BANDROL ÜCRETLERİNDE GECİKME HALİNDE MALİYE FAİZİMİ BANKA FAİZİMİ UYGULANACAKTIR?
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi
3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunu gereği tahsil edilmekte olan bandrol ücretinin kanunda gösterilen süreler içerisinde ödenmemesi halinde kanunda cebri tahsil için atıf VERGİ KANUNLARINDAKİ GECİKME FAİZİ yada 6183 sayılı kanundaki GECİKME ZAMMI uygulanmamaktadır.
Bunun yerine gecikilen süreler için TİCARİ KREDİ FAİZ ORANI uygulanmaktadır.
Bilindiği üzere mevduat faizinde serbest rekabet ortamında farklı bankalarca farklı faiz oranları uygulanmaktadır.
Sorular:
1- Kanuni süresinde ödenmeyen alacakların tahsili için 6183 sayılı kanun hükümleri uygulanacağına atıf yapıldığı halde faiz uygulamasında neden bu kanunda maliye tarafından tespit edilen gecikme faizi oranları uygulanmamaktadır?
2-TRT bandrol ücretinde hangi bankanın TİCARİ KREDİ FAİZ ORANI uygulanacaktır?
İş bu makalemizde konu hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır.
I- 3093 SAYILI KANUNDA 6183 SAYILI KANUNA YAPILAN ATIFLAR
TRT gelirleri kanununda 5 ve 6. Maddelerde bandrol ücreti ana para alacağının kanuni süresinde ödenmemiş olmasının yanında bandrolsüz cihaz satanlar adına kesilecek olan idari para cezaları ile TRT tarafından istenilen bilgileri vermeyenler adına kesilecek olan cezaların ödenmemesi halinde CEBRİ TAHSİL VE TAKİP işlemlerinin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Kanuna göre yapılacağına dair hükümler bulunmaktadır.
Bu hükümler aynen aşağıdaki gibidir.
Tahsilat:
Madde 5 – a) Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazları imal ve ithal edenler bir ay içinde sattıkları cihazlardan 4 üncü maddenin (a) bendine göre tahsil ettikleri ücretleri en geç müteakip üçüncü ayın onuna kadar Türkiye Radyo – Televizyon Kurumuna bir beyanname ile bildirerek ve aynı süre içerisinde ödemekle yükümlüdürler. Aksi takdirde her geçen gün için yürürlükteki en yüksek ticari kredi faizi oranı üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz miktarı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (gecikme cezası hariç) hükümlerince tahsil olunur.
- e) Kurum, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsili öngörülen alacakları açısından uygulanmak üzere anılan Kanunun Maliye Bakanlığı, tahsil dairesi ve diğer makam, merci ve komisyonlara verdiği yetkileri kullanır. Kurum, merkez ve taşra teşkilatı hizmet birimlerini tahsil dairesi sıfatıyla görevlendirebilir, tahsil dairelerinin yetki mahallini il sınırları ile bağlı olmaksızın tayin edebilir, borçlu ya da mallarının başka mahallerde bulunması hâlinde takibe yetkili tahsil dairesi olarak görevlendirilecek birimlerini belirleyebilir.
- f) Kurum, bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken bandrol ücreti ve enerji payı ile ilgili olarak firmalar ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından bilgi ve belge talebinde bulunabilir, ilgililere bandrole tabi cihazların kullanımına veya satışına izin verilmeden veya gümrük işlemlerinden önce bandrol yükümlülüğüne ilişkin olarak Kurumdan alınacak olan belgenin ibraz zorunluluğunu getirebilir, bu yükümlülüklere uymayanlar ile istenilen bilgileri vermeyenler hakkında Genel Müdürlük tarafından 5.000 Türk lirasına kadar idari para cezası verilir. Verilen idari para cezaları tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir ve Kurum bütçesine gelir kaydedilir. Bu cezalar hakkında 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır. Ödeme süresi içinde ödenmeyen idari para cezaları hakkında 6183 sayılı Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
Ceza hükmü:
Madde 6 – (Değişik: 23/1/2008-5728/439 md.)
Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen cihazların bandrolsüz veya etiketsiz satışını yapan imalatçı veya ithalatçıya Kurum tarafından bandrolsüz veya etiketsiz satılan veya satışa arzedilen her cihaz için hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında idarî para cezası verilir. (Mülga ikinci cümle: 18/6/2017-7033/28 md.) (…) (Ek cümleler: 16/6/2009-5904/37 md.) Tahakkuku müteakip tebliğ edilen para cezalarını ödemeyenler hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre işlem yapılır. Bu maddeye göre kesilecek idari para cezalarına karşı, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren, bir ay içerisinde yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir.
II- 6183 SAYILI KANUNDA GECİKME ZAMMINA İLİŞKİN HÜKÜMLER
3093 sayılı TRT gelirleri kanunun yukarıda yazılan maddelerinde görüleceği üzere bandrol ana para alacakları ve TRT tarafından kesilecek olan idari para cezalarının cebri tahsili konusunda açıkça 6183 sayılı kanuna atıf yapılmaktadır.
6183 sayılı kanunda gecikme faizi uygulaması ise aşağıdaki gibidir.
Gecikme Zammı, Nispet ve Hesabı: Madde 51-
Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur. Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.
Gecikme zammı birmilyon liradan az olamaz. Gecikme zammı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu madde uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır. Bunların dışındaki ceza mahiyetinde olan amme alacaklarına gecikme zammı tatbik edilmez. Cumhurbaşkanı, gecikme zammı oranlarını aylar itibarıyla topluca veya her ay için ayrı ayrı, yüzde onuna kadar indirmeye, gecikme zammı oranı ile gecikme zammı asgari tutarını iki katına kadar artırmaya, ayrıca gecikme zammı oranını aylar itibarıyla farklı olarak belirlemeye ve gecikme zammını bileşik faiz usulüyle aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak hesaplatmaya yetkilidir. (1)
Gecikme zammında tatbik müddeti ve diğer hükümler:
Madde 52 – Gecikme zammının tatbik müddeti, amme alacağının tecilinde tecilin yapıldığı, iflas halinde iflasın açıldığı, aciz halinde bu durumun sabit olduğu güne kadar olan müddettir. Gecikme zammının önceden borçluya bildirilmesi gerekmez. Aslın ödenmiş olması gecikme zammının takip ve tahsiline mani değildir.
II- GECİKME ZAMMI VE GECİKME FAİZİ FARKI
1- Gecikme Faizi:
Zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler için, sonradan yapılan ikmalen, re’sen veya idarece tarhiyatlarda, verginin normal vade tarihinden son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar hesaplanan bir alacaktır.
Vergi Usul Kanununun 112/3 üncü maddesine göre, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda; dava konusu yapılmaksızın kesinleşen vergilere, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, son yapılan tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar; dava konusu yapılan vergilerin ödeme yapılmamış kısmına, kendi vergi kanunlarında belirtilen ve tarhiyatın ilgili bulunduğu döneme ilişkin normal vade tarihinden itibaren, yargı organı kararının tebliğ tarihine kadar geçen süreler için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanır.
Gecikme faizi de aynı süre içinde ödenir.
Gecikme faizinin hesaplanmasında ay kesirleri nazara alınmaz.
2- Gecikme Zammı :
Vergi alacağının vadesinde ödenmemesi nedeniyle, vade tarihinden ödeme tarihine kadar geçen her ay ve kesirleri için belli oranda hesaplanan bir alacaktır. Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren gecikme zammı uygulanır.
6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunur.
Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir. Gecikme zammı birmilyon liradan az olamaz.
Gecikme zammı, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre uygulanan vergi ziyaı cezalarında bu madde uyarınca belirlenen oranda, mahkemeler tarafından verilen ve ceza mahiyetinde olan amme alacaklarında ise bu oranın yarısı ölçüsünde uygulanır.
IV- GECİKME ZAMMI ORANI
1266 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01/07/2019 tarihinden itibaren her ay için %2,5 oranında gecikme zammı uygulanmaktadır.
62 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 05/09/2018 tarihinden İtibaren 01/07/2019 tarihine kadar geçen sürede her ay için % 2 oranında gecikme zammı uygulanmıştır
Daha önceki dönemlerde ise gecikme zammı oranı aylık %1,44 olarak uygulanmıştır.
V- TRT de BANDROL ALACAKLARINDA FAİZ UYGULAMASI:
3093 sayılı kanunun 5/a maddesinin son cümlesindeki;
“Aksi takdirde her geçen gün için yürürlükteki en yüksek ticari kredi faizi oranı üzerinden tahakkuk ettirilecek faiz miktarı ile birlikte 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (gecikme cezası hariç) hükümlerince tahsil olunur”
Açık hükmünden hareketle 6183 sayılı kanun uygulaması ile ilgili TRT bandrol alacaklarına gecikme zammı uygulaması açısından İSTİSNA getirildiği görülmektedir.
TRT buradan hareketle düzenli aralıklarla bankalardan TİCARİ KREDİ FAİZ ORANLARINI istemektedir.
Bununla birlikte bankaların açıkladıkları faizler ile müşteri bazında uyguladıkları faiz oranlarında zaman zaman değişiklikler bulunmaktadır.
Serbest piyasa koşullarında buna engel bir hükümde bulunmamaktadır.
Öte yandan hepsi birer vergi mükellefi olan bandrol yükümlüsü firmalar 6183 sayılı kanundaki gecikme zammı oranından farklı faiz hesabını anlamakta zorlanmakta ve zaman zaman itirazlar yükselmektedir.
Bunun için 3093 sayılı kanundaki parantez içi hükmün kaldırılarak gecikme zammı açısından da 6183 sayılı kanuna uyum sağlanmasının faydalı olacağını düşünmekteyim.
Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi