDAKİ ÇIKARILMA KARARININ KESİNLEŞMESİ

1- Çıkarılmaya ilişkin yönetim kurulu kararının ortağa tebliğ edildiği tarihten itibaren üç aylık süre içinde mahkemeye veya genel kurula götürülmemiş kararlarda bu sürenin dolması ile,

2- Ortağın itirazı üzerine genel kurulca görüşülmüş ve onaylanmış çıkarılma kararlarında genel kurul kararının ortağa tebliğinden itibaren bir aylık süre içinde,

3-Gerek yönetim kurulunun ve gerekse genel kurulun kararı üzerine tebliğ ve karar tarihinden itibaren üç ay içinde mahkemeye götürülmüş çıkarılma kararlarında temyiz aşaması dâhil olmak üzere ilgili yargı makamının nihai karar tarihinde, kesinleşir.

Haklarında çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz ve bu kişilerin ortaklık hak (genel kurula katılma, oy kullanma gibi) ve yükümlülükleri (aidat ödemesi gibi) çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.

ORTAKLIKTAN ÇIKARILMA KARARINI ALMAYA KİM YETKİLİDİR?

Ortaklıktan çıkarılmaya esas itibariyle genel kurul yetkilidir. Ana sözleşme ile çıkarılan ortağın genel kurula başvurma hakkı saklı kalmak üzere bu hususta yönetim kurulu da yetkili kılınabilir. Buna göre, ortaklıktan çıkarılmaya yönetim kurulu yetkili kılınsa bile, genel kurulun çıkarma yetkisi her zaman saklıdır. Eğer ana sözleşme, ortalıktan çıkarılma hususunda yönetim kuruluna yetki vermemişse, bu konuda genel kurul kararıyla yetki verilse bile, yönetim kurulunun çıkarma kararı alması mümkün değildir. Öte yandan, ana sözleşme ile yönetim kuruluna yetki verilmediği halde, yönetim kurulu ihraç kararı alıp, ortağa tebliğ etmişse, üç aylık hak düşürücü süreye bağlı olmaksızın her zaman itiraz davası açması mümkündür.

KOOPERATİFTEN ÇIKAN VEYA ÇIKARILAN ORTAKLARA YAPILACAK İADE VE ÖDEMELER NELERDİR? BU ÖDENTİLERİN YAPILACAĞI SÜRE NEDİR?

Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kooperatif varlıkları üzerindeki hakları ana sözleşmede gösterilir. Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır.

Yedek akçeler haricinde, ortaklar ve kooperatif personeli için birtakım özel fonlar kurulmuş ise, çıkan veya çıkarılan ortakların bu fonlar üzerinde haklarının olup olmadığı, bu fonların kullanılış şekil ve şartlarına ilişkin hükümlerin ana sözleşmede açıkça gösterilmesine bağlıdır.

Keza yine dönem içinde elde edilen risturnların çıkan veya çıkarılan ortağa iadesi de ana sözleşmede bir hüküm bulunması halinde mümkündür. Aksi takdirde, bir yıllık faaliyet neticesinde elde edilen tüm olumlu gelir gider farkının tamamı yedek akçeye eklenir. İadesi talep edilecek hakların başında sermaye payları ile kooperatifin amacını gerçekleştirebilmesi için ödenen paralar gelmektedir. Bu ortakların alacak ve hakları bunları isteyebilecekleri günden başlayarak 5 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Çıkan veya çıkarılan ortakların sermaye veya mevduatından kısmen veya tamamen yoksun kalacağı yönündeki kısıtlamalar getirilemez.

Abdullah ÇAVUŞ

Hakkında admin

Check Also

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK / Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü-02.11.2023

AHİLİK VE KOOPERATİFÇİLİK Abdullah ÇAVUŞ/Anadolu Ahileri Kadın Kooperatifleri Birliği Genel Koordinatörü (02.11.2023) KOOPERATİF; “ortak ekonomik, …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

×