Abdullah ÇAVUŞ – BİLGİ & DENEYİM PAYLAŞIM PORTALI “Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğrenmeye çalışıyorum ve Öğretmeyi seviyorum” Konfüçyüs
İlgili Yazılar
İTHAL EDİLEN BANDROLE TABİ CİHAZLARDA GTİP BAZLI TAKİP UYGULAMASI BANDROL KAYIP KAÇAĞINI ÖNLEYECEK
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi
Bandrole tabi cihaz ithalatları açısından olduğu kadar ihraç edilen bandrole tabi cihazlar yada yurt dışına iade edilen bandrole tabi cihazlar açısından ürünün takibi açısından GTİP uygulamasından faydalanılarak BANDROL KAYIP KAÇAKLARININ önüne geçmek mümkündür.
Konunun TRT bandrol gelirleri açısından kullanım yöntemlerine değinmeden önce GTİP hakkında kısa bilgi vermenin faydalı olacağı kanısındayım.
I- GTİP NEDİR?
GTİP, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu’nun kısaltmasıdır. Ülkemizde, genel olarak tarife cetvelinin yerine kullanılan GTİP, aslında Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde 12 haneli koda verilen isimdir. GTİP, İngilizce’de, HS Code, Customs Tariff, Harmonized Code veya Harmonized System olarak adlandırılmaktadır.
Tüm dünyada, her ülkenin tarife cetvelinin esasını Armonize Sistem Nomankaltürü (AS) oluşturmaktadır. Nomankaltür, uluslararası kurallara ve yorumlara göre uluslararası ticarete konu olan tüm ürünlerin sistematik olarak numaralandırılması veya isimlendirilmesi anlamına gelmektedir.
6 haneli kodlardan oluşan Armonize Sistem, uluslararası ticaret istatistikleri ve ülkelerin gümrük tarifeleri için evrensel bir temel teşkil etmektedir.
Resmi adı Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) olan Armonize Sistem, uluslararası ticarete konu olan tüm mallar için kullanılan uluslararası bir ticari sınıflandırma sistemidir.
Armonize Sistem’de ticarete konu tüm ürünler belirli bir mantık ve sistematik çerçevesinde sınıflandırılmaktadır.
Gümrüklerde, ürünler bu kodlar üzerinden kayıt altına alınmaktadır. Ticarete konu olan eşyalar gümrükte işlem görürken bu kodlar üzerinden işlem görmektedir.
Armonize Sistem, ürünler için evrensel bir ticaret dili, ürün kodlaması ve uluslararası ticaret için vazgeçilmez bir araçtır. Armonize Sistem kodunun, ürünlerin gümrük işlemlerindeki “kimlik numarası” olduğu da söylenebilir.
GTİP ise Armonize Sitemi esas alan ve ilk altı (6) hanesi Armonize Sitemle aynı olan Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki 12 haneli koda verilen isimdir. Her bir eşya/eşya grubu için bir GTİP kodu bulunmaktadır.
Tarife cetvelinde, 12’li kod olan GTİP, ülkemizde ürünlerin en detay bazda sınıflandırıldığı, ürünlerin gümrük vergilerinin uygulandığı ve istatistiksel amaçlarla kullanılan koddur.
Özetle,
- İlk 4 Rakam Eşyanın Pozisyon Numarasını,
- İlk 6 Rakam Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkelerce kullanılan Armonize Sistem Nomanklatür kodunu,
- 7-8 inci rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür kodunu,
- 9-10 uncu rakamlar farklı vergi uygulamaları nedeniyle açılan pozisyonları gösteren kodları,
- 11-12 inci rakamlar ise Gümrük Tarife İstatistik (GTİP) kodlarını
Oluşturmaktadır.
Bandrole tabi cihaz ithalatları açısından olduğu kadar ihraç edilen bandrole tabi cihazlar yada yurt dışına iade edilen badrole tabi cihazlar açısından ürünün takibi açısından GTİP uygulamasından faydalanılarak BANDROL KAYIP KAÇAKLARININ önüne geçmek mümkündür.
GTİP uygulamasının yanında Gümrüklerde uygulanan otomasyon sistemleri sayesinde ithalatçı firmaların yanında ihracatçı firmalarında alım satımları;
1- Gümrük beyannameleri bazında
2- GTİP numarası bazında
3- İlgili gümrük Müdürlüğü bazında
4- Tarih ve dönem bazında
5- İthalat bazında
6-İhracat bazında
7- Firma bazında
Ayrı ayrı takip edilebilecek ve anlık çıktı alabilecek TEKNOLOJİK ALT YAPIYA ULAŞMIŞTIR.
Gümrükler bu sistemi önce GÜMRÜK VERİ AMBARI (GÜVAS) adı ile kurgulamış ve hayata geçirmiş daha sonra sistemde yenilemeler yapılmış ve adı da KARAR DESTEK SİSTEMİ (KDS) OLMUŞTUR.
