FUTBOL FEDERASYONUNUN BAĞIMSIZ DENETİM ALANINDA ÖZEL DÜZENLEME YETKİSİ VARMIDIR?
Abdullah ÇAVUŞ: Bağımsız Denetçiler Derneği Başkanı
Futbol Federasyonu tarafından Haziran 2019 tarihinde çıkarılan “Kulüp Lisans Ve Finansal Faır Play Talimatı” ile ülkemiz futbol liglerinde faaliyet göstermekte olan Futbol Takımlarının BAĞIMSIZ DENETİM’lerini yapacak denetim firmaları ile ilgili özel düzenlemeler yapıldığı görülmüştür.
Bilindiği üzere; 660 sayılı KHK ile kurulan KGK’nın faaliyet alanına giren alanlardan en önemlisi zorunlu bağımsız denetime tabi olacak şirketler ve birimler ile ilgili düzenleme yapma yetkisi Kaamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna (KGK) verilmiştir.
Bununla birlikte zaman zaman değişik kamu kurumları KGK’nın görev alanına giren konularda düzenlemeler yapma ısrarındadırlar. Bunlara son olarak Futbol Federasyonu eklenmiş bulunmaktadır.
Talimatın tanımlar başlıklı giriş bölümünde denetim yapacak bağımsız denetim firmalarına ilişkin kriterler belirlenmiştir.
Düzenleme aynen aşağıdaki gibidir.
Denetim Şirketi
Kamu Gözetimi (Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) ve Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca denetim yetkisi almış bağımsız denetim kuruluşlarını ifade etmektedir.
Bağımsız Denetim işini üstlenecek denetim kuruluşlarının aşağıdaki kriterleri taşımaları şarttır:
-Denetim kadrosunda tam zamanlı olarak çalışan asgari 3 sorumlu ortak baş denetçi, 5 kıdemli denetçi, 5 denetçi bulunması,
-Denetimin üstlenileceği hesap döneminden bir önceki hesap döneminde asgari 3 adet KAYİK (kamu yararını ilgilendiren kuruluş) denetimi üstlenmiş olması,
-Denetimin üstlenileceği hesap döneminden bir önceki hesap döneminde asgari 1.000.000 TL. finansal tablo denetim cirosu elde etmiş olması (her yıl tüfe oranında arttırılacaktır).
Bu düzenleme 660 sayılı KHK ile 6102 sayılı Kanunun aşağıda açıklanacak olan madde hükümlerine açıkça aykırıdır.
Bilindiği üzere; 6102 sayılı Ticaret Kanunun 397 ila 406. maddelerinde Bağımsız Denetim faaliyetine ilişkin özel düzenlemeler yapılmıştır.
Bununla birlikte Bağımsız denetim alanında düzenleme, gözetim ve denetim yapmak üzere; 660 sayılı KHK ile Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu oluşturulmuştur.
Bu düzenlemelerin aşağıda verilecek maddelerine göre Bağımsız Denetim alanında düzenleme yetki ve göre Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna aittir.
Kurum bu yetkilerini zaman zaman yönetmelik, tebliğ veya duyurular suretiyle kullanmaktadır.
KGK tarafından yapılan belirleme ile Bağımsız Denetim Firmaları;
1- KAYİK Kapsamında Denetim Yapma Yetkisi Olan Firmlar(Kamu Yararını İlgilendiren Kurumların Denetimi)
2-KAYİK Dışı Alanlarda Denetim Yapma Yetkisi olan Firmalar olarak ikiye ayrılmıştır.
KAYİK Kapsamına giren firmalar ise KGK tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurlunca Onaylanan Kararname ile belirlenmiş olup özetle SPK Mevzuatları kapsamında BORSA’DA işlem gören firmalar olarak belirlenmiştir.
KAYİK kapsamı içinde ise özel şartlar veya belirlemeler getirilerek firmaların sınıflandırılması hem 660 sayılı KHK’ya hem de 6102 sayılı kanuna aykırıdır.
Kanaatimce KAYİK kapsamındaki lisans alan denetim firmaları nezdinde futbol federasyonunun yaptığına benzer düzenleme yetkisi ile firmaları kendi arasında ayrıma tabi tutma yetkisi KGK’da bile bulunmamaktadır.
Keza REKABET HUKUKUNA’da açıkça aykırılık taşıdığı düşünülmektedir.
Öte yandan 2019 yılı öncesi Futbol Federasyonu uygulamasında yukardaki şekilde kişiye özel yada halk arasındaki tabir ile adrese teslim anlamına gelecek bir düzenleme yoktur.
I- 6102 SAYILI KANUNDA KAMU KGK’NIN YETKİLERİ:
6102 sayılı Ticaret Kanunun 88. Maddesinde KGK’nın görev alanı ve yetkisine ilişkin özel düzenlemeler yapılmıştır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
MADDE 88– (Değişik: 26/6/2012-6335/9 md.)
(1) 64 ilâ 88 inci madde hükümlerine tabi gerçek ve tüzel kişiler münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara uymak ve bunları uygulamak zorundadır. 514 ilâ 528 inci maddeler ile bu Kanunun ilgili diğer hükümleri saklıdır.
(2) Bu düzenlemeler, uygulamada birliği sağlamak ve finansal tablolara milletlerarası pazarlarda geçerlilik kazandırmak amacıyla, uluslararası standartlara uyumlu olacak şekilde, yalnız Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenir ve yayımlanır.
(3) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar için özel ve istisnai standartlar koymaya ve farklı düzenlemeler yapmaya yetkilidir. Bu standart ve düzenlemeler, Türkiye Muhasebe Standartlarının cüz’ü addolunur.
(4) Kanunlarla, belirli alanları düzenlemek ve denetlemek üzere kurulmuş bulunan kurum ve kurullar, Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olmak şartıyla, kendi alanları için geçerli olacak standartlar ile ilgili olarak ayrıntıya ilişkin sınırlı düzenlemeleri yapabilirler.
(5) Türkiye Muhasebe Standartlarında hüküm bulunmayan hâllerde, ilgili oldukları alan dikkate alınarak, dördüncü fıkrada belirtilen ayrıntıya ilişkin düzenleme, ilgili düzenlemede de hüküm bulunmadığı takdirde milletlerarası uygulamada genel kabul gören muhasebe ilkeleri uygulanır.
Türk Ticaret Kanunun DENETLEME başlıklı III: BÖLÜMÜN’ün ilk maddesi olan 397. Maddenin 1. Fıkrasında da bağımsız denetçiler tarafından yapılacak olan denetimlerin KGK tarafından yapılmış düzenlemelere göre yapılacağına yönelik amir düzenlemeler bulunmaktadır.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
MADDE 397- (1) (Değişik: 26/6/2012-6335/18 md.) Dördüncü fıkra uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir.
II- 660 SAYILI KHK’DA KGK’NIN YETKİLERİ:
KGK nın kuruluşuna ilişkin 660 sayılı KHK’nın 9 maddesinde ise KGK’nın görevleri düzenlenmiştir.
Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.
Kurulun görev ve yetkileri
MADDE 9 ‒ (1) Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Tabi oldukları kanunlar gereği defter tutmakla yükümlü olanlara ait finansal tabloların; ihtiyaca uygunluğunu, şeffaflığını, güvenilirliğini, anlaşılabilirliğini, karşılaştırılabilirliğini ve tutarlılığını sağlamak amacıyla, uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak.
b) Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulamasına yönelik ikincil düzenlemeleri yapmak ve gerekli kararları almak, bu konuda kendi alanları itibarıyla düzenleme yetkisi bulunan kurum ve kuruluşların yapacakları düzenlemeler hakkında onay vermek.
c) Finansal tabloların; işletmelerin finansal durumunu, performansını ve nakit akışlarını Türkiye Muhasebe Standartları doğrultusunda gerçeğe uygun olarak sunumunu, kullanıcıların ihtiyaçlarına uygunluğunu, güvenilirliğini, şeffaflığını, karşılaştırılabilirliğini ve anlaşılabilirliğini sağlamak amacıyla, kamu yararını da gözetmek suretiyle, bilgi sistemleri denetimi dahil, uluslararası standartlarla uyumlu ulusal denetim standartlarını oluşturmak ve yayımlamak.
ç) Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarının kuruluş şartlarını ve çalışma esaslarını belirlemek, bu şartları taşıyan kuruluşları ve bağımsız denetim yapacak meslek mensuplarını yetkilendirerek listeler halinde ilan etmek ve bunları oluşturacağı resmi sicile kaydederek Kurumun internet sitesinde kamuoyunun erişimine sürekli olarak açık tutmak.
d) Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarının faaliyetleri ile denetim çalışmalarının, Kurumca yayımlanan standart ve düzenlemelere uyumunu gözetlemek ve denetlemek.
e) İnceleme ve denetimler sonucunda aykırılıkları saptanan bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarının faaliyet izinlerini askıya almak veya iptal etmek.
f) Bağımsız denetim yapacak meslek mensuplarına yönelik sınav, yetkilendirme ve tescil yapmak, disiplin ve soruşturma işlemlerini yürütmek, sürekli eğitim standartları ile mesleki etik kurallarını belirlemek, bunlara yönelik olarak kalite güvence sistemini oluşturmak ve bu alanlardaki eksikliklerin düzeltilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak.
g) Yabancı ülkelerin Kurulun görev alanıyla ilgili konularda yetkili birimleriyle işbirliği yapmak, mütekabiliyet esasına göre Türkiye’de bağımsız denetim yapmasına yetki verilen yabancı ülke denetim kuruluşları ve denetçilerini listeler halinde ilan etmek ve bunları oluşturacağı resmi sicile kaydederek Kurumun internet sitesinde kamuoyunun erişimine sürekli olarak açık tutmak.
ğ) Denetimin bağımsızlığının ve tarafsızlığının sağlanmasına, denetime olan güven ile denetimin kalitesinin artırılmasına yönelik düzenlemeler yapmak ve gerekli tedbirleri almak.
h) Düzenlemek ve denetlemekle görevli olduğu alanla ilgili ikincil düzenlemeleri yapmak ve bu konularda gerekli kararları almak.
ı) Görev alanıyla ilgili uluslararası uygulama ve gelişmeleri izlemek, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ve Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu ile muhasebe ve denetim alanında çalışmalar yapan diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak, lisans ve telif anlaşmaları akdetmek ve gerektiğinde bu kuruluşlara üye olmak.
i) Muhasebe standartları ve denetim standartlarının benimsenmesi ve uygulanması ile görev alanıyla ilgili konularda kamu bilincinin yerleştirilmesine yönelik olarak toplantı, konferans ve benzeri etkinlikler ile gerekli yayınlarda bulunmak.
j) Kurumun ana stratejisini, performans ölçütlerini, amaç ve hedeflerini, hizmet kalite standartlarını belirlemek, insan kaynakları ve çalışma politikalarını oluşturmak, Kurumun hizmet birimleri ve bunların görevleri hakkında öneride bulunmak.
k) Kurumun ana stratejisi ile amaç ve hedeflerine uygun olarak hazırlanan bütçesini görüşmek ve karara bağlamak.
l) Kurumun performansını ve mali durumunu gösteren raporları onaylamak.
m) Taşınmaz alımı, satımı ve kiralanması konularındaki önerileri görüşüp karara bağlamak.
n) (Mülga: 12/7/2013-6495/72 md.)
o) Çalışma ve danışma komisyonlarının üyelerini belirlemek.
ö) Mevzuatla verilen diğer benzeri görevleri yapmak.
III- SONUÇ:
Futbol Federasyonu Tarafından 2019 yılında yapılan değişiklik ile futbol liglerimizde faaliyet gösteren futbol kulüplerinin Bağımsız Denetimi konusunda yapılmış olan düzenleme ;
1- 660 sayılı KHK’ya aykırıdır.
2-6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa aykırıdır.
3-Rekabet Hukukuna aykırıdır.
Konu ile ilgili olarak Bağımsız Denetçiler Derneği (BADED) olarak resmi makamlar nezdinde girişimlerimiz ve yazışmalarımız devam etmektedir.
En kısa sürede bu hukuka ve rekabete aykırı düzenlemenin kaldırılacağı umudundayız.
Abdullah ÇAVUŞ
Bağımsız Denetçiler Derneği
Genel Başkanı