Bu iki sistem ayrı bir yazımızın konusu olacaktır.
Yazımızın bu kısmında TRT bandrolünden KAYIP KAÇAĞIN ÖNLENMESİ İÇİN GTİP bazlı takip uygulamasından NASIL YARARLANILACAĞI İTHALAT VE İHRACAT açısından ayrı ayrı DEĞERLENDİRİLECEKTİR.
II- BANDROLE TABİ CİHAZ İTHALATLARINDA GTİP UYGULAMASININ FAYDALARI:
3093 sayılı TRT Gelirleri Kanununda 2014 yılında 6552 sayılı kanunla yapılan değişiklik ile BANDROLE TABİ CİHAZ İTAHALATÇILARINA bu cihazların gümrüklerden geçerek serbest dolaşıma girmesi öncesinde TRT den BANDROL alma mecburiyeti getirilmiştir.
İlgili kanun maddesi aynen aşağıdaki gibidir.
Cihazların imalat ve ithalatı:(3)
Madde 3 – (Değişik birinci fıkra: 10/9/2014-6552/104 md.) Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal edenler satıştan önce; ithal edenler ise serbest dolaşıma girişinde bandrol veya etiket almaya mecburdur.
Bu mevzuat değişikliği ile birlikte 3093 sayılı kanunun 5/b fıkrasında da değişikliğe gidilmiş olup Gümrüklere ithal edilen bandrole tabi cihazların serbest dolaşıma girişi anında TRT bandrolü alınmasını temin etme konusunda sorumluluk ve görev yüklenilmiştir.
İlgili kanun maddesi aynen aşağıdaki gibidir.
5/b) (Değişik : 10/9/2014 – 6552/105 md.) Bu maddenin (g) bendi kapsamı dışında kalan bandrol ücretleri; Gümrük idarelerince ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil olunur ve yapılan aylık tahsilat toplamı en geç takip eden ayın on beşinci gününe kadar Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna intikal ettirilir. Bu ücretlerin tahsiline, iadesine, teminata bağlanmasına ve tahsil edilen ücretlerin Türkiye Radyo-Televizyon Kurumuna aktarılmasına ilişkin usul ve esaslar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu arasında müştereken belirlenir.
HÜKÜMLERİ GETİRİLMİŞTİR.
2014 yılında yapılan kanun değişikliğinden önce ise TRT ile Gümrük Müsteşarlığı arasında GÜVAS VERİ PAYLAŞIM PROTOKOLÜ yapılmış ve bandrole tabi cihaz ithalatları GTİP numarası bazında TRT’ye düzenli olarak bildirilmiştir.
Bandrole tabi cihazların GTİP Numaraları VE BADNRO ÜCRETİ ORANLARI 2015 YILINDA ÇIKARILAN BİR KARARNAME İLE aşağıdaki gibidir.
| BANDROLE TABİ CİHAZLAR VE BANDROL ORANLARI | ||
| CİHAZIN CİNSİ | GTİP | ORAN (%) |
| 1- Televizyon | 8528.72 8528.73 | 16 |
| 2- Radyo, portatif radyo-teyp, radyo-pikap | 85.27 | 16 |
| 3- Video | 85.21 | 16 |
| 4- Birleşik cihazlar a) Video-televizyon-radyo b) Video-televizyon c) Radyo-televizyon ç) Müzik setleri ve benzerleri | 85.19 8527.91 8521.10 8528.72 8528.73 | 16 |
| 5- Cep telefonları | 8517.12.00.00.11 | 6 |
| 6- Uydu alıcısı, set üstü medya kutusu (set up box) cihazları | 8528.71.15.00.00 8528.71.19.00.11 8528.71.19.00.19 8528.71.91.00.00 | 10 |
| 7-Taşıtlar (Üzerinde görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihaz bulunanlar) a) Kara taşıtları b) Diğer taşıtlar | 87.01, 87.02, 87.03, 87.04, 87.05, 87.09, 87.11, 8716.10 86.01, 86.02, 88.01, 88.02, 89.01, 89.02, 89.03, 89.04, 89.05, 8906.90 | 0,4 0,01 |
| 8-Diğer cihazlar Radyolu ve/veya TV’li ışıldak Radyolu ve/veya TV’li saat Radyolu kulaklık Radyolu fotoğraf makinesi Radyolu adımsayar Radyolu Kalemler Radyolu ve/veya TV’li banyo sistemleri Radyo/TV yayını alabilen navigasyon cihazları Radyolu ve/veya TV’li banyo sistemleri Radyo ve/veya televizyon eklentili buzdolapları DVD-VCD player ve benzerleri FM tuner kartı TV tüner kartı MP3/MP4 çalar ve benzerleri Ev sinema sistemleri | 3922.10.00.00.11 3922.10.00.00.12 69.10 8418.10 8418.21 8418.29 8519.81.45.00.19, 8519.81.95.00 85.21.90 8525.80.30.00.00 8526.91.80.00.19 8527.19.00.00.00 8527.29.00.00.00 8527.99.00.00.00 8528.71.11.00.00 2528.71.19.00.19 8528.72 8528.73 9019.10.90.00.13 9506.91.10.00.00 9506.91.90.00.00 | 8 |
| 9- Radyo ve/veya televizyon yayını alma işlevine sahip diğer cihazlar | 0 |
TRT Mali Denetçileri ve Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişlerince yapılan BANDROL İNCELEMELERİNDE bandrol kayıp kaçağının daha çok ithal edilen bandrole tabi cihazların TRT’nin bilgisi dışında kaldığının tespiti üzerine bu önlemler alınmıştır.
2014 yılına kadar GÜVAS PROTOKOLÜ sonrasında ise kanun değişikliği ile Gümrüklerde Bandrol Alma Mecburiyeti ve bu konuda gümrüklere verilen görev ile kayıp ve kaçaklar önlenmek istenilmiştir.
Nitekim TRT bandrol gelirlerinde önemli artışlar meydana gelmiştir.
III- İHRACATTA GTİP UYGULAMASININ FAYDALARI
Bandrole tabi cihaz ihracatlarından hareketle bandrol kayıp kaçağı nasıl önlenebilir?
Bu sorunun iki türlü cevabı bulunmaktadır.
1- İmalatçı Firmalarımızın Bandrole Tabi Cihaz İhracatları:
3093 sayılı TRT gelirleri Kanunun yukarda zikredilen 3. Maddesinden görüleceği üzere; imalatçı firmalar bandrole tabi cihazların satışından önce TRT’ne peşin olarak veya TEMİNAT MEKTUBU karşılığı ALMA ZORUNLULUĞU bulunmaktadır.
İMALATÇI firmalar üretimleri ve stokları ile pazarlama öngörülerini dikkate alarak TRT den bandrol almakta ve aldıkları bu cihazları ise bir çoğu BANDROLE TABİ CİHAZ HENÜZ üretim bandında iken CİHAZA YAPIŞTIRMAKTADIRLAR.
Daha sonra üzerlerinde bandrol yapıştırılmış olan cihazların bir kısmını İHRAÇ edebilmektedirler.
İşte tam bu noktada GTİP bazında ihracat bilgilerinden yararlanılarak bu bandrollerin sökümüne TRT’nin iştirak etmesi gerekmektedir.
İştirak edilemediği durumlarda ise GÜMRÜK ÇIKIŞ BEYANNAMESİ ve ekleri üzerinden TEYİT YAPILMASI GEREKMEKTEDİR.
Çünkü firmalar bu İHRAÇ ÜRÜNLERİNE ilişkin bandrolleri peşin aldılarsa bandrol ücretlerini iade talep etmektedirler.
Sonuç olarak ihraç edilen bandrole tabi cihazlardaki bandrollerin iptal edilmesi ve bunlara isabet eden bandrol ücretlerinin iade talep edilmesi halinde ödenmesi uygulamasında GTİP bazlı bilgiler tevsik edici veri olarak kullanılmaktadır.
2– İthalatçı Firmaların Yurt Dışına Mal İadeleri:
Yazımızın yukardaki bölümlerinde ifade edildiği üzere ithalatçı firmalar ithal ettikleri bandrole tabi cihazlar gümrük hattından geçerek serbest dolaşıma gireceği anda TRT bandrolü almak zorundadırlar.
Alınan bu bandroller ithal edilen cihazların üzerine yapıştırılmak zorundadırlar.
Bu mallar çeşitli nedenlerle yurt dışına tekrar iadelerinde bu bandrollerin sökülmesi ve bu bandrollere ait bandrol ücretlerinin de mükelleflere nakden veya mahsuben iadesi söz konusu olabilmektedir.
İşte tam bu noktada iade edilen malların daha önce ithal edilen mallardan olup olmadığının, bunlara ilişkin bandrol ücretlerinin ödenip ödenmediğinin YASAL YOLLARDAN TEVSİKİ için GTİP bazında GÇB ve eklerine ihtiyaç duyulmaktadır.
IV- SONUÇ:
Sonuç olarak GÜVAS ve sonrasında GDS adı verilen gümrük otomasyon uygulaması ürünlerin dünyaya entegrasyon olması açısından olduğu kadar bir ürünün TAKİBİ açısından da son derece önemlidir.
Bu anlamda 3093 sayılı kanunda yapılan değişiklik öncesi TRT ile gümrük Müsteşarlığı arasında yapılan GÜVAS Veri Paylaşım Protokolü ve 2014 yılında kanun ile ithalatçı mükelleflerin gümrüklerde bandrol alım uygulamasına geçilmesi yönündeki düzenleme ve GTİP bazlı ürün takip sisteminden TRT’nin düzenli olarak bilgi alması sonucu, bandrol gelirlerinde kayıp ve kaçaklar azalmış ve bandrol gelirlerinde çok önemli artışlar sağlanmıştır.
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi
